Vísir Sunnudagsblað - 31.03.1940, Blaðsíða 4

4
VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
ísinn undir einu tjaldinu, svo
það datt i sjóinn með öllu, sem
í því var. Þessi sprunga luktist
ekki aftur, og hún skifti tjald-
búðunum og leiðangursfólkinu
i tvent. Vonleysið greip aftur
um sig og nísti hjörtu íshafs-
búanna.
A SÍÐUSTU STUNDU.
Það voru gerðar tilraunir frá
Tjkti að ná sambandi við leið-
angursfólkið méð flugvélum, en
þokur og liríðarveður hömluðu
flugferðum norður til hafs. Það
var loks 5. mars, að fyrsta flug-
vélin komst til leiðangurs-
manna, eftir æfintýrariica ferð
og örðuga lendingu á ísnum. Þá
voru ísbúamir búnir að þola
margt andstreymi. Þeir liöfðu
orðið 'að flytja sig næstum dag-
lega, og þeir urðu að hafa
vörð Umhvei’fis sig bæði á
nóttu og degi. Isinn sprakk og
klofnaði í sífellu, og það var
hvergi sá blettur til á honum,
sem maður gat verið óhultur
um sjálfan sig eða tjald sitt.
Fólkið mátti búast við því, á
hvaða augnabliki sem var, að
isinn klofnaði undir því og það
steyptist í grængolandi sjóinn.
Sprungurnar voru orðnar svo
margar þegar flugvélin lenti, að
flytja varð kvenfólkið og börn-
in í bát að ísjakanum eða
breiðunni, sem hún lenti á.
Flugmaðurinn, Lapadievski,
þorði ekki að taka á sig ábyrgð-
ina af því að stöðva hreyfil flug-
vélarinnar eitt augnablik, af
ótta við kuldann. Hann var svo
bitur, að olían gat storknað og
ómögulegt hefði verið að koma
flugvélinni aftur af stað.
Svo leið heill mánuður uns
næsta flugvél kom. ísköld og
niðdimm þoka lagðist vikum
saman yfir ísinn, svo enginn
möguleiki varð til þess að fljúga
þangað norður. I þau fáu skifti,
sem það var reynt, hlutust slys
af. Sumar flugvélarnar komust
alls ekki af stað, þær sátu fastar
í snjó og ís norður á ströndum
Síberiu. En flugmennirnir létu
ekki á sér standa og gerðu alt
sem í þeirra valdi stóð til að
björgunin tækist. Daglega bár-
ust orðsendingar til útvarps-
stöðvarinnar á ísnum um það,
að nýjar tilraunir og nýjar ráð-
stafanir væru gerðar leiðang-
ursmönnum til hjálpar og að
ekkert tækifæri væri látið ónot-
að í þessu skyni. En meðan á
þessu stóð rak ísbreiðuna æ
lengra og lengra mót norðri —
mót eilífum kuldum og hríðum.
En þann 6. april hepnaðist
loks þremur rússneskum flug-
mönnum, — Molokov, Sliepner
og Kamanin hétu þeir, og nöfn
þeirra verða að eilífu skráð í
sögu íshafsleiðangra — að lenda
hjá tjaldbúðunum á ísnum,
þrátt fjrrir gífurlegar vegalengd-
ir og örðug veðurskilyrði.
Síðustu leiðangursmennirnir
urðu enn að bíða heila viku á
isnum — en þá fengu einnig
þeir lausn úr hinni hræðilegu
einveru, og þeir komust heilu
og höldnu til Síberíustrandar,
án þess að einn einasti maður
léti líf sitt.
Schmidt, formaður leiðang-
ursins, sem hafði ákveðið að
yfirgefa ísinn siðastur allra, var
orðinn hættulega veikur af
lungnabólgu. Hitinn óx dag frá
degi og sjúklingurinn þjáðist.
Félagar hans óttuðust um hann,
en hann afsagði með öllu að
fara fyr en öllum öðrum væri
borgið. Þá tók Bobrov, vara-
maður Sclimidts, til sinna ráða.
Hann óhlýðnaðist gefnum skip-
unum, setti sig í samband við
Moskva og féklc leyfi lil að taka
þær ákvarðanir sem hann vildi.
Hann lét bera Schmidt prófess-
or nauðugan inn í eina flugvél-
ina, sendi hana til lands, en tók
sjálfur að sér forystuna yfir þvi
liði, er enn var eftir á ísnum.
Þann 13. april fengu útvarps-
hlustendur úti um heim siðustu
tilkynninguna frá útvarpsstöð-
inni á hafísbreiðunni. Hún var
svohljóðandi:
— Við erum hættir að út-
varpa. Eftir eina klukkustund
fer síðasti maðurinn héðan
burtu. — Bobrov.
Þeir flugu á brott og fóru
með síðustu bensínledfarnar
með sér. Ef eitthvað hefði kom-
ið fyrir —i einhver bilun átt sér
stað — var öll von úti. Björg-
unin skeði á siðustu stundu, því
tjaldbúðasvæðið var alt sund-
urskorið af gínandi sprungum
og ísgjám. Það var í sjálfu sér
undravert, að flugvélin skildi
geta hafið sig til flugs. Svo var
annað. Óveður var að skella á,
og í því bjó eyðilegging og
dauði, ef'það varð ekki flúið i:
tæka tíð. óveðrið kom, hams-
laus hríð rikti daga og nætur i
rúma viku. En flugvélin varð á
undan og lenti heilu og höldnu
í öruggri höfn.
Á meðan flugvélin barst á-
fram með ótrúlegum hraða æ
lengra gegn suðri, gegn Koljo-
kin-eyjunni þar sem lífið bærð-
ist og hjálpin var í vændum,
geysaði fárviðri yfir eyðilega ís-
breiðuna í Norðurhöfum, þar
sem ekkert minti á líf né menn-
ingu framar, nema ein yfirgef-
in útvarpsstöng — en vel að
merkja útvarpsstöng, sem
bjargað hafði lífi rúmlega eitt
hundrað manns.
Og miljónir manna um allan
heim lustu upp fagnaðarópi, er
það fréttist að leiðangursmenn-
irnir væru komnir heilu og
höldnu heim, lirifnir úr faðm-
lögum hins helkalda íss heims-
skautanæturinnar, þar sem þeir
höfðu lifað mánuðum saman
og barist vonlítilli baráttu um
líf og dauða.
Skókaupmaðurinn var að
prófa væntanlegan afgreiðslu-
mann: — Og hvað munduð þér
segja, ef þér væruð að afgreiða
konu, sem segir: — Haldið þér
ekki að annar fóturinn á mér sé
stærri en hinn ?
— Eg mundi segja: — Þvert
á móti, náðuga frú, annar er
minni en hinn.
— Þér eruð ráðinn.
FRÁ SNJÓÞYNGSLUNUM SUÐUR I LÖNDUM I VETUR.
Samkvæmt fregnum, er hingað hafa borist, hafa hríðarveður og frosthörkur geysað viðsvegar um Evrópu í vetur og kyngt niður
snjó með þeim fádæmum, að sgmgöngur hafa víða aigerlega tepst, —> Á myndinni sést járnbrautardráttarvél föst í snjó. —r T, v,'
í er verið að moka lienni braut.