Vísir Sunnudagsblað - 18.02.1940, Blaðsíða 2

2
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Myndin er af KyrjálaeiSinu og sýnir einkenni finsks lands, flatneskjur, vötn og skóga.
genginn og hvítfyssandi, róa —
eða réttara sagt — stýra Finnar
bátum sínum, löngum, mjóum
bátum, sem fljúga niður flúð-
irnar, hverfa í úðann og birtast
aftur í ólgandi strengfaHinu. Eg
sá þetta ekki, en það kvað veia
glæfralegt á að líta. Fipist eitt
einasta handtak, hvolfir bátn-
um og úr þvi er engin lífsvon
framar. Þannig leika Ftnnar sér
að hættunum og — dauðanum.
í ánni Vuoksi sem fellur úr
vatnahverfinu Saima i Ladoga-
vatn eru fossarnir Imatra, sem
líkjast meir flúðum en fossi, og
fallhæðin er ekki nema 18 metr-
ar. En við þenna foss hafa
Finnar ekki alls fyrir löngu
bj'gt stærstu raforkustöð sína,
sem er 172000 hestafla sterk.
Fær alt Suður-Finr.land og
Helsingfors rafmagn fiá henni.
í Norður-Finnlandi eru fjöll
og heiðar og þar halda Lappam-
ir sig með hreinhjarðir sínar.“
„Hvað getið þér sagt mér um
þjóðina?“
„Við skulum aðeins víkja að
sögu hennar fyrst. Það er álitið
— og hér styðst eg við forn-
leifa- og málsögulegar rann-
sóknir — að hinir raun verulegu
Finnar hafi flust til Fúmlands á
8.—5. öld f. Kr. Þeir komu úr
héruðunum sunnan við Lad-
ogavatn, Onega og Finska fló-
ann, þar sem þeir höfðu um
langt skeið staðið í nánu sam-
bandi við baltneska og ger-
manska þjóðflokka. Þeir voru
um þessar mundir lcomnir á all-
hátt menningarstig og stunduðu
kvikfjárrækt og akuryrkju —
en þjóðskipulag þeirra var í
molum.
Þessi þjóðflutningur norður
og vestur i Fimiland fór fram í
fuHkomnum friði og bar ein-
göngu einkenni nýs landnáms,
en ekki yfirgangs né hernaðar,
enda var landið þá að miklu
leyti ónumið. Þó var þúsund ára
gamall skandinaviskur þjóð-
flokkur fyi-ir i Vestur-Finn-
landi; og í austurhluta landsins
liittu þeir fyrir Lappa. Finnar
blönduðust blóði við báða þessa
kynþætti, en þó miklu meir við
Skandinavana. Sú hlöndun lief-
ir æ siðan átt sér stað. Þeir
Lappar sem ekki blönduðust
Finnum, héldu norður á bóginn
með hreindýrin sín og þar hafa
þeir haldið sig upp frá því.
Árið 1323 mistu Finnar sjálf-
stæði sitt, en þeir áttu sökina á
því sjálfir — a. m. k. að ein-
hverju leyti, því þeir herjuðu
um þær mundir á austurstrend-
ur Svíþjóðar, en biðu lægra
hlut fyrir Svium, og urðu að
gjalda þess með glötun sjálf-
stæðisins. Nærri fimm hundruð
árum síðar komst Finnland
endanlega undir yfirráð Rússa,
en áður hafði Pétur mikli náð
Finnlandi undir sig, en varð að
láta það af hendi aftur fyrir of-
urhuganum sænska, Karli XII.
Það var árið 1809 að Rússum
tókst að ná Finnlandi undir sig.
En réttum níutíu árum síðar
ákvað Nikulás Rússakeisari að
afnema stjórnarskrá Finna og
ætlaði sér að innlima Finnland
sem einn hluta Rússaveldis.
Setti hann yfir landið ríkis-
stjóra, Bobrikoff að nafni. nafn-
togaðan harðstjóra. Átti það að
vera hlutverk Bobrikoffs að
gera Finnland alrússneskt og
neyta til þess allra mögulegra
bragða. Þetta kveikti hatur í
brjósti hinnar finsku þjóðar —
óslökkvandi hatur á Rússum,
sem aldrei hefir slokknað. Hatr-
ið braust í fyrstu út í þvi, að
finski stúdentinn Eugen Schau-
man skaut Bohrikoff i höll
hans, þann 16. júni 1904. Eg
kom sjálfur inn i þessa höll, því
okkur — stjórnarnefndum iðn-
fræðsluþingsins — var boðið
þangað, kvöldið fyrir þingsetn-
inguna. Það var verslunarmála-
ráðherrann, prófessor Voion-
maa, sem bauð — en annars eru
þar haldnar veislur allra ráð-
herranna fyrir útlendinga. Höll-
in er látlaus og íburðarlaus að
utan, en að sama skapi skraut-
leg að innan. Okkur voru sýnd
salarkynni Bobrikoffs og eins
staðurinn þar sem hann stóð
þegar Schauman skaut hann.
Sá atburður mun aldrei firnast
úr hugum finsku þjóðarinnar
og mun ávalt vera dáður sem
einstæð hetjudáð, unnin i þágu
frelsis og ættjarðarástar.
Þessi atburður varð til þess
að lialda Finnum vakandi fyrir
sjálfstæðisbaráttu sinni og á
verði gegn áformum Rússa, að
gera Finnland og finsku þjóðina
rússneska. Það tókst ekki —
en Finnum tókst hinsvegar ekki
heldur að ná sjálfstæði sínu fyr
en árið 1917 þegar kommún-
istabyltingin varð í Rússlandi.
Að rekja þá sögu hér yrði of
langt mál.“
„Hvað getið þér sagt mér um
þjóðina sjálfa? Álítið þér að sú
skoðun sé rétt, sem stundum
hefir verið haklið fram, að
Finnar væru mongólskir að
uppruna?“
„Sú skoðun ríkti mjög alment
áður fyr meðal erlendra þjóða,
að Finnar liefðu mjög ríkjandi
mongólsk einkenni í ytra útliti,
að þeir væru smáir vexti, stutt-
liöfðar, breiðleitir, með gul-
brúnan hörundslit og dökt hár.
En þessi skoðun hefir ekki við
rök að styðjast, nema að því
leyti að eins, sem þeir liafa
blandast Löppum, og sú kyn-
blöndun er ekki svo mikil, að
hún sé einkennandi fyrir þjóð-
arheildina. Eg sá að vísu all-
margt fólk sem var kinnbeina-
Á síðustu árum hafa Finnar eignast marga ágæta rithöfunda. — í
fyrra hlaut Finnlendingurinn Sillenpaá bókmentaverðlaun Nobels,
enda var hann áöur oröinn kunnur víösvegar um heim fyrir bæk-
ur sínar. Á íslensku hefir til þessa aðeins ein bók verið þýdd eftir
hann, en það er skáldsagan Silja, sem hvarvetna hefir hlotið mikl-
ar vinsældir. — Á myndinni sést Sillenpaá sitja til borðs með leik-
konunni Marguerite Viby.