Vísir Sunnudagsblað - 14.07.1940, Blaðsíða 8

VISIR SUNNUDAGSBLAÐ

VITIÐ ÞÉR
—- að franskur marskálkur,
Jean Bretonnier að nafni, á
800.000 tinhermenn sem hann
leikur sér að í frístundum sín-
um, og að þetta er stærsta slíkt
safn sem til er í heimi ?
— að franska rikið á einnig
tinhermannasafn, en að i því
eru ekki nema 40.000 her-
menn, og að þeim er stilt upp í
þeirri röð, sem álitið er að her-
irnir lijá Waterloo liafi staðið,
þegar hinn örlagaþrungi dagur
Napoleons mikla rann upp?
— að í Tangajika er fangelsi
sem 160 hættulegustu afbrota-
menn landsins eru geymdir í, að
það er án múrveggja i kring, án
rimla fyrir gluggum og án ram-
gerðra fangaklefa, — að dyrnar
eru svo fúnar og gamlar, að sér-
staka aðgæslu þarf við þegar
þeim er Iokað, og að þó hefir
ekki einum einasta fanga tekist
að sleppa þaðari ennþá?
•
Fyrir rúmlega 30 árum var
ungur stúdent að skoða Napó-
leonsalinn í Invalidessafninu í
París. Hvarvetna gat að líta
muni: vopn og klæðnaði frá
ýmsum tímum úr sögu Fralck-
lands, en það sem vakti sérstaka
athygli hins unga stúdents var
þrístrendur hattur sem lá á einu
borðinu. „Nr. 781, hattur Napó-
leons, sá er hann l)ai‘ í orustunni
við Wagram“. Þannig hljóðaði
skýringin, sem fest var með
teiknibólum við borðröndina.
Stúdentinn sá ekki nema einn
og einn vörð á stangli, flesta
dottandi í sætum sínum, og hann
gat ekki að því gert, að hann
fyltist heilagri vandlætingu yfir
þessu afskiftaleysi varðanna,
sem höfðu ekki svo mikið sem
augameð jafn dýrmætnm hlut og
hatti Napóleons mikla. Honum
fanst hann hafa uppgötvað þann
beiska sannleika, sem alþjóð
yrði að gera kunnugt, að fransk-
ar þjóðminjar væru alls ekki
undir fullnægjandi gæslu. Og til
að sanna þetta svart á livítu, datt
honum snjallræði í hug, svo
engum mótbárum væri hægt að
hreyfa. Hann leit vandlega
í kring Um sig, sá að öllu var ó-
liætt og greip djarflega til hattar
Napoleons mikla.
Þessi mynd er
ekki nor'öan frá
Lapplandi,held-
ur austan úr
Þingvallasveit,
þar sem Matt-
hías Einarsson
læknir hefir
hreindýr sín.
Þar eru fjórir
vetrungar og
nokkurir hrein-
kálfar, og virö-
ist sem þau
kunni þar hið
besta við sig.
Hvílik fífldirfska! Hvílíkt
lieimssögulegt æfintýri, að
ganga gegnum götur Parísar-
borgar með hlut falinn undir
yfirhöfninni sem sjálfur Napo-
leon keisari hafði átt og borið á
þýðingarmestu augnablikum
lífs síns! Hjartað barðist ört í
brjósti hins unga stúdents og
honum fanst hann liafa heimt
sjálfan sig úr Iielju þegar hann
loks komst heim í herbergið sitt
og gat falið hinn dýrmæta grip
niðri i skríninu sínu. Hvílika at-
hygli myndi það ekki vekja um
gjörvallan heim þegar liann færi
að lýsa því hvernig hann hefði
tekið hattinn, hvernig hann
hefði falið hann undir yfirhöfn-
inni sinni og hvernig hann hefði
komist framhjá öllum safnvörð-
unum! Og þetta áþreifanlega
dæmi myndi sanna betur en
nokkur hlutur annar, hve
geymslu franskra þjóðminja og
dýrmæta væri ábótavant. .011
þjóðin myndi standa á öndinni
af undrun og aðdáun, og hann,
stúdentinn, yrði í einni svipan
lieimsfrægur maður.
Og svo beið hann svefnlaus
og í ólýsanlegri eftirvæntingu
eftir fnásögn morgunhlaðanna
um hinn fífldjarfa þjófnað í
Invalidessafninu i París. Hann
sá í anda risastórar fyrirsagnir
á fremstu síðum blaðanna: „0-
þelctur þjófur stelur hatti Napo-
leons mikla úr Musée des Inval-
ides! Óbætanlegt tjón fyrir
frönsku þjóðina! Gæsla þjóð-
minjanna með öllu ófullnægj-
andi! Þetta verður að breytast!“
Morgunblöðiii komu út og
stúdentinn reif þau í sig livert á
fætur öðru með sjúklegri á-
fergju. En ekki eilt einasta
þeirra mintist stöku orði á liina
fífldjörfu dáð hans né á hvarf
hattar Napoleons mikla. Dauða-
þögn hvíldi um hinn mikla at-
burð. Það var því líkast sem
hattur Napóelons keisara væri
ekki meira virði en skemd næpa,
sem hefði týnst einliversstaðar
úr poka hjá bónda nppi i sveit.
