Vísir Sunnudagsblað - 02.06.1940, Blaðsíða 4
4
VlSlR SUNNUDAGSBLAÐ
j r INN ÞEKTl rithöfundur Somerset-Maugham
Jrl skrifar hér um franskar konur, er taka við
störfum manna sinna til sjávar og sveita meðan á
stríðinu stehdur. Margar þessar konur eru nú þeg-
ar orðnar ekkjur, eða þær liafa mist feður og syni
í styrjöldinni, svo að erfiðleikar þeirra og hörm-
ungar munu seint fyrnast, enda þótt stríðinu lykti
áður langt líður.
Þótt Somerset-Maugham skrifi hér um fransk-
ar konur sérstaklega, þá gildir áþekt um konur
annarra stríðsþjóða, lwar sem er i heiminum. Hafa
mæður, eiginkonur og ungmeyjar hvarvetna stofn-
að með sér félög í stríðslöndunum, er vinna' að því
að taka að sér störf karlmannanna meðan þeir eru
á orustuvellinum og hjálpa i hvívetna eftir mætti.
FRA STRIÐINU:
Franskar konur
í stríði.
Eftir SOMHERSET MAUGHAM.
Það er einkennilegt, að sjá
allar þessar konur, feitar og
horaðar, ungar og gamlar, hefð-
arkonur og fátæklinga — marg-
ar með permanentliðað hár og
rauðlitaðar varir — vinna í
skotfæraverksmiðjunum. Þús-
undir kvenna vinna nú í her-
gagnaverksmiðjum Frakklands.
Eg hygg að flestar þeirra hafi
telcið við störfum eiginmanna
sinna, er þeir voru kallaðir i
herinn. Margar hafa aldrei áð-
ur unnið verksmiðjustörf, en
forstjórarnir sögðu mér, að þær
væru einkennilega iðnar og
kappsfullar við störfin. Eg sá
þetta með eigin augum og eg
sannfærðist um það, að fransk-
ar konur geta gert hvað sem
þær vilja •— svo fjölhæfar og
duglegar eru þær.
Þrátt fyrir mikið erfiði í verk-
smiðjunum leggja þær hússtörf-
in enganveginn á hilluna. — í
mörgum verksmiðjunum liafa
þær fri þriðju hverja viku með
fullu kaupi, en annars þriðja
hvern dag.
Það fer hrollur um mann við
að horfa á þessar konur búa tii
efni og áhöld, sem ætluð eru til
að drepa bræður og eiginmenn
annara kvenna. Það er átakan-
legt að sjá þessar konur standa
í löngum röðum við borðin og
fylla poka, kassa eða málm-
hylki með hættulegum sprengi-
efnum.
Margar franskar konur hafa
boðið hjálparsveitunum aðstoð
sína og helgað þeim frístundir
sínar. Rauði krossinn er nú bú-
inn að koma 150 sjúkrahúsum
á laggirnar með 20 þúsund rúm-
um og mörg þúsund lærðum
hjúkrunarkonum. „Union des
Femmes de France“ annast um
prjónles og ullarnærföt handa
hermönnunum, en auk þess hef-
ir félagsskapur sá komið ann-
ari hjálparstarfsemi á laggirn-
ar, sem frá sálrænu augnamiði
séð, er einhver fegursta hjálpar-
stofnun, er eg hefi kynst.
Þegar hermennirnir fá heim-
ferðarleyfi, eða eru á ferðalög-
um í einhverjum öðrum erind-
um, kemur næsta oft fyrir, að
þeir verða að hima hálfar og
lieilar nætur á ísköldum og leið-
inlegum járnbrautarstöðvum,
þar sem þeir verða að vaka,
stundum skjálfandi af kulda.
Þeir eru svangir og þyrstir,
stundum gegnblautir, en eru
peningalitlir og hafa ekki efni
á að kaupa sér fæði né gistingu.
Þá er það sem „Union des
Femmes de France“ slær yfir
þá skjólshúsi. Einhversstaðar
opnar kona dyrnar að húsinu
sinu, gengur í veg fyrir her-
manninn eða kallar á hann, býð-
ur honum inn, gefur honum
mat og drykk og vísar honum á
hlýtt og gott rúm. Honum eru
í té látin ritföng, ef hann lang-
ar til að skrifa ættingjum eða
vinum, og hann má að öðru leyti
haga sér eins og hann væri kom-
inn á sitt eigið heimili. Hann
fær ný og lirein nærföt, hann
getur tekið sér bað, hann fær
nýja og lireina sokka. í þessum
nærfötum getur hann farið, en
sín eigin föt fær hann þvegin og
bætt send heim til sin. Hermað-
urinn þarf ekki að óttast, að
liann missi af lestinni þótt hann
sofni, því að húsmóðirin hefir
á sér andvara og vekur hann á
þeim tíma, er hann þarf að
vakna. Þegar liann heldur ferð
sinni áfram, er hann endur-
nærður á líkama og sál. Það
hefir talist svo til, að á hverjum
degi notfæri 250—300 her-
menn sér þessa aðstoð, en þar að
auki liefir Union des Femmes
de France komið upp vigstöðva-
bókasöfnum lianda hermönnun-
um.
Eg gat þess hér að framan,
að franskar konur gætu gert alt
sem þær vildu, og þær hafa tek-
ið í sig að gera. Eg ætla að
segja frá einu atviki, sem sann-
ar þetta og tilefni gæti gefið til
langrar og veigamikillar skáld-
sögu.
Það gerðist í verksmiðju
einni, þar sem bæði eigendur-
og starfsfólk var ungt, að hver
einasti maður var kallaður í
herinn, svo verksmiðjunni varð
að loka. Hún stóð eftir auð, og;
vélarnar lireyfingarlausar. —
Stúlkurnar, sem unnu í verk-
smiðjunni, stóðu uppi með tvær
hendur tómar og atvinnulausar.
Þá íók ein stúllcan sig til, barð-
ist fyrir þvi með lífi og sál, að
ríkið tæki að sér rekstur verk-
smiðjunnar, breytti honum í
liergagnaframleiðslu, og hún
hætti elcki fyr en þetta tókst
og stallsystur hennar fengu all-
ar atvinnu aftur í verksmiðj-
unni. Sennilega lyktar sögunni
með brúðkaupi og veglegri
veislu að stríðinu loknu.
Það ske margar kvenlegar
hetjudáðir i Frakklandi um
þessar mundir, en flestar þeirra
ske í kyrð og þögn og koma
ekki fyrir ahnennings eyru. Yið
skidum til dæmis hugsa okkur
konu bakarans í litla þorpinu,
sem eg kom í. Maðurinn lienn-
ar var eini bakarinn í þorpinu
og hann var kallaður í stríðið.
Þá tók konan að.sér störf lians,
hún bakaði á nóttunni og á dag-
inn ók hún með brauðin á milli
Konurnar taka upp störf manna sinna, þær leggja á sig vökur og erfiöi, en þær eru fórnfúsar, því aS
þær vilja hjálpa mönnum sínum og starfa fyrir þá, meöan þeir eru á orustuvellinum. Hér á myndinni
sést kona sækja eldsneyti til skógar. Af því aö enginn er heima, veröur hún a'5 taka barniS sitt meö
sér og setur þaö ofan á eldiviöinn á vagninum.