Vísir Sunnudagsblað - 01.09.1940, Blaðsíða 5

VfSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
Bifreið
sveitaprestsins
Þetla er önnur bifreiÖin sem
eg á — góð fimni manna bifreið
með öllum þægindum nútíma-
tækninnar. En það er ekki þessi
bifrcið sem eg ann, það er bif-
reiðin sem eg átti á undan henni,
gamalt skrifli sem eg keypti
fvrir tíu órum, þegar eg treysti
mér ekki lengur að fara fól-
gangandi um sóknina og átli
ekki nema um tvent að velja:
annaðhvort að sækja um nýll
brauð, eða taka tæknina í þjón-
ustu mína. Þegar bifreiðin var
búin að vera mér að óendanlega
miklu liði, hvíslaði hún eitt sinn
í evra mér: „Kæri húsbóndi
minn og stjórnandi, nú get eg
ekki meir. Þú ert búinn að
borga nógu marga læknisreikn-
inga mín vegna, og héðan i frá
eigum við bæði á hættu, að við
beiglumst einn góðan veðurdag
saman eða brotnum á smánar-
legan hátt. Aktu síðustu ferðina
með mér til bifreiðakirkju-
garðsins“. Eg lét sannfærast og
ók bifreiðinni til járnsala. —
Hann fékk mér fáeinar krónur
fjTÍr liana — sagðist kaupa liana
eftir þyngd — en snuðaði henni
daginn eftir inn á grænmetíssala
i næsta þorpi, fyrir nolckur
lumdruð krónur.
Þó að gamla bifreiðin mín
hafi ekki verið jarðarfararhæf
þegar eg seldi hana, hindraði
]iað mig ekki i að halda yfir
henni líkræðu, ekki opinberlega,
ckki með orðum, lieldur í hjarl-
anu, mínu innilega þakkláta
lijarta.
„Því hún var okkar!“ — Þessi
heiðarlega bifreið; okkar i fylslu
merkingu þess orðs. Öil fjöl-
skyldan notaði hana eftir þörf-
um, ekki síst amma gamla, sem
var orðin hrum og stirð, en naul
líka þeim mun betur að fara í
bifreiðinni. En auðvitað ók eig-
andinn benni mest sjálfur, not-
aði liana til prestsverka og hús-
vitjana i hinum fjarlægu annex-
ium. Á sunnudögum liefði ckki
verið nokkur leið að afkasta þvi
sem gert var, nema fyrir tilstilli
og hjálp bifreiðarinnar. Einnig
var hún notadrjúg lil fundar-
halda eða ef prestastefnur voru
einhversstaðar haldnar fjær eða
nær. Þa hlakkaði starfsbrseður
mina til, þegar eg tók þá upp i
bifreiðina minaogókþeim langa
yegu, þeim og mér til gagns og
ánægju. Þeir sögðu reyndar að
gamanið færi út um þúfur cf
þeir mættu ekkj stundvialega ú
þeim stað sem eg liafði tillekið,
því þá urðu þeir að hlaupa alt
livað aftók á eftir mér, móðir og
sveittir, því sumir þeirra voru
feitir.
Bifreiðin var noluð lii
flutnings á grænmeti og
ávöxtum, á gestum og
pinklum, en sérstaklega þó
til að flytja sjúklinga sóknar-
innar til og frá sjúkrahúsum.
