Vísir Sunnudagsblað - 28.04.1940, Blaðsíða 2

2
VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
lians eru nefndir til þessarar
sögu, atgerfismenn miklir, og
liétu Jón og Þorleifur. — Var
Jón sjósóknari mikill og for-
maður, en Þorleifur sláttumaður
. svo mikill að sagt er, að hann
slægi tún það í Hvallátrum á
dag er Þorleifsvöllur heitir —
og er það furðu mikill sláttur ef
satt er frá sagt. — Þá var físki-
gangur mikill kring um allar
eyjar, einlcum á haustin og var
þá róið er gaf, undir jól fram.
Þeir reru jafnan saman bræð-
urnir, Jón og Þorleifur, en
vinnumenn prests á öðrum bát.
— Eitt sinn um liaust í ábúðar-
veðri, lagði prestur sig til svefns
um miðjan dag, en bannaði son-
um sínum og húskörlum að róa,
þó veður væri þá allgott. En þeg-
ar prestur var sofnaður, sagðist
Jón ekki nenna að liggja í landi
í svo góðu veðri og vildi róa.
Þorleifur var tregur til í fyrstu
en fór þó með bróður sínum.
Húskarlar vildu hvergi bregða
af fyrirmælum prests. — Þeir
bræður réru hálfa mílu vestur
af eyjunum en þá brast á ofsa-
veður með kafaldi. Prestur
vaknaði við veðurgnýinn og
kvað þá sonu sína týnda. Um það
reyndist bann sannspár sem
fleira. Þeir bræður fórust í því
veðri og rak hvorki bát eða
menn.
Fleiri sagnir munu til um síra
Árna, en þessar munu helstar
og hirði eg ekki um að tína til
fleiri.
Síra Árni varð háaldraður.
Dó í Hvallátrum 8. ágúst 1655.
95 ára gamall. Hann varð kyn-
sæll mjög og er margt manna
frá honum komið um allar Vest-
ureyjar og víðar um Breiða-
fjörð.
Frá Guðmundi
Fljóðusyni
Sigurfljóð hét kona. Hún
eignaðist piltbarn á unga aldri
sem lienni gekk illa að feðra.
Barnið var skírt Guðmundur.
Guðmundur þessi var jafnan
kendur við móður sina og kall-
aður Fljóðuson. Þó var sá mað-
ur er Guðmundur hét, og upp-
nefndur Lókátur, sagður faðir
hans. Um Lókát er til sú sögn.
að hann sofnaði eitt sinn undir
messu í Flateyjarkirkju,
dreymdi í svefni og hrópaði
upp: „Er langan á Dílarifinu.
Drottinn minn!“ Má nokkuð af
þessu marka hversu fast hugur
hans stóð til veiðiskapar. Var
hann og talinn aflakló.
GuðmundurFljóðuson gerðist
'HvjOJi QMc ^hjCLmÚJjb^ix r
SKOÐANIR NOKKURRA NAFNFRÆGRA BRETA, ÁSAMT
ATHUGASEMDUM.
dx. 'H&ífycc 'p^otuKss..
i.
Árið 1928 kom út í London
hók, sem heitir „Where are the
Dead?“ og er þar safn ritgerða
eftir suma af nafnkunnustu vis-
indamönnum, spekingum,
skáldum og klerkum Breta. —
Formáli bókarinnar hefst á þvi,
að ekki sé til nein spurning, sem
meiri þýðingu hafi fyrir hvert
mannsbarn en þessi. Er fyrst
prentað bréf frá A. J. C., sem
birtist í blaðinu Daily News og
varð til þess, að blaðið bað
nolckra af „helstu spekingum
samtíðarinnar“ („some of the
greatest thinkers of to-day“) að
láta í ljósi hvernig þeir vildu
svara þessari spurningu.
duglegur og ágætur sjómaður.
Um tíma var hann á vist með
Ólafi prófasti Sivertsen i Flatey,
og sagði prófastur, að ekki
hefðuaðrirstýrtbetur skipi und-
ir sér í stórsjó og náttmyrkri
á skerjóttri leið en Guðmundur.
Guðmundur fluttist úr Flatey út
undir Jökul og gerðist þar for-
maður. — Eitt sinn er hann kom
að Iandi úr róðri, var honum
sagt að bam sem hann átti væri
dáið. Hann brá við og veitti
barninu nábjargir með blauta
sjóvetlingana á höndunum. En
meðan hann var að þvi lukust
upp ýmist augu eða munnur
barnsins, og sögðu sumir að
barnið dæi þá fyrst í höndum
Guðmundar.
Eitt sinn var Guðmundur i
kaupavinnu i Stykkishólmi með
konu sinni óléttri. Þau voru i ey
óbyggðri við heyvinnuna. Tók
þá kona hans jóðsóttina. Guð-
mundur hratt þá fram báti sin-
um i snatri og ætlaði að koma
konunni heim í Stykkishólm til
manna áður en barnið fæddist.
F.n það var um seinan, barnið
fæddist á leiðinni. Guðmundur
lagði þá inn árarnar og vildi
skilja á milli sem kallað er. En
þegar til átti að taka voru eng-
in tæki til þess í bátnum, hvorki
hnifur eða annað. En karl var
ekki á því að skiljast við hálf-
klárað verk; hann gerði sér lítið
fyrir, lagðist niður og beit i
sundur lokinn (naflastrenginn).