Bugaður á lílcama og sál, fór
stúdentinn á Invalidessafnið til
að sjá hvernig autt borðið liti út
og hvernig umhorfs væri í Napo-
leonssafninu. En borðið var ekki
autt. Á því stóð þrístrendur hatt-
ur, nákvæmlega sömu gerðar,
og gjörsamlega óþekkjanlegur
frá hattinum sem stúdentinn tók
daginn áður. Undir hattinum
stóð miði, festur við borðröndina
með teiknibólum, og á liana var
letrað: „Nr. 781, hattur Napó-
Ieons, sá er hann bar í orustunni
við Wagram“.
Það var gott, að safnvörður-
inn dottaði, því annars hefði
hann ef til vill grunað hinn for-
vitnislega áhorfanda umgræsku.
Samdægurs sendi stúdentinn
safngrip nr. 781, hatt Napóleons
rnilda, er hann liafði borið i or-
ustunni við Wagram, til baka í
pósti, sem sýnisliorn án verðs.
Maðurinn sem framdi þetta
prakkarastrik lieitir G. De La
Fouchardiére og er nú þelct
kýmniskáld í Frakklandi.
•
I fyrra fanst rekin flaska i
námunda við japönslcu höfnina
Hiratatomura, og í flöskunni
fanst máð, skemt og lítt læsilegt
skjal, sem gaf þó til kynna, að
það hafði verið skrifað árið
1784, eða fyrir rúmlega 150 ár-
um, og að það hafði verið á reki
í sjónum í öll þessi ár.
Þetta ár — 1784 — lögðu 15
japanskir sjómenn úr höfn i
leit að fjársjóði einhversstaðar á
lítilli eyju í Kyrrahafinu. Þessir
menn komu aldrei aftur, en saga
þeirra var skráð á hið máða blað
sem rak i fyrra hjá Hiratatom-
ura. Og þótt blaðið væri ill-læsi-
legt, varð þó komist að raun um,
að skip sjómannanna fimtán
liafði strandað á lítilli eyðiey, og
þar dóu mennimir hver á fætur
öðrum úr hungri. Sá síðasti, sem
lifði, skráði harmleik þeirra fé-
laga á blað og með síðustu lífs-
kröftunum stakk liann bréfinu
inn í tóma flösku, lakkaði yfir
hana og lét hana detta í liafið.
©
í októbermánuði síðastliðn-
um var alþjóðaþing dverga
liaklið í sambandi við heimssýn-
inguna í New York.
Á þinginu voru mörg mál tek-
in til meðferðar og bornar fram
ýmsar kröfur, meðal annars
þessar:
— að dvergum sé bannað að
kvænast fólki í fullri stærð,
— að dvergar séu látnir sitja
fyrir allri atvinnu sem þeir geti
leyst af hendi samhærilega við
annað fólk,
— að dvergar borgi aðeins
hálf fargjöld með öllum farar-
tækjum,
— að dvergar borgi aðeins
hálft verð að öllum samkomum
og sýningum,
—- að sérstökum sjúkra- og
elliheimilum verði komið upp
fyrir dverga í öllum löndum, en
auk þess sérstakri. dvergamið-
stöð, sem annist öll vandamál
dverga. Og verði hún reist í
Budapest.
•
í þorpi einu rétt hjá Versöl-
um í Frakklandi hringdi bruna-
klukkan. Það hafði kviknað ein-
liversstaðar í, en vegna þess að
slökkviliðsstjórinn sjálfur var
að spila á spil á einni veitinga-
knæpunni í þorpinu og var í
allmiklum gróða, liélt hann að
það væri ekki nauðsvnlegt að
hann færi á stúfana — hinir
niyndu nægja.
En þegar lionum fór að lengja
eftir brunaliðinu til baka, fór
skylduræknin að gera vart við
sig lijá slökkviliðsstjóranum.
Hann fór á kreik, og varð ekki
lítið undi-andi er hann varð þess
áskynja, að liúsið sem var að
brenna, var hans eigið hús.
Áður en stríðið braust út s. 1.
sumar, höfðu Englendingar
komið sér upp neðanjarðar
byrgjum, sprengjuheldum, fyrir
fjárforða sinn, dýrmæt skjöl og
listaverk. Hafði enska stjórnin
keyþt allmörg hús utan við Lon-
don, steypt í þaU sprengjuhelda
kjallara og þar stóðu þeir tilbún-
ir er ófriðurinn braust út. Að
þeim stærstu þessara kjallara
liöfðu verið lagðar járnbrautir,
svo fljótlegra væri að koma
mununum í geymsluna þegar
nauðsyn krefðist. Fyrir krúnu-
djásnin bresku hefir og verið
bygður sérstakur ramger kjall-
ari, gersamlega sprengjuheldur.