Vísir Sunnudagsblað - 07.07.1940, Blaðsíða 7

VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
7
Hraðinii í lofii. á láði
og legi 1939.
Á árinu, sem leið, komust
menn og vélar á mörgum svið-
um fram úr fyrri hraðametum.
Landafræðifélagið í Banda-
ríkjunum semur árlega „hraða-
annál“, þar sem getið er allra
afreka, sem unnin eru á árinu á
þessu sviði. Sá, sem fyrstur er
nefndur í þessum annál, er ame-
rískur flugmaður, H. Lloyd
Childs að nafni. Hann náði 575
mílna — eða um, 920 km. hraða
í „köfun“ í Curtiss-eltingaflug-
vél, sem verið var að sýna
frönskum hermálasérfræðing-
um.
En í flugi í beina línu varð
þýskur flugmaður, Fritz Wend-
ell, hlutskarpastur. Hann náði
469.11 m. — eða um 750 km.
— hraða á klst. Er það 6 m. —
9.6 km,. — meiri hraði, en náðst
hefir áður.
Önnur frækileg afrek eru
þessi:
Francisco Sarabia, frægasti
flugmaður Mexikó, fór með
methraða milli Mexikó-borgar
og New York. Leiðin er 2359
mílur — tæplega 3800 km. —
og var Sarabia aðeins 10 klst.
og 48 mín. á leiðinni.
Þá var sett met í flugi yfir
þver Bandaríkin — 4000 km.
— frá Burbank í Kaliforniu til
New York á 19 klst. og 14%
mín. Það var lierflugvél, „fljúg-
andi virki“, sem, vegur 23 smál.,
sem setti þetta met.
Loks setti Alex Hensliaw,
Breti, nýtt met í flugi frá Lond-
on til Höfðaborgar og til haka
— tæpl. 21.000 km. — á 4 dög-
um, 10 mín. og 16 sek.
Jacqueline Cochran setti nýtt
hraðamet fyrir konur og átti
sjálf hið gamla. Yfir Long Is-
land í Bandaríkjunum náði
hún 173.097 m. — tæpl. 280 km,.
— hraða. Gamla metið hennar
var 163 mílur.
Þolflugsmet settu þeir Wes
Carrol og Clyde Sclilieper hjá
Long Beach í Kaliforniu 30.
október. Þeir voru á flugi i sam-
felt 726 klukkuslundir — heilan
mánuð —, en þeir, sem áttu
gamla þolflugsmetið, voru á
flugi í 653 klst.
Farþegaflugbátur í eign Pan-
American Airways flaug frá
Southampton til New York á
29 ldst. 53 mín. og annar flug-
bátur frá sama félagi flaug frá
Azoreyjum til New York á 17%
klst., 29 mín. skemri tíma en
fljótasta ferðin var áður.
ítali, Nicola di Mauro, setti
nýtt hæðarflugmet fyrir sjóflug-
vélar með því að komast upp í
44.457 feta hæð á 1 klst. og 58
minútum.
Á Bonneville saltflötunum í
Utah setti John R. Cobb, grá-
vörukaupmaður i Lundúnum,
nýtt hraðamet í bíl. I ágúst náði
hann 368,85 m. — tæplega 600
km. — liraða og fór þar með
fram úr meti George Eystons,
sem var um, 359 milur.
Sir Malcolm Campbell, sem
lengi átti hraðamet í bifreiða-
akstri, hefir nú hætt við liann,
en hefir þess í stað snúið sér að
mótorbátum. Suður á Ítalíu náði
hann 141.74 m. — rúml. 225
km. — hraða, en gamla metið,
sem Campbell átti sjálfur, var
rúml. 209 km.
Straumlínulest í Þýskalandi,
sem heldur uppi ferðum milli
Berlínar og Hamhorgar, setti
met fyrir járnbrautarlestir, er
hún náði 215 km. hraða.
Altarisiafla Hólaklrkjn.
Ofurlita atliugasemd vildi eg
mega gera við grein Ágústu
Björnsdóttur: „Heim að Hól-
um“ í síðasta Sunnudagsblaði
Vísis.
