Vísir Sunnudagsblað - 27.10.1940, Blaðsíða 3
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
3
LATÍNA
HJÖRTUR
HALLDÓRSSON:
Krislinn var löðrandi í svila
og bar tvennl til. í fyrsta lagi
sat hann næst ofnitíum sem var
rauðglóandi, og í öðru lagi var
hann í þann vegitín að gefast
upp við siðustu tilraunina til
þess að særa eitthvert samhengi
út úr Catilinsku ræðunum hans
Cicero, sem lágu opnar á horð-
inu fyrir framan hann. Það var
gamalt og ákaflega slitið eintak
af þessari sígildu hók, þvi að
Kristinn lagði mikið upp úr þvi,
þegar um ritverk á framandi
tungum var að ræða, að geta
lesið á milli línanna í allra hók-
staflegustu merkingu. En það
voru ekki nema gömul eintök
;sem voru svo útpáruð í hlýant-
skrifuðum nótum og atliuga-
semdum, að Kristinnsæisérfært
að koma saman nokkurnveginn
samhangandi þýðingu. I lians
augum var hinn prentaði, latn-
eski texti alls ekki af þessuni
heimi og því fyrirfram óskilj-
anlegur, enda varð þvi ekki
neitað að þýðingum Kristins var
oft noklcuð áfátt í hinni ströngu
rökfestu og hinum glæsilega
lirynjanda stílsins, sem Cicero
var svo eiginlegur, og sem Kon-
rektor lagði mikla áherslu á.
Það liafði þvi þegar frá önd-
verðu gætt nokkurar úlfúðar í
viðskiftum þeirra tveggja, últ'-
úðar sem þó átti sér kannske
einnig aðrar og veigaminni or-
sakir, svo ólíkir sem þeir voru i
öllu.
Konrektor var þrelcvaxinn og
þéltur á vclli, strangur og aga-.
samur, nieinyrtur og lireinskil-
inn úr hófi fram að því er sum-
um fanst.
Kristinn var á hinn hóginn
langur og mjósleginn svo undr-
um séetti, óframfærinn og lilé-
drægur og gersneiddur öllu á-
lnifavaldi.
Það var sagt að faðir Kristins,
meðhjálpari nokkur i fjarlæg-
um og Iílt könnuðum lands-
hluta, hefði átt tvo syni. Annan
skynugan og greindan vel, en
hinn miklu síðri. Til þess svo
að ráða hót á þessum misrétti,
ákvað meðhjálparinn að senda
þann lakari til.mennta í höfuð-
staðnum, en hinn var kyr
lieima, þar eð hann var svo vel
gefinn að ekki var nein þörf að-
kevptrar visku. Og þannig fé!I
það í Kristins lilut að njóta
leiðsögu Konrektors um myrk-
viði hinna klassisku fræða.
. Það vár þungt og mollulegt
loft í stofunni, þrungið hölmóði.
Á fatasnösunum héngu regn-
blautar dyngjur af höfuðfötum
og yfirhöfnum. Lagði af þeim
raunalegan þef kvefpestar og
slaga. Á veggnum beint á móíi
hékk mynd af Shakespeare með
prestakraga, ásamt gamalli kop-
arstungu af aftöku Struensee.
Það voru táknrænar myndiv.
Shakespeare var uppörvunin
til þess að ástunda mentun og
visku, aftakan hinsvegar aðyör-
un gegn þvi að glepjast út af
hinum hreiða vegi borgaralegra
dygða. Á framveggnum, við
hliðina á kadettunni hékk stóra
taflan, hin ömurlega ímynd and-
legrar formyrkvunar og sót-
svartrar fákunnáttu, en frá bak-
veggnum gengu þrjár samhliða
raðir af þessum velþektu litlu
horðum með viðskeyttum stól,
sem einungis þeklyjast í skólum
og fangelsum, enda hafa þau
öldum saman verið álitin hin
hentuguslu húsgögn fyrir skóla-
drengi og tugtliúslimi.
Þegar náklukkan úti á gang-
inum hafði gefið merki, með
glym og gauragangi, um að nú
skyldi viðureignin hefjast, þá
sat hver maður i sínu sæti og
allir gutu augum til dyra, í
kvíðahlandinni eítirvæntingu
þess að óvinurinn hirtist. Krist-
inn hélt þó áfram að þusa og
fálma í þýðingum og glósulieft-
um sem löðruðu um borðið alt
i kringum Cicero eins og illa
vanin lifvarðarsveit, með mál-
fræðina og korrelativu fornöfn-
in í fylkingarbrjósti.
Næstur fyrir aftan Kristinn
sat Felix, gæðahlóð og mesti
latínugráni bekkjarins. Hann
liafði á höndum hlutverk vara-
liðsins, og skyldi hann láta til
sín taka ef vörnina þryti hjá
framvarðarsveitunum, og hafði
hann í því skyni snærisspotta
bundinn um annan fótinn. Hii>
um enda spottans var brugðið
uni mjóaleggina á hægra fæfi
Felix, sem þannig stóð í nokk-
urskonar simsamhandi við að-
alstöðvarnar.
Úthúnaður þessi, sem naut al-
mennrar aðdáunar bekkjarins,
að vísu fremur fyrir ])á hug-
kvæmni og frumleik sem hann
har vott um, heldur en þá hag-
kvæmu þýðingu sem hann
kynni að hafa, minti einna helst
á hinn víðfræga viðhúnað Cim-
hranna er þeir hörðust við Róm-
verja á Raudisku völlunum tvö
þúsund árum áður. Og sísl hefir
hinn ægilegi og stríðsvani lier
Mariusar, verið feiknlegri á-
sýndum heldur en Konrektor
var nú, þar sem hann brunaði
upp að kadettunni, þungur og
ferlegur eins og bryndreki.
— Góðan daginn!
Hinni köldu kveðju var svar-
að með e-inhverju ósamtaka,
auðmýktar umli frá röðunum,
og fanst það á að hitín allslierj-
ar suddi hafði síast inn i merg
og bein, og að fæstir höfðu bor-
ið gæfu til þess að lialda púðr-
inu þurru. Hjá Kristni hrann
hreinlega fyrir. Hann reyndi af
fremsta megni að gera sig ó-
sýnilegan í skjóli þess sem fyrir
framan hann sat. Þetta barna-
lega og einfeldnislega lierhragð
bar þess Ijósan vott að lier-
kænska hans stóð i réttu lilut-
falli við kunnáttu hans í latínu,
því að samstundis hófst vísi-
fingur Konrektors á loft eins og
byssuhlaup, með stefnu beint
aumingja Kristinn.
-— Viljið þér byrja, Kristinn?
— Hva .... eg! sagði Krist-
inn, liás af skelfingunni sem
hríslaðist út í hverja einuslu
taug í likama hans.
— Já, ein — mitt —• þér!
Orðin féllu þungt og liátiðlega
eins og þau væru að minsta
kosti liundrað króna virði hvort
um sig.
— Quo usque tandem abutere,
Castilina, patientia nostra ....
tók nú Kristinn til að þylja, ær-
ið skjálfraddaður.
— Verte! öskraði Konreklor
Tundurduflaslæðararnir hafa haft jafnasta „atvinnu“ síðan stríðið hófst. Á mvndinni er verið að
úthúa*slæðivir. Ivlippur, sem hita í sundur stjóra tundurduflanna, eru festar á slæðivírinn.