Vísir Sunnudagsblað - 14.04.1940, Blaðsíða 4

4
VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
Og svo gleymdi eg bæði stað
og stund, gleymdi sjálfum mér,
gleymdi tilverunni og gleymdi
mömmu.
Eg dó.
Eg fann sjálfan mig kl. 3 um
nóttina skjálfandi, veikan og
kengfullan. Þá sat eg í opnum
járnbrautarvagni niður á ís-
landsplássi við Nýhöfnina. Eg
fór að reýna að rifja upp fyrir
mér hvað skeð hafði um kvöld-
ið og nóttina, en eg mundi ekki
neitt. En á meðan eg var að
glíma við mitt eigið minni, kom
lögregluþjónn spígsporandi til
mín og spurði livað eg væri að
aðhafast.
Eg aðhafðist ekki neitt.
Hann sagði, að það væri
bannað að sitja þarna.
Það hefði hann átt að segja
mér áður.
Hann spurði hvað eg væri
með í höndunum.
„Bara prik“, svaraði eg.
„Það er bannað að ganga með
prik með blýhnúð á endanum.“
„Það gastu líka sagt mér
fyr.“
Lögregluþjónninn sagði, að
þetta væru lög, og mönnum
bæri skylda til að hegða sér
samkvæmt þeim.
Eg var á fáum árum búinn
að sigla um öll höf heims og til
ótal margra landa; en hefði eg
átt að kynna mér til hlýtar lög
allra þessara landa áður, þá
sæti eg ábyggilega enn við lestr-
arborðið og væri ekki farinn að
hreyfa mig neitt. Eg vissi eða
þóttist að minsta kosti vita, að
manndráp, rán og þjófnaður
væri hvarvetna bannað, en hitt
fanst mér hreinasta ósvífni, að
banna mér að sofa i galtómum
járnbrautarvagni, svo eg tali nú
ekki um prikið. Eg hélt það
væri öllum frjálst, að ganga við
staf, hvar i veröldinni sem væri.
Lögregluþjónninn skipaði
mér að afhenda sér stafinn.
„Aldrei að eilífu“, sagði eg.
„Þetta er danskur stafur, keypt-
ur í Danmörku og sé bannað að
ganga við hann, eruð þið Dan-
ir svindlarar og svikarar, bófar
og illmenni, því það er ykkar
sjálfra sök, að eg geng við þetta
stafprik."
Lögregluþjónninn hætti að
minnast á prikið, en sagði mér
að fylgja sér.
Við fórum á lögreglustöðina
og þar var eg „settur inn“ til
morguns.
Daginn eftir fór réttarrann-
sókn fram. Mér fanst eg vera
ákaflega saklaus — svo saklaus,
að mér fanst eg ekki hafa í
annan tíma saklausari verið. Eg
spurði hvað eg liefði aðhafst,
sem eg ekki mátti gera.
„Drukkið yður fullan.“ Það
var alt og sumt, en fyrir það
fékk eg tuttugu króna sekt —
og það fanst mér dýrt í þá daga.
Eg sagði dómaranum, að eg
ætti peninga í Hamborg, og ef
hann vildi borga undir sím-
skeyti þangað, skyldi eg greiða
sektina þegar peningarnir
kæmu, annars borgaði eg ekki
grænan eyri.
Danirnir vildu ekki hætta á
jafn mikið áhættufyrirtæki sem
það, að sima til Hamborgar eft-
ir peningum. I þess stað átti eg
að sitja af mér sektina og það
var tveggja daga fangelsisvist.
Eg átti reyndar nóga peninga
í Danmörku — þeir voru
geymdir hjá islenskri konu í
Adelgade — en eg hafði ekkert
þarfara að gera, en að sitja inni
i tugthúsi í tvo daga. Og fyrir
þessar tuttugu krónur gat eg ó-
teljandi sinnum farið á fylliri,
þegar eg kæmi út aftur. En þá
ætlaði eg hvorki að ganga við
staf né sofa í járnbrautarvagni
og síst af öllu að viðhafa ljót
orð um Dani í áheyrn lögreglu-
þjónanna.
Mér leið ágætlega í tugthús-
inu. Það var hreint og fágað og
hin ágætasta regla á öllu. Fang-
arnir verða sjálfir að gera
hreint i sínum ldefum og fá þeir
til þess vatn í fötu og klút. Um
miðjan daginn er manni hleypt
út nokkura stund. Er öllum
hleypt út samtímis, en sú regla
gildir, að þegar fanginn er kom-
inn út á ganginn, verður hann
að stilla sér upp fyrir framan
klefadyrnar og hprfa á þær, uns
fangarnir sem innar eru á gang-
inum, eru komnir til móts við
hann. Þá fer hann inn í röðina.
Þetta er gert til þess að fang-
arnir sjái ekki framan i hvorn
annan. Maður verður altaf að
horfa i hnakkann hvor á öðr-
um — líklega er það gert til
þess, að tugthúslimirnir myndi
ekki með sér bræðralag, þegar
þeir koma út aftur.
Tíminn minn í tugthúsinu
var styttur niður i hálfan ann
an dag, og fangavörðurinn var
mér ákaflega góður. Þegar eg
fór, gaf hann mér baunir og
kjöt í aukamáltíð. Hann sagðist
ekki vilja láta mig fara soltinn
frá sér, því hann var sannfærð-
ur um, að eg ætti ekki grænan
eyrir til.
Eg fór beina leið heim til ís-
lensku konunnar í Adelgade,
sótti peningana — og drakk
mig fullan á ný.
VI.
Sýning á rúmfötum.
