Vísir Sunnudagsblað - 18.02.1940, Blaðsíða 5

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
T?ITT af átakanlegustu sjóslysunum, sem enn hafa
^ orðið, frá þpí styrjöldin hófst, var þegar hollenska
farþegaskipið „Simon Bolivar“ rakst á tundurdufl
(sennilega tvö) á Norðursjónum og fórst þar, ásamt um
hundrað manns, er ekki var liægt að bjarga. Einn far-
þeganna á skipinu lýsir í eftirfarandi grein — ekki at-
burðinum sjálfum — heldur fyrst og fremst lífinu um
borð á skipinu og sálarástandi fólksins, um það leyti
sem skipið fórst.
Þessi lýsing er átakanleg, en hún virðist vera sönn.
Og hún nær ekki aðeins til þessa eina slyss, heldur til
allflestra sjóslysa, sem bera að með áþekkum hætti,
og að því leyti er hún sígild.
FRA STRIÐINU:
Pegar
Simon Bolivar fórst.
Það eru tólf klukkustundir
liðnar frá því að við skildum
við vini og ættingja. Það eru
tólf klukkustundir liðnar frá
þvi að skipið okkar: Simon Bo-
livar lét í liaf. Stöðugt fækkaði
fólkinu sem stóð á hafnarhakk-
anum og veifaði til okkar vasa-
klútunum sínum. Stöðugt
mjókkaði landræman á hak við
okkur, uns þessi mjóa rönd
hvarf í húmið, en ljósin frá
skipinu slóu daufum bjarma á
myrkt en ládautt hafið. Eg sat
fram yfir miðnætti í reykinga-
salnum. Eg spjallaði við Eng-
lending sem ætlaði til British-
Guyana og skemti sér við að
horfa á tvö hörundsdökk hörn
sem sleiktu sykurstengur af
mikilli áfergju, en voru loks
orðin svo þreytt og syfjuð að
þau fóru að gráta. I einu horn-
inu sat hópur flóttamanna af
Gyðingaættum. I þeirra augum
var þessi ferð upphaf nýs lifs.
Niður kinnar sumra þeirra
hrutu tár er þeir mintust á for-
eldra eða systkini, sem þeir
urðu að slcilja eftir. Aðrir ljóm-
uðu af ákafa, er þeir lýstu því
með mörgum fögrum orðum
hvílík framtíð hiði þeirra í
Chile, i Argentiníu eða ein-
hverSstaðar annarsstaðar úti í
viðri veröldinni.
Skipið ldýfur öldurnar hægt
og mjúklega — þetta sltip sem
á að tengja okkur sömu örlaga-
f jötrum í noklcurar vikur. Þetta
er fyrsta nóttin sem við dvelj-
um saman um borð í „Simon
Bolivar“. Hugsanir okkar leita
úr einu í annað, svifa milli for-
tíðar og framtiðar, milli vonar
og vonbrigða.. Þegar eg slekk
ljósið í klefanum mínúm kl. tvö
eftir miðnætti, verður mér htið
út um kýraugað og sé að hol-
lenskur fiskveiðabátur siglir
framhjá skipinu.
Tólf klukkustundir eru liðn-
ar frá því, að við lögðum í haf.
Klukkan er að verða ellefu. Eg
svaf vel út þenna morgun. Eftir
morgunverðinn geng eg upp á
þilfarið og horfi á fólkið skemta
sér við knattleik. Niðdimm
þoka veldur því, að til að sjá
eru báðir reykliáfarnir á „Sim-
on Bolivar“ eins og einhver
risaferliki sem gnæfa gegn
liimni. Hjón, sem ætla til Ind-
lands, segja mér, að það eigi
að stofna til grímudansleiks áð-
ur en á leiðarenda sé komið.
