Vísir Sunnudagsblað - 29.09.1940, Blaðsíða 5
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
SAGA EFTIR ANNA LENAH ELGSTRÖM
I '
MÓÐIR
í norðausturhluta Svíþjóðar
liggur breitt lándflæmi um-
hverfis Kvarnbergslot, sem
teygist lengst í áttina til Schon-
en. Þetla er skóglendi. — Það
er sama landið, sem liélt með
trjáauði sínum uppi járnvinsl-
unni í Schonen á árunum. Inni í
skógunum blilcar á tjarnir og
þær spegla sólarupprás og sólar-
lag í gullnum fleti sínum. Þetta
skóglendi myndar víða þvkk
rjóður eiki- og beykiviðartrjáa,
en á milli þeirra vaxa smávaxn-
ir hneturunnar, kastaníuviður
og víðir. Af þessari ástæðu cr
það, sem vegurinn framhjá
húsi móður Helenu er skugga-
legur jafnt að degi til sem nóttu.
Og þetta kvöld náði engin birta
niður í gegnum trjálimið, ekki
svo mikið sem tunglskinsbirta.
Inni í skóginum hvíldi algert
myrkur, nema hvað hræfareld-
ar kviknuðu og leiftruðu öðru
hvoru. En það sem myrkrið
huldi, gaf þögnin til kynna.
Kvöldið, var kyrt og svalt, enda
talsvert frost, og sérhvert hljóð
endurómaði skýrt og greinilega
út í endalausa nóttina. Hund-
gáin niður í Delmonden berg-
málaði svo skýrt, að það var
rétt eins og ‘hundarnir væru að
gelta í örfárra metra fjarlægð.
Og maðurinn, sem lcom gang-
andi eftir skógarveginum,
heyrði bergmál síns eigin fóta-
talcs, er liljómaði jafnt og þétt
fyrir eyrum hans, eins og lik-
klukknahljóð.
Hann gerði sér öðru hvoru
far um að stíga hljóðar til jarð-
ar, en á slóðanum uxu bróm-
berjarunnar og skrjáfið í brotn-.
andi kvistunum var enn hærra
en fótatak mannsins á freðna
jörðina. Það, sem verra var,
runnarnir dróu úr ferð lians,
en liann þurfti að flýta sér.
Þegar bann kom á rnóts við
kofa móður Helenu, nam hann
eitt andartak staðar. Á milli
kofans og götunnar lá litil gi-as-
flöt, með föllnu, gulnuðu grasi.
Hann læddist laumulega heim
að kofanum og gægðist gegn
um gluggatjaldalausan glugg-
ann. Hann gat séð hvernig að
móðir Helena laut yfir eldstóna
og hrærði í skaftpotti, sem, sauð
í á lilóðunum. Ilann hikaði lít-
ið eitt, eins og hann vissi ekki
alinennilega livað hann ætti af
sér að gera. Hann var hár vexti
og likamsvöxlurinn var þung-
lamalegur, hárið var rauðleitt
og andlilið freknótt. Hann var
sýnilega verkamaður, og eftir
svip hans og útliti að dæma
var hann einn þeirra, sem ekki
fara sér að voða vegna elju og
kapps. Hann rétti fram hendina,
lil að opna gluggann, en liætti
við það á síðustu stundu og
gekk lil dyranna.
Hanri knúði ekki á dyrnar,
en gekk óboðinn inn. Konan við
hlóðirnar hrökk við og leit aft-
ur fyrir sig. „Hvað er þetta?
Eruð það þér, Jöns 01s“, sagði
hún. „Eg heyrði alls ekki þeg-
ar ])ér börðuð.“
„Eg barði ekki. Það þurfti
enginn að heyra til mín.“
„ITvað eigið þér við?“
„Eg er eltur.“
„Hvað hafið þér gert?“
„Eg skaut mann, móðir Hel-
ena.“
„Þér?“
,,.Tá, eg skaut á. hann.“
„Er hann dauður?"
„Veit það ekki.“
Fáein augnablik ríkti dauða-
þögn i litla eldhúsinu. Þá sauð
upp úr pottinum og móðir Hel-
ena flýtti sér að taka hann af
lilóðunum og setti hann frá sér
á borðið.
Móðir Helena var lítil og
og harðneskjuleg á svip. And-
litshúðin var öll skorpnuð sam-
an í óteljandi, djúpar og smá-
ar hrukkur. Hún var sennilega
ekki eldri en fjörutíu og tveggja
ára, en í sveitahéruðunum um-
hverfis Schonen erfiða konur
svo mikið, að ellimörkin koma
skjótlega í ljós, og móðir Hel-
ena basíaði meira en flestar aðr-
ar konur og þessvegna var liún
óvenju ellileg. „Hvað ætlist þér
til, að eg geri?“ spurði hún
hvössum rómi.
„Mig langar til að hafast hér
við nokkra stund. Getið þér fal-
ið mig nokkursstaðar, þangað
til að þeir eru farnir?“
„Hvaða þeir?“
„Skógarverðirnir.“
„Nú, þér hafið gerst veiði-
þjófur?“
„Tá, eg var niðurfrá, rétt hjá
kolagryfjunum, og langaði til
að ná mér í eitthvað. Svo komu
skógarverðirnir. Þeir voru fjór-
ir gegn mér einum, og þá
hleypti eg af. Eg lagði á flótta
og þeir eltu mig. Það verður
ekki langt þangað til að þeir
koma.“
Móðir Helena þagði ofurlitla
stund. Ols horfði á liana í senn
rannsakandi og biðjandi. „Eg
veit að þér hjálpið mér vegna
Klas“, sagði hann.