Fyr á tímum höfðu sjúkraflutn-
ingarnir oft og einatt gengií
skrvkkjótt þegar sjúklingana
varð að flytja dauðveika i
mykjukerrum. Þá var breitt
undir þá bey eða hálmur, en
núna eru þeir dúðaðir í sænguin
og koddum á mjúkum fjaðra-
sælum og bruna á fleygiferð til
læknisins. Bestu og eftirminni-
legustu ölculaun min voru það,
þegar farþeginn rétti mér hend-
ina í l'erðalokin og sagði: „Ó,
Iivað það er gott að sitja í bif-
reiðinni þinni. Eg lief ekkert
fundið til á leiðinni.“ Hversu
margir sjúklingar og hræddir og
áliyggjufullir aðstandendur
Jieirra hafa ekki setið eða legið
í aftursætum bifreiðarinnar eða
við Iiliðina á mér. Og í bverl
skifti sem eg fékk leyfi til að
sækja í bifreiðinni sóknarbarn,
sem fengið hafði lieilsu sína aft-
ur á sjúkrahúsinu, strikaði eg
með rauðu við þann dag í prests-
almanakinu. Það voru tvllidag-
ar. Hitt voru sorgarslundir i til-
veru bifreiðarinnar, þegar eg
ók heiin frá jarðarför með
syrgjandi og grátandi aðstand-
endur þess látna.
Ómetanleg var bifreiðin þegar
um skyndiuppskurði, upp 8 líf
og dauða, var að ræða, eða þegar
konur tóku barnsfararsótt og
flytja varð þær á sjúkrahús! Þá
þurfti eg að aka gætilega. Eg
lagði mig allan fram og þær
stundirnar var eg bílstjóri af
lífi og sál, rétt eins og það væri
atvinna min og eina áhugaefni
lífs míns. Margar mæður í sókn-
inni voru farþcgar minir á mik-
ilvægustu augnablikum lifs
þeirra, og margur krakkinn
heilsar fyrsta ekli æfi þeirra
fagnandi, þegar eg ek l'ramhjá
þeim á veginum.
E-inu sinni sótti liosrnoðirin
mig um míðja nótt og bað mig
að flýta mér í dauðans ofboði,
])ví hún sagði að eina leiðin til að
bjarga konu og barni, sem hún
var að ala, væri að fara með
hana á sjúkrahús þú á
stundinni. Við ókum þrjú
saman eftir veginum, sem
mánaskinið lýsti upp. Hin vænt-
anlcga móðir stnndi þungan i
aftursætinu. Alt i einu heyrðist
ó]), sem gaf til kynna i hverl
cfni var komið. Eg stöðvaði bif-
reiðina úli á vegbrúninni og lét
Ijósmóðurina Ijúka við hlutverk
sitl, meðan að eg skrifaði niðui
við tunglskinsbirtuná mánaðar-
daginn og fæðingarhrepp barns-
ins, hvorttveggja i þágu mann-
talsskrifstofunnar.
Þessa sömu nótt, þegar eg var
á leiðinni heim frá sjúkrahús-
inu, sagði eg ljósmóðurinni of-
urlitla sögu, sem eg hafði heyrt
í Múnchen. Um s.l. aldamót
starfaði liinn frægi læknir Franz
von Winckel við fæðingarstofn-
unina i Sólargötu. Einhverju
sinni þegar dóttir lians var að
koma lieim af dansleik seint um
nótt, kallaði hún á ökumann —-
bifreiðar voru þá ekki komnar
í notkun — og bað hann að
flvtja sig heim í Sólargötu og
gaf upp töluröð hússins. Ekill-
inn brást hinn versti við: „Nei,
þangað ek eg engum kvenmanni
framar. Einu sinni gerði eg það
og ])á fæddist barnið á leiðinni.“
„En góðurinn minn! Eg er
dóttir Winckels sjálfs.“
„Winckel! Winckel! Hárrélt!
