Vísir Sunnudagsblað - 29.09.1940, Blaðsíða 1

1940 Sunnudaginn 29. september 39. blad
LEYNDARDOMUR BAFFINLANDS
I
EiTlK PHILlPJH.lCODSfELi.
Höfundur þessarar greinar er meðlimur í konunglega breska
landfræðifélaginu. Er hann gamall starfsmaður Hudson Bay-
félagsins í Kanada, hefir ferðast um flestar þær slóðir, sem frá-
sögn hans gerist á og er góðkunningi Joy, lögregluforingja, sem
kemur hér við sögu.
Þetta lcort sýnir alla þá staöi, sem nefndir eru í þessari frásögu. —
Merkin-------tákna ferðalag Joys, en merkin ----- leiðina, er Janes
ætlaöi aö fara frá Pondsvík til Chesterfieldvikur. • táknar versl-
unarstaöi og borgir.
ESKIMÓINN Nookudlah
réri liúðkeip sínum kná-
lega innan um ishrönglið. Sólin
var nú komin upp eftir langa
vetrarnóttina og skein á ládauð-
an sjóinn, þar sem isjakarnir
flutu á við og dreif.
Auk þess sem Nookudlali var
óvenjulega hávaxinn, var liann
lierðabreiður og kraftalegur á
að sjá. Þær voru líka margar
sögurnár, sem sagðar voru i
snjókofum Iglulirmit Eskimó-
anna um dugnað foringja
.þeirra. Hann barði konu sína
sjaldan, sá altaf fyrir nógu til að
bíta og brenna og átti altaf yfrið
nóg af hreindýrafeldum til fata-
gerðar.
Á þenna dugnaðarmann
heimskautsauðnanna litu aðrar
konur ættbálkanna með mestu
velþóknun. En Nookudlah leit
ekki nema á eina aðra en eigin-
konu sína — hina mögru Kood-
loo, sem hafði stór augu eins og
óttaslegið hreindýr og var ekki
einu sinni nógu sterk til að bera
sæmilega byrði á bakinu.
Skjmdilega stöldruðu augu
Eskimóans við sjóndeildar-
hringinn, þar sem reykjar-
mökkur rauf bláma himinsins.
Nookudlah sneri húðkeipnum
við í flýti og réri alt hvað af tók
upp að ströndinni. Þar náðu
snæviþakin fjöllin alveg niður
að sjó og lélu þorp Eskimóanna
virðast enn minna, en það var í
raun og veru.
„Kablunaken killie! Hvílu
mennirnir eru að koma!“ hróp-
aði Nookudlah æstur. Eskimó-
arnir þutu með gleðiópum út úr
skinntjöldum sínum. „Kabluna-
ken killie!“ hrópaði Nookudlah
aftur. „Nú munum við fá mikið
af tóbaki, þvi að hvitu menn-
irnir eru góðk'. Þeir kunna ekki
að meta auðæfi sín. Þeir halda
að einskisnýt refaskinn, sem að
eins er hægt að nota til að þurka
hendur sinar, sé meira virði en
hnífar og byssur.“
Eskimóarnir hlupu fram og
aftur, mösuðu saman, lilóu og
þvöðruðu um hvað hvitu menn-
irnir myndi liafa meðferðis að
þessu sinni. Allir fóru i stáss-
klæði sín og konurnar néru
daunillu lýsi á kinnar sínar.*
Jafnskjótt og skipið varpaði
akkerum, lagði lieill floíi
kvennabáta að þvi. Menn, konur
og börn klifruðu Upp kaðalstig-
ann með aðstoð.hásetanna. Þau
gengu með aðdáunaraugum uin
skipið og virtu fyrir sér þá auð-
legð timburs og skínandi málma
sem þar gat að lita og varð hugs-
að til hinna afarlöngu ferða i
suðurátt, sem þau urðu að fara,
ef þau ætluðu að afla sér viðar-
búts, í húðkeip, boga eða örvar.
Skipstjórinn, stór, hvítur
maður með skínandi liúfu, tók
brosandi í liönd livers einasta,
sem um borð kom, en stýrimað-
urinn bar fram ketil fullan af
sjóðheitu, sætu tei og kex —
kringlótta hluti, sem virtust
vera úr beini, en brotnuðu hæg-
lega, þegar bitið var i þá.
Það var þó einn maður i foru-
neyti skipstjórans, sem Eski-
móarnir skiftu sér ekki af — og
það var túlkurinn. Hann var
Eskimói, eins og þeir, en hroka-
fullur. Hann geklc klæddur sem
hvítur maður og talaði mikið.
Sagði liann m. a., að vegna ástar
sinnar á Eskimóunum ætluðu
hvítu mennirnir að byggja stórt
timburhús á ströndinni og fylla
það með byssum, öxum og
marglitum „skinnum", eins og
þeir notuðu í föt. 1 staðinn vildu
þeir fá öll þau refa- og bjarn-
dýraskinn, sem Nookudlali og
menn lians gátu safnað.
Þegar veiðimennirnir réru í
land um kveldið, voru þeir í
besta skapi og lilógu dátt. Þeir
töluðu um liepni sína alla nótt-
ina. Næsta dag hjálpuðu þeir
livitu mönnunum til að bera
kassa og annað á þann stað, þar
sem byrjað var að reisa timbur-
húsið.
En tími kraftaverkanna var
ekki enn liðinn hjá. Tveim dög-
um siðar kom annað skip sigl-
andi gegnum isinn og varpaði
akkerum nærri ströndinni. Það
var hrörleg skonnorta, sem laét
„Kite“.
Eskimóarnir voru fljótir að
taka eftir einu. Robert Janes,
skipstjórinn á Ivite — lágvaxinn
maður með eldrautt hár og
djúp, blá augu — virtist ekki
eins ríkur og þeir, sem áður
voru komnir. Og kona Nookud-
íah, Innoyah, sagði honum að
hún hefði heyrt skipstjórana
tala saman hátt, eins og þeir
væri reiðir. Janes hafði gengið
á brott og steytt hnefana. Eski-
móarnir veltu því fyrir sér,
liversvegna þessir tveir menn
væri að deila, úr því að þeir væri
svo rikir. Það var erfitt að finna
lausnina á því.
Þegar bæði skipin létu í haf
frá Ponds-vilc, þrjú þúsund míl-
ur fyrir norðan Montreal, stóðu
tveir litlir lcofar á ströndinni.
Annan kofann átti félagið Arctic
Gold Co., og þar bjó Joe Flor-
ence. Hinn kofann, sem elcki var
í mílu fjarlægð, átti Janes skip-
stjóri.
Kofi Janes var ömurlega fá-
tæklegur, en í augum Eskimó-
anna vár hann ævintýraliöll, því
að annar helmingur hans var
fullur af byssum, glampandi
hnifum og kötlum. Og stóri ofn-
inn, þar sem Janes brendi
„svörtu steinunum“ (kolum),