Vísirinn á skipsklukkunni er
að komast á hálf tólf. Nokkur-
ar ungar konur ganga til klefa
sinna. Sennilega ætla þær að
hafa fataskifti áður en þær
koma til miðdegisverðar. Eg
fer lika niður, því eg þarf að
skrifa fáeinar línur. Eg ætla að
hripa þær til vinar míns, sem
eg gat ekki kvatt áður en eg
lagði af stað. En eg gat ekki
skrifað langt mál. Hvað skeð
hafði vissi eg ekki. Eg heyrði
brest og skelli eins og skipið
hefði þeytst sitt í hverja áttina.
Það var eins og að dauðinn og
djöfullinn hefðu mælt sér þarna
mót og orðið ósáttir. Þetta voru
óendanleg augnablik, —- augna-
blik sem manni fanst heimur-
inn vera að hrynja til grunna
og alt líf vera að farast. Eg
heyrði hjartaskerandi angistar-
óp og mér var naumast ljóst
hvort það var í riki dauðans eða
lífsins sem eg var staddur.
„Bjargið þið fyrst börnun-
um“, lirópaði kvenmaður hásri
röddu. „Sldpið er að sökkva“
kallaði gamall maður i örvænt-
ingu. — „Flýtið ykkur að losa
björgunarbátana!“-------„Her-
bert! Herbert — hvar ertu?“
— „Allir upp á þiljur!“ kallaði
einn skipverjanna. Einhvers-
staðar var barn að lcalla á móð-
ur sína. Enginn okkar skildi
raunverulega hvað skeð hafði.
Menn láu í blóði sínu á þilfar-
inu og hreyfðu sig ekki.------
„Lifir konan mín?“ — „Hvar
er bamið mitt?“
„Bátarnir eru komnir nið-
ur!“ — „Við höfum rekist á
tundurdufl!" kallar ei-nn mað-
urinn og hleypur undir þiljur
til að hjálpa fólki, sem enn var
ekki komið upp. „Gerið þið svo
vel að vikja til hliðar — kven-
fólkið fyrst.“ — „Lifir barnið
mitt?“ Altaf eru þetta sömu
óttablöndnu spurningarnar sem
berast frá náfölum og titr-
andi vörum fólksins. Margir
kjökra, aðrir eru sem steini
lostnir af skelfingu og fá ekki
mælt. En í allra augum spegl-
ast ein brennandi ósk — ósk um
líf.
Þarna stendur Englendingur-
inn sem eg talaði við kvöldið
áður og heldur á öðru hörunds-
brúna baminu í fangi sér.
Þarna eru líka útflytjendurnir
ungu sem ætluðu til Indlands.
Þau haldast í hendur eins og
ástvinum sæmir. Þarna kallar
faðir án afláts á bamið sitt, uns
liann sér að það er orðið um
seinan. Þarna stend eg, einn
meðal hundraða og háður sömu
örlögum og alt þetta fólk. Eg er
einn af 263 farþegum á „Simon
Bolivar". Eg stend út við borð-
stokkinn og horfi á eftir björg-
unarbátum sem flýta sér alt
hvað af tekur frá sökkvandi
skipsbákninu. —-------
I annað sinn virðist svo, sem
skipið ætli að fljúga í loft upp.
Við höldum okkur föstum við
það fyrsta sem fyrir okkur
verður. Seinni sprengingin,
stórkostlegri og hræðilegri
miklu en sú fyrri, flýtir fyrir og
fullkomnar eyðileggingu sltips-
ins. Björgunarbátarmr slengjast
með ómótstæðilegu heljarafli
upp að skipshliðinni og brotna í
spón. Bátarnir sem Voru fyrir
nokkurum augnablikum ein-
asta bjargarvon fjölda fólks,
eru nú sundraðir ögn fyrir ögn
og spýturnar fljóta tilgangslaust
og reka sitt í hvort áttina eftir
þessu óendanlega viðáttumikla
hafi sem bíður miskunarlaust
eftir bráð sinni.