Hvorttveggja lifði, barnið og
konan.
(Heimild: Saga Flateyjar-
hrepps eftir Gísla Konráðsson).
Bréfritarinn, A. J. C., hefir
eftir einhverjum þessi orð:
„Mér fyrir mitt leyti liefir altaf
fundist sem eg muni í einhverri
mynd lifa eftir dauðann; en það
sem eg hefi aldrei getað skilið,
er hvert vér förum öll eftir
dauðann, ef við þá förum nokk-
uð.“ Og því næst minnir hann
á, að 30 miljónir manna a. m.
k. deyja árlega hér á jörðu, og
að tala framliðinna frá upphafi
mannkynsins muni sldfta mörg-
um biljónum. „Hvar eru allar
þessar miljónir miljóna?“ spyr
bréfritarinn að lokum, og kvart-
ar yfir því, að kirkjunnar menn
gefi aldrei neitt ákveðið eða
skynsamlegt svar við þessari
spurningu.
í þvi, sem á eftir fer, minn-
ist eg á það sem mér virðist
einna fróðlegast i svörum hinna
miklu spekinga.
i
n.
Fyrstur svarar hinn frægi
læknir og mannfræðingur Sir
Arthur Keith. Hann er mjög
eindreginn vantrúarmaður, og
verður að dást að þeim kjarki,
sem þarf til þess að vera það,
þar sem kirkja og kristindóm-
ur má sin eins mikils og með
Bretum. „Líf eins og vér þekkj-
um það“, segir hann, „byggisl
altaf á efnisundirstöðu; lifeðlis-
fræðingar geta ekki liugsað sér
hvernig líf ætti að geta verið til
án sambands við efni. Ef hugur
manns á að geta lifað eftir
dauðann, þá verða líkamir vor-
ir einnig að geta það“. Sú álykt-
un, að um líkamalaust lif geti
ekki verið að ræða, virðist mjög
skynsamleg, og þar sem Sir A.
K. hugkvæmist ekki, að lífið
kunni að vera þess megnugt, að
skapa sér nýjan likama i stað
þess, sem ónýtist og deyr, þá er
skiljanlegt mjög, að hann er al-
veg trúlaus á ódauðleika
mannsins.
Hinn heimskunni eðlisfræð-
ingur Sir Oliver Lodge, sem
kemur næst, er aftur á móti al-
veg sannfærður um að maður-
inn lifi þótt hann deyi og telur
sig byggja þessa sannfæringu
sina á fullgildum sönnunum. En
hvemig hinn mikli eðlisfræð-
ingur fer að hugsa sér framlíf-
ið sem lif í ljósvakanum, er of-
vaxið minum skilningi. Koma
mér í hug í því sambandi þessi
orð Goethe: Denn ein voll-
kommner Widerspruch bleibt
gleich geheimnisvoll fiir Kluge
wie fur Thoren: það sem er í
fullkominni mótsögn við sig
sjálft, er jafn óskiljanlegt fyrir
vitran og fávísan.
Þá kemur skemtileg grein
eftir skáldsagnahöfundinn Arn-
old Bennett. Honum, farast svo
orð: „Sérhvert svar (við þess-
ari spurningu) er einungis laus-
leg tilgáta einhvers einstaklings
á einhverju augnablild hins and-
lega þroskaferils hans.“ Og enn-
fremur: „Yér getum ekki hugs-
að oss „sál“ án líkama.“ Hann
ræðir um þá kenningu, að
heimkynni framliðinna séu í 4.
rýmd (dimension), og telur
staðleysu eina, þar eð enginn
geti í rauninni haft neinn skiln-
ing á þvi, livað 4. rýmd sé. Þá
minnist hann á endurholdgun
hér á jörðu, og telur mjög ólik-
lega. Framlíf í ljósvakanum
virðist honum varla geta komið
til mála: „in the ether, on no
physical footing? Almost incon-
ceioable“. — Þá kemur Bennett
— einn allra þessara ritgerða-
liöfunda! — að því, hvort lífið
muni halda áfram á einhverri
annari stjörnu, en lelur það
með öllu ómögulegl, af því að
vér getum ekki ímyndað oss
livernig sálir með líkömum ættu
að geta flutst milli sljamanna.
Skáldið lýkur þannig máli sínq
„að liann sé ekki sannfærðari
um neitt en það, að vér
munum aldrei fá vilað, livað
dauðinn þýðir eða hvað á eftir
kemur .... Það er hest fyrir
oss að fá aldrei að vita það.
Mannleg fáfræði um framtíðina
er meir en hlessun; það er ráð-
stöfun guðlegrar visku að svo
skuli vera.“(!)
Einn af þeim, sem spurning-
unni svara, er Julian S. Huxley,
sonarsonur Th. H. Huxleys (1825
—95), seni var samherji Dar-
wins og i tölu ágætustu nátt-
úrufræðinga sinar samtíðar.
Julian er prófessor í dýrafræði
eins og afi hans, og fetar vel i
hans fótspor. Hann hefur mál
sitt á þvi, að hið eina rétta svar