Höf. segir, að álitið sé að alt-
aristafla kirkjunnar hafi verið
flutt hingað frá Niðurlöndum,
og hafi Jón Arason gefið kirkj-
unni hana. „Sé svo“, segir höf.,
„er markvert live málning
hennar og þó sérstaklega gyll-
ing, hefir haldist gegnum þessar
fjórar aldir, sem liðnar eru frá
því hún var gefin Hólakirkju.“
Eg þykist mega fullyrða, að
málning og gylling altaristöfl-
unnar sé ekki hin sama nú, sem
hún var upphaflega.
Um 1890 — ef til vill litlu
fyrr — var snillingurinn Arn-
grímur Gíslason málari á Völl-
um í Svarfaðardal fenginn til
að gera við altaristöfluna í Hóla-
kirkju, sem þá var sögð mjög
af sér gengin, ekki aðeins hvað
málningu og gyllingu snerti,
heldur líka sjálfar útskurðar-
myndirnar, sem hæst bar á, er
ýmist voru máðar burtu eða
brotnar af.
Eg átti þá heima í Svarfaðar-
dal og heyrði mjög dáðst að því,
hve snildarlega Arngrími hefði
tekist að leysa þetta mikla
vandaverk af hendi: að endur-
skapa hinar máðu og moluðu
skurðmyndir og skýra litina,
svo að taflan náði aftur þeirri
fegurð, sem allir dást að.
Arngrímur heitinn Gíslason
var búinn óvenju miklu andlegu
og líkamlegu atgjörvi. Hann
var tónlistarmaður og lék á
fiðlu — líklega fyrstur manna á
Norðurlandi; hann var þjóð-
haga-smiður, jafnt á málma og
tré, en þó bar af málaralist
hans, og eru altaristöflur hans
'allvíða um land ljós vottur þess.
Árni Jóhannsson.
S li a k
Tefld í París 1913.
Drottningarbragð.
Hvítt: A. ALJECHINE.
Svart: M. PRAT.
1. d4, d5; 2. Rf3, Rc6; 3. c4,
e6 (Þessi leið er lítt farandi.
Tchigorins-vörnin er aðems
teflandi með því að leika Bc8—
g4); 4. Rc3, dxc (Þetta er einnig
rangt, því svartur missir nú öll
völd á miðborðinu. Það er þvi
ekki að undra, þótt hvítur fái
yfirburðastöðu eftir nokkra
leiki); 5. e3, Rf6; 6. Bxc4, Bb4;
7. 0—0, BxR; 8. bxB, 0—0; 9.
Dc2, Re7; 10. Ba3, c6; 11. e4,
h6 (Hindrar að hvítur geti leik-
ið Rg5, eftir að hafa leikið e5,
en veikir kóngsstöðuna); 12. Ha
dl, Bd7; 13. Re5, He8 (Til þess
að losa um drotninguna, en nú
vofir mikil hætta yfir f7); 14.
f4, Dc7; 15. f5, Had8;
8
7
6
5
1
8
2
1
ABCDEFGH
16. Rxf7! (Þetta getur tæplega
kallast fórn, þvi hvitur getur
náð manninum strax aftur, með
betri stöðu, en það er liinsvegar
inngangur að fallegri vinnings-
,,combination“), KxR; 17. e5,Re7
g8; 18. Bd6, Dc8; 19. De2, b5;
20. Bb3, a5; 21. Hdel! (ágæti
þessa leiks kemur fram í 28.
leik), a4; — Nú tilkynti hvitur
mát í 10 leikjum! Þannig: 22.
Dh5+ !!, RxD; 23. fxe++, Kg6;
24. Bc2+, Kg5; 25. Hf5+, Kg6!;
26. Hf6++, Kg5; 27. Hg6+,
Kh4; 28. He4+ (Sbr. 21. leik),
Rf4; 29. HxR+, Kh5; 30. g3!,
eitthvað; 31. Hh4 mát.
SÓLIN í FELULEIK. — Hér eru þrjár nýstárlegar myndir af hirium árlega sólmyrkva. —
Myndirnar eru teknar í Florida > Bandaríkjunum. Til vinstri: Sólmyrkvinn liefst, í miðju: Ilá-
markið og til hægri: Sólmyrkvanum að verða lokið.