Þannig hét mannskrattinn! Nei,
eg læt ekki snuða mig oftar. Eg
varð hvorki meira né minna en
láta bólstra sætin upp að nýju.“
Ungfrú Winckcl sár og sórt
við lagði, að hún hefði ekkert ilt
i huga, en ekillinn var búinn aö
fá nóg af því að aka kvenfólki
yfir i Sólargötu, sló í klárana og
fór, en stúlkan varð að fara fót-
gangandi heim til sín.
t fyrsta skifti sem bifreiðin
min rann með rykkjum og
skrykkjum og i krókum og
bugðum cftir þorpsgötunum
komust öll hænsni þorpsins í
feikilega hugaræsingu, en börn-
in voru, að.visu ekki eins hrædd,
en að minsta kosti eins forvitin,
ef ekki forvitnari. Hvar sem bif-
reiðin staðnæmdist og eg fór út
úr henni, fyltist Iiún jafnóðum
með krökkum. Eitt sinn nndir
áþekkum kringumstæðum, sett-
isl strákur einn við stýrið og
hann var að, uns vélin komst í
gang og þaut af stað gegnum
götur þorpsins. Þeirri æfíntýra-
ferð lyktaði samt giftusamlega
og þegar eg kom að prökkurun-
um spurðu. beir an bess að
blikna:
„Máttum við þetla ekki?“ Eg
var svo þakklátur trúnaðar-
traustinu sem þau sýndu mér,
að eg gleymdi gersamlega að at-
yrða þau, Eg gat meira að segjfi
ekki slilt mig um að fara með
óþolckana í skemtiferð.
Það má ekki gleyma þvi þegar
fermingarbörnin fóru í samcig-
inlega skemtiferð i bifreiðinni
minni. Það hefir hún verið mest
blaðin á meðan hún var í minni
eigu, því þá vorum við tólf í
henni. Þvagan var svo miki!
inni, að þegar við vildum vila
hvað væru manns eigin fætur og
hverjir tilheyrðu öðrum, varð
maður að klípa í þá i laumi.
Stundum hitti maður á þá réttu,
eh stundum voru líka aðrir sem
skræktu upp og vissu ekki hvað-
an á sig stóð veðrið. Þrátt fyrir
þrengslin, var þetta skemlileg-
asta ferð sem eg hef farið.
Sveitaprestur einn í gamla
daga lét svo ummælt, að hann
blygðaðist sín á hverju kvöldi
sem bann fann ekki á sér neinar
flær, því það væri sönnun þess,
að þann daginn liefði liann ekki
heimsótt neina fátæklinga.
Núna, þegar flærnar eru svo að
segja útdauðar á jörðunni, og
ekki framar hægt að nota þær
til að vekja samviskuna, verða
prestarnir áð mæla góðverk sín
og fátæklingaheimsóknir með
öðrum mælikvarða en flóm. Mér
leið aldrei vel á ökuferðum min-
um fyr en eg var búinn að laka
eitthvert gamalt kerlingarhró,
fátækan kralcka eða auralitinn
förumann upp í bifreiðina mina.
Byrðarnar sem fólkið hafði um
öxl sér, voru allajafna látnar i
aftursætið en farþeginn sat hjá
mér i framsætinu. Og það verð
eg að segja, að það var lán að
ekki stóð letrað i henni eins
og almenningsbifreiðunum:
„Bannað að tala við bifreiða-
stjórann,“ því það var sjaldnast
sem ])agað var i henni. í lang-
flestum tilfellununi var það cg,
sem græddi á samræðunum og
það var mitt að vera þakklátur
fvrir samfylgdina. Þar öðlaðisl
eg lifsvisku gegnum dýi-keypta
revnslu og baráttu annarra.
Af öllum þeim förumönnum
sem eg tók upp af vegi mínum,
er mér einn minnisstæðastur.
Hann virtist þurfa að flýta sér
ákaflega. Á leiðarenda sagði
hann að eg befði gert sér miklu
meiri greiða, en eg gæti gerl
mér í hugarlund. Hann sagðist
nefnilega liafa stolið brauði i
þorpinu þar sem cg bauð bon-
um i bifreiðina, þvi hann hefði
verið svo svangur. Bakarinn
hefðí séð til hans og hótað að
sækja lögregluna, en á meðan
hann hefði verið að þvi, hefði eg
komið og mér ættj hann frelsi
sitt að þakka,
Svo kom dásamlegasta ferð-
in mín — eg hefði viljað yjnná.