Vísir Sunnudagsblað - 21.04.1940, Blaðsíða 2

2
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
þúsundum búfjár kjarngott
fóður er „Þorri kaldur þeytir
snjá.“ Ekki vantar heldur speg-
ilinn í stofuna, þar sem er Vatns-
dalsflóðið, þó það sé reyndar ó-
vanalegt að hann sé á gólfinu.
En hversu geislaríkt er ekki i
dalnum er vatnið endurkastar
geislum hádegissólarinnar um
hjalla og hliðar; og þó mun
Vatnsdælingum þykja vænt um
það, er ísinn tekur að leysa að
vorinu og svanirnir þyrpast
þangað í tugatali og ómurinn af
söng þeirra berst fram sveitina
i kvöldkyrðinni, söngurinn, að
„aftur komi vor i dal.“
Fram af dalnum liggja svo
heiðarnar, æfintýralöndin, þar
sem útilegumennirnir reikuðu
um, skömmu fyrir minni afa
okkar og ömmu Þær verða ætíð
æfintýraheimurinn. Unglingur-
inn telur árin, þangað til hann
er orðinn fær að fara á heiðina,
og öldungurinn mælir hreysti
sína og heilbrigði við það, hvort
hann komist ekki enn einu sinni
í heiðarleit. Það mætti segja
mér, að það væri glatt yfir
Vatnsdæhngum er þeir fara í
hóp fram á heiðarnar vor og
haust í f járleit. Skyldi þeim ekki,
er þeir hleyptu gæðingunum
fram úr bygðinni á sólbjörtum
vormorgni og vídd öræfanna
blasti við þeim — hafa dottið í
hug vísurnar eftir Stefán frá
Hvítadal:
Árglöð skjálfa ærslin þar
yngist sjálfur vori feginn.
Falla hálfar hendingar
hoppa álfar fram á veginn.
Langt til veggja, lieiðið hátt,
hugann eggja bröttu sporin.
’Hefði eg tveggja manna mátt
mundi eg leggjast út á vorin.
Hvergi hefi eg vitað menn
endast eins við að fara í göngur
eins og á þessar heiðar. Einn
Vatnsdælingur, Jón bóndi á
Hofi er búinn að fara 50 haust í
göngur og héldu gangnamenn
honum veislu mikla uppi á ó-
bygðunum i minningu þess og
mun það einstæður afmælis-
fagnaður. Tvo Húnvetniríga hefi
eg heyrt nefnda, sem báðir eru
búsettir i stórborg í annari
heimsálfu, þeir Ásm. Jóhanns-
son og Arinbj. S. Bardal, báðir
í Winnipeg, að þeir sjá sig
aldrei úr færi, ef þeir koma heim
til fornra kynna, — að fara í
göngur fram á heiðarnar. Slíkt
er þeirra aðdráttarafl. Það er
ekki nein tilviljun að þessi vísa
er kveðin í Vatnsdal:
Verður leiðin frjáls og frí
ferðin greiðist innar.
Blærinn seiðir okkur i
arma heiðarinnar.
Við stönsuðum ekkert á
Hnjúki í frameftirleiðinni, og
var okkur þó sannarlega boðið
það, þvi lengra átti að halda.
Ferðinni var eiginlega heitið að
Hofi til Ágústs bónda Jónsson-
ar. Hann liefir undanfarið,
haust og vor, verið við f járskoð-
anir vegna mæðiveiki hér í
Skagafirði, og hefir hvarvetna
þótt hinn besti gestur. Hér var
hann eitt sinn dag um kyrt, á
þeim ferðum, og þótti mér
reglulega gaman að spjalla við
hann, því hann kunni skil á
mörgum fróðleik. Hann taldi
það hinn mesta ljóð á mínu ráði,
að liafa aldrei komið í Vatnsdal.
Kvað hann mig ekki mundu
iðra þess ef eg kæmi vestur.
Þetta dróst þó tvö ár, en nú
brunuðum við fram dalinn í
glaða sólskini. Er við fórum
fram hjá Flögu, þessari dásam-
legu jörð, mættum við gangandi
manni. Prestur bað áð stöðva
bílinn, því hér væri einn af sin-
um kærustu vinum á ferðinni.
