Vísir Sunnudagsblað - 17.03.1940, Blaðsíða 2

2
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Það mistur er ekki gagnsætt
liversdagsmanna augum.
Hvert atvik mér rifjar upp
reikult og gleymt,
nú ræð eg að lokum það áður
var dreymt.
bað kemur sem heiðríkjan
hljóðlát en köld,
ef hríðina birtir með frosti um
kvöld,
svo landamörk skýrast. Nú lít
eg í hug
á leiðinni gegnum iivern einasta
bug.
Svo fór fyrir Oddi, þegar hann
kom á æskustöðvarnar, að all
blasti við, sem fyrrum var, at-
burðirnir og landslagið. Blásið
land minti á gróna jörð.
Nú ræð eg að lokum, það áð-
ur var dreymt, segir skiáldið.
Það á við hugboðið, sem oft er
nefnt vökudraumur. Það sýnir,
þó í móðu sé, inn í land eða ver-
öld ókomins tima og inn í álfu
atburða, sem seinni tíminn skýr-
ir, þegar það er komið fram,
sem hugboðið dreymdi um, eða
óraði fyrir.
Stephan talar við sjálfan sig
um Hlaðgerði og ávarpar hana
um leið, hógvær en þó miskun-
arlaus:
Nú skil eg hví hönd þín var hvít
eins og ull
en haldlaus, — og þetta sem
skein eins og gull
í silkiþráð litað: þitt glóbjarta
hár
var gefið til sýnis en engum til
fjár;
þú hefðir ei Iéð það til liðþurfa
manns
í lifsháska stöddum,i hogastreng
hans.
Ullhvit hönd! Sú saga var
stutt, en í henni er þó löng grein-
argerð um aðgerðaleysi. Þessi
hvíta mjófingra minnir á sögu
eftir Björnstérne Björnson,
sem heitir „Hendur mömmu“.
Hún segir frá því, að ungfrúin
blygðast sín á dansleik, þegar
hún sér hanskalausar hendur
móður sinnar, iðjumerktar og
sinaberar. Norska söguskáldið
hefir þessar hendur að uppi-
stöðu i söguvefinn. Móðirin
verður vör við óbeit dóttur sinn-
ar á vinnuhöndunum og segir
þá dóttur sinni æfisögu sína.
Hún hafði mist föður meyjar-
innar þegar sú unga var ófædd
og síðan séð fyrir barninu með
þvi að ganga hart að sér. Sagan
er sögð til þess, að gefa stássróf-
unum áminning, og i annan
stað er hún lofgerð um vinnuna.
— Visan nefnir glóbjart hár
sem er engum falt i bogastreng
þó að lifið lægi við. Þar er drep-
ið á Hallgerðar-sögniua. Það
hár er gefið til sýnis en engum
til nytja.
Hlaðgerður gæti heitið Hall-
gerður eigi síður en Hlaðgerður.
Skáldið vii’ðir fyi’ir sér andlit
Hlaðgerðar og horfist i augu við
hana. — Þau eru lygn og óskýr.
Tennurnar líta vel út, en eru þó
til lítils nýtar. Hlátuxánn er tam-
inn, honum haldið i skefjum.
Ennið er slétt og fágað.
t
Og heiðslétta e'nnið og í-i’oðin
kinn
var alt saman gert fyrir
spegilinn ,þinn.
\
Guðmundur Kamban samdi
fyrir stuttu ei'indi um Reykja-
víkurstúlkuna — Hlaðgei’ði höf-
uðstaðarins. Hann liældi henni
fyrir það sem St. G. St. finnur
að Hlaðgerði. Sínum augum
silfrið á sérhver jafnan litur.
Eg held nú að skáldið sem yrkir
um Hlaðgerði standi yfir höf-
uðsverði „Reykjavíkurstúlkunn-
ar“. Ef það bregst, verður hé-
góminn heilbrigðinni yfirsterk-
ari.
St. G. St. mælir reyndar í
bálfum hljóðum, en þótt þann-
ig sé talað frá útvarpsstöð hans
berst rödd sú um víða veröld
þegar hann ávarpar Hlaðgerði.
Eg sem ekki ljóð mitt til lýta
um þig,
en lestu það fjöldanum rétt fyrir
mig.
