Vísir Sunnudagsblað - 07.04.1940, Blaðsíða 2

2
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Nokkur hluti
tískuhallarinn-
ar upplýstur
a‘S næturlagi.
lokað í heila viku vegna her-
væðingar.
Þetta er undraverður árang-
ur, og ef hann er borinn saman
við gestafjöldann á heimssýn-
ingunni i New York í sumar, þá
er árangurinn enn undursam-
legri. Þar sóttu Um 20 milj.
manns sýninguna á sama tíma,
eða ekki nema örlitið brot af
Bandaríkjaþjóðinni og heldur
ekki nema þriðji eða f jórði hluti
þeirra gesta, sem áætlað var að
sæktu sýninguna.
Þessi samanburður talar sínu
máli. Að visu efast eg ekkert
um, að sýningin i New York
hefir verið stórkostleg og íburð-
armikil — en sýningin í Sviss
hreif í látleysi sinu og einfald-
leik — hún talaði til þjóðarinn-
ar og hreif hana. En liún lireif
líka erlenda gesti, menn sem
ekkert höfðu af svissnesku hlóði
í æðum sínum og menn sem
ekkert áttu skylt við svissnesk-
an anda né hugsanahátt. Banda-
ríkjamenn dróu enga dul á að-
dáun sína, og þeir viðurkendu
hver á fætur öðrum, að sviss-
neska þjóðsýningin væri miklu
heilsteyptari og stæði óendan-
lega miklu nær tilgangi sínum
en ameríska heimssýningin í
New York.
Sýningin í Ziirich var reist á
báðum bökkum Zurichvatnsins,
sýningarhallirnar voru 100 að
tölu, og þær voru bygðar inn á
milli fagurra aldingarða og trjá-
lunda — sumarhverjar á vatns-
bakkanum, eða jafnvel úti á
vatninu sjálfu. Yndisleiki
landsins sem sýningarhallirnar
voru reistar á, og ekki siður hin
undurfagra útsýn yfir vatnið og
suður til Alpafjalla, gerði sitt
til að auka áhrif sýningarinnar
— einkum á útlendinga.
En það er margt annað en
þetta sem heillaði. Það var t. d.
athyglisvert að flestar vélar og
flest áhöld er þarna var sýnt,
fékk maður að handleika eftir
vild. Menn fengu að stjórna alls-
konar vélum ef þeir óskuðu þess
— þeim var leiðbeint og kent ef
þeir voru sjálfir ekki færir i
„faginu“. Menn fengu að leika á
hljóðfæri er þarna voru til sýn-
is. — í listamannabyggingunni
voru listamenn stöðugt að starfi
sínu, þar á meðal hinir fræg-
ustu sem nú eru til meðal sviss-
nesku þjóðarinnar. Gestirnir
gátu horft á þá í starfi sínu og
gátu talað við þá ef þeir vildu.
í æskulýðsbyggingunni var ung-
lingum fengið efni og áhöld
endurgjaldslaust til smíða —
þar fengu þeir einnig allskonar
ráð og upplýsingar gagnvart at-
vinnu, námi eða einu orði sagt:
framtíðinni. f efna- og eðlis-
fræðisstofnunum gátu sýningar-
gestir fylgst með tilraunum og
athugunum svissneskra sér-
fræðinga. f landbúnaðardeildun-
um var ekki aðeins hægt að
fylgjast með skepnuhirðingu,
heldur allskonar mjólkurvinslu,
svo sem osta- og smjörgerð,
súkkulaðivinslu o. þ. h. Á sýn-
ingunni var fjöldi kvikmynda-
sala þar sem sýningargestum
var leiðbeint, sýnt og skemt
eftir föngum, og þar sem þeim
varð ýmislegt ljóst er þeim áður
var hulið. Næstum hver iðngrein
liafði eiginn kvikmyndasal til
umráða, en auk þess voru sýnd-
ar heilbrigðismálamyndir, upp-
eldis- og vinnumyndir, myndir
af svissnesku landslagi, þjóðliíi
o. s. frv.
Svissneska sýningin i Zúricli
var einu orði sagt hfandi og það
var hennar mesta og besta gildi.
Þar sem iðnaður og önnur fram-
leiðsla var sýnd, var það gert á
svo lifandi og svo athyglisverð-
an hátt, að maður komst ekki
hjá að veita því athygli — nána
athygh meira að segja.
Eg sagði áðan, að sýningar-
höllunum hefði verið komið
fyrir á báðum bökkum Zúrich-
vatnsins. Gufuskip fóru á tiu
mínútna fresh milli bakkanna
og fluttu gesti. En það var líka
hægt að fara í loftinu, 70 m. fyi’-
ir ofan vatnsflötinn. Það var
dráttarferja nokkurskonar.