Maður þessi var Kristján Blön-
dal bóndi á Gilsstöðum. Ætlaði
hann að Flögu, en áreiðanlega
kom hann ekki þangað þann
daginn, því hann kom strax inn
í bílinn og keyrði með okkur
fram að Hofi. Kristján er um
sjötugt, en þó bráðfjörugur,
sem ungur væri. Það er óhætt
um það, að fjörugt var í bilnum
áður en hann kom, en nú tókst
alt á loft eftir að hann kom í
okkar félagsskap. Áin er óbrú-
uð hjá Hofi svo lengra komumst
við ekki með bílinn, enda kom
nú Ágúst í sömu svifum með
hesta handa okkur. Varð mér
einkum starsýnt á einn, bles-
óttan. Er það reiðhestur Ágústs,
föngulegur og fagurlimaður.
Hann setti Blesa undir prestinn,
sem skilaði honum að vörmu
spori, á þrumandi spretti heim á
hlað. Ekkert skorti á rausnar-
viðtökur á Hofi. Er það slcemst
frá að segja, að við sátum þar
allan daginn í dýrlegum fagnaði
hjá þeim hjónum. Að Hofi
ltomu þennan dag hjónin í
Grímstungu. Er konan uppeld
issystir sr. Tryggva. Lárus er
sonur Björns Eysteinssonar
fyrrum bónda í Grimstungu og
víðar, nafnkunnum manni. Er
Lárus líkur honum að dugnaði
og framtakssemi.
Við heilsuðum upp á gömlu
hjónin að Hofi, Jón og Valgerði.
Hann er kominn yfir sjötugt, en
gengur þó enn að slætti gamli
maðurinn. Hann er skemtinn og
skýr í viðræðum og vel minn-
ugur. Valgerður kona hans er
Skagfirðingur að ætt, dóttir
Bólu-Einars, sem var nafn-
kendur hér á sinni tíð. Einar var
skáld gott og vitur maður. Hann
telja Skagfirðingar síðasta
galdramann sinn! Eg set hér
eina sögu, sem sýnisliorn af
„göldrum“ hans:
Er Einar bjó í Minna-Holti i
Fljótum kom hann eitt sinn að
Haganesi, þar var mannmargt
heimili í þá daga og líklega tví-
býli, og dugnaðarbændur til sjós
og lands. Meðan Einar dvelur
þar, kemur ferðamaður. Hafði
hann farið í kaupferð til Siglu-
fjarðar og var nú á heimleið.
Var hann beðinn að kaupa eitt-
hvað smávegis frá Haganesi svo
hann leysir upp pjönkur sínar
og afhendir það. Hann komst
ekki hjá því, að taka upp sumt
af varningi sínum, meðal ann-
ars nokkura tóbaksbita. Þegar
hann ætlar að láta dót sitt niður
aftur, vantar einn tóbaksbitann.
Manninum þótti þetta sárt, og
spyr þá, er viðstaddir voru,
hvort enginn þeirra hafi tekið
bitann, en allir neituðu. Fer
hann þá til húsbóndans og seg-
ir honum frá vandræðum sín-
um. Bónda þótti þetta slæmt, því
hann vissi komumann vandað-
an en fátækan. Hinsvegar þótt-
ist hann ekki í neinum vafa ineð
það, að einhver heimilismanna
væri valdur að þessu. Þá segir
bóndi svo allir heyra: „Þú ert
margfróður, Einar. Getur þú
ekki opinberað hver liafi tekið
bitann?“ Skeð getur það,“ sagði
Einar, „en egþarfdálítinn undir-
búning.“ Kallar hann siðan
bónda fram í stofu og biður
hann að koma með dálítið af
mjöli. Er það kemur, stráir Ein-
ar því á stofuborðið. Kallar
bóndi síðan á lieimamenn, einn
af öðrum og segir þeim að
ganga inn í stofuna (en þar var
myrkur) og styðja höndunum á
borðið, ganga síðan út og sýna
Einari lófa sína, muni hann þá
fljótt komast að raun um, liver
sé sekur. Þetta gerðu þeir og
komu allir mélugir, nema þjóf-
urinn. Hann hafði ekki þorað
að snerta á borðinu. Var auð-
gengið að honum, og meðkendi
hann fyrir liúsbónda sínuin að
hafa tekið bitann og skilaði hon-
um. Þelta þóttu ekki neinir smá-
ræðis galdrar í þann lið að opin-
bera þjóf! Valgerður þótti hin
ágætasta kona og skörungur i
búskap sínum.
Fallegt er að litast um á Hofi
og skjóllegt á hinni fornu land-
námsjörð. Heim við bæinn er
trjáreitur, en í brekku norðan
við túnið er töluvert stórt svæði
plantað trjám. Eru þau elstu um