Vísir Sunnudagsblað - 07.04.1940, Síða 1
1040
Sunnudagiim 7. apríl
14. blad
• •
ÞORSTEINN JÓSEPSSON:
»SAMEINAÐIR STONDUM VER«
Somtök (btiOJLax káJhoMjoJplbbox ox &.Ltáa.st í qíjctisiOa.qxi o.% ujoíxLupii þjábsýjnmfyu.
Eftirfarandi grein er um þjóðsýningu, er haldin var s. 1. sumar í sviss-
nesku borginni Ziirich. Þessi sýning var haldin í þeim tilgangi að
sameina svissnesku þjóðina um menningu sína og sjálfstæði og fá
hana til að leita uppruna síns og eðlis. Vegna sundurleitra tungumála,
kynflokka og trúarbragða í Sviss, verða íbúarnir að vera alveg sér-
staklega á verði til verndar samheldni og einingu í þjóðlífinu. Þetta
hefir tekist um 650 ára skeið, og til að tengja einingarböndin enn fast-
ar, halda þeir þjóðsýningar á 25 ára fresti.
Greinarhöfundurinn lýsir í sundurlausum myndum og stuttu máli á-
hrifum sínum af sýningunni og ýmsu því, er honum fanst athyglisvert
í sambandi við hana.
Það sem valdi mesta athygli
mína og aðdáun í ferð minni
suður um lönd, s. 1. sumar, vav
þjóðsýningin í Ziirich. Eg iiafði
heyrt minst á hana fyrir tíu ár-
um, og þá var mér sagt að eg
yrði að koma þangað suður til
að sjá liana, þegar liún yrði
haldin.
Þetta hefi eg gert og það borg-
aði sig.
Sýningar eru í sjálfu sér mjög
algengur viðburður og þær
vekja venjulega ekki eftirtekt
nema þegar um heimssýningu
er að ræða. Heimssýningin í
New York vakti sérstaka at-
hj’gli okkar íslendinga, ]íví það
mun vera í fyrsta sinn sem við
komum opinberlega fram á
heimssýningu.Auk þess var sýn-
ingin lialdin i einni stærstu, auð-
ugustu og framfaramestu stór-
borg jarðarinnar. Það dregur
enginn í efa, að þessi sýning
mun hafa verið ihurðarmikil og
voldug og fyllilega þess verð,
að henni væri gaumur gefinn.
j
Á sama tíma og heimssýning-
in í New York var opnuð, var i
tiltölulega mikilli kyrþey, önn-
ur sýning opnuð, sýning fá-
mennrar háfjallaþjóðar i Mið-
Evrópu. Hún á ekkert skylt við
alþjóðasýningu — er ekki fyrst
og fremst vörusýning né aug-
lýsing, er ekki reist og er ekki
lialdið uppi fyrir auðmagn
helstu stórþjóða heimsins. Nei,
þjóðsýningingin í Sviss er miklu
frernur hróp lil þjóðarinnar, að
sameinast — að standa sem einn
maður á örlagastund lieimsat-
burðanna. — í Sviss búa margir
lcynflokkar, mörg þjóðarhrot
með sundurleit og margskift
þjóðareinkenni. Þjóðin talar
fjögur, meir eða minna fjar-
skyld tungumál, hún skiftist i
tvo andstæða trúarflokka, og
þessi óliku viðhorf gætu gefið
tilefni til sundurþykkju og upp-
lausnar.
Þessu er þó ekki þannig varið.
Og þjóðsýningin í Zúrich færði
mér heim sanninn um það, að
ef til vill mun engin þjóð í álf-
unni vera samhentari né jafn
einhuga en þessi litla svissneska
þjóð, þessi óasi friðarins mitt á
meðal hinna blæðandi stórþjóða
sem umlykja hann.
Síðast þegar eg var í Sviss —
Það var fyrir fimm árum síðan
— þá gætti þar allríkra and-
stæðna í stjórnmálaskoðunum.
Að vísu var lýðræðishugsjónin
þar ríkjandi, en liinu varð ekki
neitað, að margir fyltust aðdáun
á Hitler og enn fleiri voru þeir
þó sem aðhyltust stjórnmála-
stefnu kommúnistanna í Rúss-
landi.
Nú fimm árum síðar, er varla
liægt að segja, að þessi byltinga-
sinnuðu öfl, er eitt sinn ætluðu
að leiða svissneskt stjórnmála-
líf út á braut flokkahaturs og
sundrungar, finnist framar. Þau
eru horfin og þau þokuðu fyrir
einingarvilja og sjálfstæðisvilja
ÞjóSsýningin var haldin í stærstu borginni í Sviss, Zurich, sem telur
um 350.000 íbúa. Borgin stendur á bökkum 42 km. langs stöðuvatns,
Zurichvatnsins, og var sýningarskálunum, 100 að tölu, komið fyrir á
báöum bökkunum. Á myndinni sjást skálarnir á öðrum bakkanum, en
hiS frjósama land Zúrichhálendisins í baksýn.
svissnesku þjóðarinnar — en
það er hann sem er grunntónn
þessarar merku þjóðsýningar i
Zúrich.
Markmið sýningarinnar var
fyrst og fremst að leiða þjóð-
inni fyrir sjónir live mikilsvirði
andlegt, verklegt og fjárliagslegt
sjálfstæði er, og að að því beri
að keppa að gera þjóðina sem ó-
háðasta utanaðkomandi áhrif-
um. Það var lagt kapp á, að sýna
öll þessi svissnesku verðmæti í
sem sönnustu Ijósi og vekja
þjóðina til meðvitundar um
gildi þeirra í framtíðinni.
Sýningin í Zúrich var því fyrst
og fremst svissnesk sýning. For-
sendur hennar var ættjarðarást
og sjálfstæðistilfinning. Hún var
þjóðleg — það er liið eina rétta
orð sem getur lýst henni eins og
hún var.
Fyrir 25 árum var þjóð-
sýning lialdin í Sviss.— í það
skifti í Bern. Og það er einkenni-
leg tilviljun, að einmitt það
sama sumar hraust út lieim-
styrjöld. Sagan endurtekur sig.
Fyrir tiu árum var undirbún-
ingur hafinn undir sýninguna,
svo það segir sig sjálft, að fyrir
tíu árum var ekki hægt að vita
um styrjöld er brytist út árið
1939. En liitt er víst„ að sýning
sem þessi er aldrei eins þarfleg
eins og einmitt undir stríðs-
byrjun, er kalla þarf þjóðina til
einingar og samtaka. Sýningin
í Zúrich var haldin á hinu rélta
aðkallandi augnabliki.
Mér var sagt að svissneska
þjóðin hefði varið 100 miljón-
um franka (ca. 140—150 milj.
isl. kr.) í þessa sýningu. Það er
mikið fé fyrir fámenna þjóð —
álíka fámenna og Danmörku.
Sýningin var opnuð 6. maí
síðastliðinn, og henni var lokað
í októbermánaðarlok. í upphafi
var ætlað, að um 4^2 miljón
manna sæktu sýninguna, eða
sem svaraði því, að livert
mannsbarn í Sviss sæi liana.
Þegar henni var lokað voru
meir en 10 milj. manna búnir
að sækja hana, og þó var lienni