Eg hafði ráðist á norskan
dall frá Narvik og sigldi á hon-
um eina ferð þangað — en af
einhverjum ástæðum likaði mér
ekki á skipinu og fór eg af því
í Rotterdam.
Þá vildi svo til, að sjóferða-
bókin mín var alveg fylt orðin
og eg þurfti að fá mér nýja.
Eg hafði í hyggju að ráða
mig á þýskt skip, en til þess
þurfti eg vottorð frá ræðis-
manni Dana, um að eg væri
laus við lierþjónustu í Dan-
mörku. Þetta vottorð ætlaði eg
að fá hjá ræðismanninum
danska í Rotterdam. En hann
var ekki alveg á þvi, að láta mig
fá vottorðið, dóninn sá arna.
Hann sagði, að íslendingar
kæmu sér ekkert við, og kvaðst
ekkert þurfa né vilja fyrir þá
gera.
Eg varð svo reiður, að mig
langaði mest til að senda þenna
fitukepp svo langt niður i jörð-
ina, að hann kæmist aldrei upp
á yfirborð hennar framar. En
svo datt inér í hug, að ef hann
yrði gerður að kyndara niður i
Iielviti og ef eg lenti seinna
meir í sömu deild og hann, að
þá myndi hann kynda óþægi-
lega undir mér í hefndarskyni.
Þess vegna hætti eg við ásetn-
ing minn.
Eg var í standandi vandræð-
um. Eg reikaði eirðarlaus um
göturnar, snauður og slippur,
því að aurarnir, sem eg átti,
voru allir þrotnir, og eg hafði
djöfullegar áhyggjur af þvi, að
lögreglan myndi „nappa“ mig
og senda mig heim til Islands á
landsins kostnað.
Þá smán vildi eg ekki láta
viðgangast.
Það eina, sem hélt í mér líf-
inu, var stúlkukind, sem eg
þekti frá fornu fari í Rotter-
dam. Eg hafði einhverntíma
hjálpað henni úr klóm fylli-
rafta að næturlagi og upp frá
því liélst kunningsskapur okk-
ar á milli. Eg heimsótti hana i
hvert skifti sem eg kom til
Rotterdam — og núna, þegar
eg var auralaus og allslaus, gaf
liún mér að borða og lánaði mér
rúm. Það var var gott rúm og
kostaði eklci neitt.
Þannig liðu dagar — og heil-
ar vikur. Hver dagurinn var
öðrum líkur — eg át og svaf, át
aftur og lét mér leiðast.
Svo bar það við einn sólar-
fagran sunnudag, að eg gekk
einn míns liðs upp i útjaðra
borgarinnar mér til andlegrar
uppljdtingar og líkamlegs
heilsubætis.
Þarna í úthverfunum voru
gömul hús og þröngar götur.
Eitt húsanna snéri gafh að göt-
unni, þvert gegn reglunni, og
voru dyr þess á gaflinum. Fyrir
framan húsið stóð vel klædd og
myndarleg stúlka, sem bauð af
sér góðan þokka. Hún gaf sig á
tal við mig og féll vel á með
okkur. Þegar eg ætlaði at$
kveðja hana, spurði hún mig,
hvort eg vildi ekki koma með
sér inn og sjá hvar hún byggi.
Hún sagði, að það kostaði ekki
nema tvö gyllini.
Eg maldaði í móinn, en hún
sótti þeim mun fastar á, svo eg
lét tilleiðast að fara upp á loft
með henni og skoða herbergið,
sem hún bjó í.
Þegar eg ætlaði að fara,
heimtaði hún gyllinin tvö fyrir
sýninguna á herberginu, en
mér fanst hún ekki þess virði
að greiða svo mikið sem eyris
virði fyrir þetta og harðneitaði
að borga.
Kvenmaðurinn sagði, að eg
yrði að borga, hvort sem eg
vildi eða ekki.
Mér fanst það fjandi hart að
borga kvenfólki peninga fyrir
sýningu á rúmfötunum einum,
og þvertók í annað sinn fyrir öll
fjárútlát.
Hún sagðist kalla á fylgi-
mann sinn, „pojer“, ef eg borg-
aði sér ekki umsamið gjald á
stundinni.
„Eg borga yður aldrei“, öskr-
aði eg fokvondur. Eg átti held-
ur ekki grænan eyri til, hvað
feginn sem eg hefði viljað.
Kvensniftin gaf frá sér hljóð,
og í sama vetfangi opnuðust dyr
rétt hjá stiganum. Út kom ung-
ur maður, föngulegur, en inni
i herberginu á bak við hann sá
eg hóp manna sitja við spil og
vín.
Nú voru góð ráð dýr. Mér
varð fyrst á að grípa niður í
vasana og leita eftir hnúajárni,
sem eg bar að öllum jafnaði á
mér. En leitin var árangurslaus.
Eg liafði gleymt hnúajáminu
heima.
Aðstaða min var óskemtileg.
Við stigagatið stóð þessi ungi,
þreklegi maður albúinn til á-
rásar, en félagar hans voru á
leiðinni honum til aðstoðar. Eg
var einn á móti margföldu of-
urefli, og aðstaða mín versnaði
þvi lengur sem leið.
Eg tók eldsnögt viðbragð,
hentist af öllum minum þunga
á manninn, sem stóð við stiga-
gatið, steypti okkur báðum á
höfuðið niður stigann, og af
einhverri slembilukku lenti eg
ofan á honum.
Maðurinn rak upp öskur, en
mér fanst hann eiga það skilið
og til þess að ítreka álit mitt
enn frekar, gaf eg honum svo
rækilegt kjaftshögg, að hann
þagnaði á stundinni og eg hent-