Fyrst er farið í lyftu upp í turn-
inn, þar stígur maður inn í dá-
lítinn skáp sem rennur 1500 m.
langan veg á þræði yfir bláu og
hyldjúpu vatninu. Það var altaf
gaman að fara í þessari völund-
arferju — en það var mest gam-
an á kvöldin. Það var eins og
æfintýri úr þúsund og einni
nótt. Þá sást ljóshaf borgarinn-
ar, beggja megin vatnsins, ljósa-
dýrðin i sýningarhöllunum,
upplýst skip, sem brunuðu eftir
dimmum vatnsfletinum, og
ljósaraðir beggja megin við hið
40 km. langa Zurichvatn —
Ijósabönd sem náðu alla leið
suður til Alpafjalla.
En svo var annað farartæki
innan takmai'ka sýningarinnar
sem var jafnvel öllu skemtilegra
að ferðast með. Það var bátur
— eða öllu heldur bátar — 80—
90 talsins. Það mætti halda að
þessir bátar sigldu eftir Ztirich-
vatninu — en þvi fór fjari’i.
Þeir sigldu eftir læk eða lítilli á
sem var veitt eftir miðju sýn-
ingarsvæðinu. Ferðalag með
bátunum var mjög skemtilegt.
Þeir brunuðu áfram i langri
lest eftir læknum, stundum inn
á milli rósabeða og aldingarða,
stundum inn í trjálundi, í gegn-
um miðjar sýningarhallirnar,
niður í undirgöng og eftir flúð-
um. Á kvöldin var lækurinn og
bakkar hans lýstir með mislit-
um ljósum. Það var ákaflega
einkennilegt.
Eitt skemtiatriSið á sýningunni
var aö fara á bátum eftir tilbúnum
læk, sem lagSur var um sýningar-
svæðiS. — Bátarnir flutu undan
straumi og fóru í gegnurn lysti-
garða, blómabeíS, gegnum miSjar
sýningarhallirnar inn í þröng göng
og eftir flúöum.
Sýningarsvæðið var 300.000
fermetrar að stærð. Þar var
margt nýstárlegt að sjá. Við sá-
um þar minsta úr en stærstu
eimreið þessarar jarðar. Við sá-
um tóna, sem sungnir voi’U eða
leiknir á hljóðfæri, við sáum
lifandi hjarta úr dauðum frosk,
við sáum mann tækninnar, véla-
manninn Rabot og við sáum ó-
teljandi margt fleira nýstárlegt,
stórbrotið og sérkennilegt. Það
tók vikur að skoða sýninguna
til hlýtar. Og ávalt sá maður
eittlivað nýtt sem heillaði auga
manns og hug.
Þarna var paradis fyrir börn.
Foreldrar gátu lcomið börnun-
um sínum í geymslu — alveg
eins og regnfrakkanum eða
handtöskunni. Þau fengu kvitt-
un fyrir barninu — hún kostaði
kx-ónu — en svo gátu foreldrarn-
ir leikið lausum hala allan dag-
inn og hagað sér eftir vild. Börn
in voru undir vernd barnfóstru,
þau róluðu sér, bygðu sandborg-
ir, óku i bai-nabílum eða léku sér
á annan hátt eftir vild. Leik-
möguleikarnir vox-u ótakmark
aðir.
Það væri synd að minnast
ekki á veitingahúsin ‘eða skemti-
staðina á þessari veglegu sýn-
ingu. Eg verð að segja Sviss-
lendingnum það annaðhvort til
lofs eða lasts, að hann gerir
miklar kröfur til matar, hann
er ekki ánægður ef hann hefir
ekki mikið og gott að borða.
Sýningarnefndin hafði lika séð
fyrir líkamlegx'i velferð gests-
ins, þvi þarna voru 23 veitinga-
hús þar sem 15000 manns gátu
matast samtimis, en 1200 manns
gengu þar um beina, matseldi
og þvoði upp.
Innan takmarka sýningar-
innar voru óteljandi skemti-
staðir, sumir i sambandi við
veitingastaðina, en aðrir sjálf-
stæðir. — Fyrir nokkura aura
gat maður skroppið til Helvítis.
Það var tekið skýrt fram, að
maður yrði að bera ábyrgðina é
því ferðalagi sjálfur. En hitt er
víst, að margir komu fölir og
sveittir af angist út þaðan aftur.
Það var líka hægt að fara í
körfu upp til himna og sjá yfir
ríki veraldarinnar. En auk þessa
voru þarna „trúðar og leikarar
sem léku þar um völl“. Þar voru
sjónhverfingamenn, línudans-
arar og alskonar galdrahyski
sem maður stóð steinhissa og
agndofa frammi fyrir.
Eitt sinn viltist eg seint um
kvöld inn á skemtistað, sem eg
liafði ekki komið á áður. Þá nótt
þakkaði eg guði fyrir að hann
skyldi hafa skapað mig sem karl
en ekki konu — a. m. k. ekki
sem buxnalausa konu. Eg skal
segja hversvegna.
Eg var einn míns liðs, og þeg-
ar eg kom inn úr dyrunum var
mér visað upp á loft. Þar uppi
var myrkur að heita mátti, en
von bráðar rak eg mig ó hurð
og opnaði hana. Eg var inni í