„Þér hafið nú aldrei verið
neinn (sérstakur vinur hans“,
sagði móðir Helena napurt.
„Eg vai’ ávalt í dálæti Iijá
Klas. Mér þykir sennilegt, að
lionunt ntislikaði það, ef þér út-
hýstuð mér í nótt.“
„Það mun vera satt, að Ivlas
reyndist yðuh altaf betur en þér
verðskulduðuð. Mín vegna meg-
ið þér vera hérna þangað til að
hann kemur heim. Ur því get-
ur hann ráðið hvað hann gerir.“
„Það nægir mér. Hans er
naumast að vænta innan
klukkustundar. En úr því er eg
óhultur og kemst leiðar minn-
ar.“
„Hvert ætlið þer að fara?“
„Eg veit.það ekki ennþá, en
það er enn tími til stefnu.“
„Tæja þá, hérna getið þér
hugsað um það“, sagði hún þur-
lega og opnaði dvrnar að búr-
inu. „Þá mun ekki gruna að þér
séuð geymdir þarna, sérstaklega
ef eg segist ekki bafa séð þig í
ekki þess virði, að þér hjálpið
mér, en sennilega hefði eg orð-
ið annar og betri maður, ef eg
hefði átt aðra eins móður og
Ivlas.“
Hún svaraði honum engu og
læsti búrdyrunum. Hann var
einn eftir í myrkrinu, en ofur-
lítil Ijósglæta barst inn til hans
i gegnum rifu á hurðinni. Hann
sá í gegnum þessa rifu hvernig
hún gekk fram og aftur um eld-
liúsið og matbjó handa Klas.
Eftir svo sem klukkustund var
von á honum frá óðalinu, þar
sem hann vann að staðaldri.
.Töns OIs var sannfærður um,
að Klas ræld hann ekki á brott,
því þeir höfðu ávalt verið vinir,
frá þvi er þeir gengu saman i
skóla i Trysundhamn og sú vin-
átla hélst, enda þótt atvinna
þeirra og lyndiseinkunn væri
silt með livoru móti og næsla ó-
lík.
Töns Ols settist á poka í einu
horni búrsins og gaf sig á vald
hinni eftirvæntingarfullu bið.
Ulan úr eldhúsinu barst að vit-
um lians ilmsætur þefur rjúk-
andi kjötréttarins. H'ánn vonað-
ist fastlega eftir, að möðir Ilel-
ena legði honum eilthvað tii af
matnum, þegar Klas kænii
heim, því Iiann var svangur og
átli auk ]>ess langa leið fyrir
liöndum.
Hann andvarpaði þungan.
Eins og nokkurskonar draum-
sýnir, liðu atburðir tveggja síð-
ustu klukkustundanna fram, í
huga lians. Þá hröklc hann
skyndilega í kút. Hann heyrði
fótatak fyrir utan kofann.
Hjartað sló svo ört í barmi hans,
að hann bjóst við að kafna þá
og þegar. Skógarverðirnir voru
komnir. Þá liefir eflaust grun-
að livar hann var niður kominn
— hjá móður ITelenu, móður
vinar síns. Það var ekkert til
héimskulegra en að leita hjá
henni að skjólshúsi. Það mun-
aði litlu, að hann misti stjórn á
sjálfum sér og tæki að kjökra
úti í horninu. En fótatakið fjar-
lægðist. Mennirnir námu ekld
svo mikið sem staðar við kof-
ann. Hann heyrði hvernig freð-
in jörðin dundi undan fótataki
þeirra, í annars kyrri nóttinni.
Á næsta augnabliki rak móðir
Helena höfuðið inn um gættina.
„Þetla voru þeir“, sagði hún
stuttaralega, „mennirnir frá
slotinu. Eg sá þá ganga frafn-
hjá. Þeir voru með ljósker og
eg þekti Peterson gamla og 01-
sons feðgana. Eg hugsa að það
væri best, ef þér færuð núna
burt í áttina til Schonen. Eg býst
við, að þannig komist þér und-
an. Um tíuleytið í kvöld kemur
járnbrautarlestin, sem fer til
Stokkhólms.“
„Það væri svo sem ágætt,
móðir Helena, en eg á bara ekki
grænan eyri til fyrir farmiðan-
um.“
Hún fór fram i eldhúsið og
sótli eilthvað niður i skúffu. —
„Hérna eru 7 krónur. Það næg-
ir fyrir farmiða til Stokkhólms
og auk þess eru nokkurir aurar
aukreitis fyrir matarbita.“
Hann stóð’ nokkura stund og
féklc ekki mælt. „Eg veit elcki
hvernig eg fæ þakkað yður
þetta, móðir Helena.“
„Þér þurfið ekkert að þakka
mér. Eg geri þetta fyrir Klas.
eikluleg kona, dökk í andliti kvöld.“
„Þér eruð góð kona, móðir
Helena. Eg veit það, að eg er
HELENA