Og hann mun svo innsveitis
annast um sitt:
úr óskiftu máli að hver fái sitt.
Sjálf Guðrún varð nunna og
iðraðist als
og ást sína á Kjartani grét eins
og fals.
Hérna má lesa það milli lín-
anna, að kvæðið á erindi til
fjölda fólks, karla og kvenna.
Konurnar margar þurfa að
skoða i barm sinn. Og karl-
mennirnir vilja hafa konui’nar
svipaðar Hlaðgerði, á yfirboi-ði
og að innræti.
En lestu það fjöldanum ....
og liann mun svo innsveitis
annast um hitt, úr skiftu máli
að hver fái sitt. —
Þarna er það gefið til kynna,
að kvæðið er um deild kvenna
en ekki um eina konu — eða þá,
að þessar tvær flugur eru slegn-
ar í einu og sama höggi. M. ö. o.
kvæðið er ádeila á tískuna.
Sjálf Guðrún varð nunna og
iðraðist alls og ást sina á Kjart-
ani grét eins og fals.
Hvað kemur Guðrún Ósvifs-
dóttir þessu máli við, atferli
Hlaðgerðar?
Svo munu margir spyrja.
Þama kemur það í ljós, að Step-
han er torskiljanlegur. Senni-
legt er að hann eigi við það, að
Guðrún hafi svignað fyrir tísk-
unni, þegar hún gerðist nunna
og grét yfir sjálfri sér — afneit-
aði eðlishneigð sinni og var þó
allra kvenna sterkustískapgei'ð.
Úr því að hún svignaði á þenna
hátt, er Hlaðgerði vorkunn, þó
að hana hendi sú skissa að
standa framan við spegilinn
timunum saman og liafast ekki
að.
Stephan getur þess að hann
liafi hafi mætt Hlaðgerði i hverj-
um bæ svo að segja.
)
Því venjurnar heimta þig svona
til sín,
í siðum og háttum er innrætni
þin.
• I
Og nú beinir hann ákúrunum
til sveinanna, karlmannanna,
þvi svona við höfum vor boð til
þín gert.
Hlaðgerður hagar sér eftir eft-
ir^purninni. 'Henni er vorkunn.
En karlmennirnir verða að
þakka sjálfum sér Illaðgerði,
hvernig hún er:
Og nú get eg metið, þú maklega
kaust,
þess miður en skyldi til lengdar
þú naust,
þú valdir þér alt, sem var
utaná lagt,
af arfgengum munað og
fengilegt sagt;
eg veit það er tómlegur svipur
hjá sýn,
það sóaðist burt eins og fegui’ðin
þín.
Þú valdir þér alt sem var utan
á lagt. — Ekki eru þetta stór-
yrði, en þó felst í Jxeim miskun-
arlaus dauðadómur. Brígslyrði
eru margskonar að fornu og
nýju. Þegar kona Eyjólfs ó
Möðruvöllum, dóttir Sighvats
á Grund, eggjaði bónda
sinn til þeirrar farar,
sem leiddi til Flugumýr-
arbrennu, mælti hún, að Eyj-
ólfur væri ásýndum drengilegur
en þó ekki í rauninni nema „lit-
ur einn“. Svo segir í Sturlungu
aðEyjóIfi hafi brugðið mjög við
Jxessa eggjan. Stephan segir um
Hlaðgerði, þegar hann rnælir
svo, að hún hafi valið sér alt sem
var utan á lagt, hann segir þó í
rauninni, að hún sé eða hafi
verið — litur einn.
Nú kemur kveðjan.
En trúðu mér Hlaðgerður, að
eins um eitt:
eg yrki eklti til þess að sakast
um neití-
Amerískir fegurðarsérfræSingar héldu nýlega þing og völdu þar feg-
uröardrotningu, — stúlkuna, sem hefði fullkoninasta líkamsvöxtinn. —
Hún heitir Sylvie Herskind. Er hún 163 sm. á hæð, vegur 117% pund,
er 86 sm. um brjóstið, 53 sm. um mittið og 91 sm. um mjaðmirnar.
Skyldi hún hafa látið grenna á sér fótleggina.