Vísir Sunnudagsblað - 10.11.1940, Síða 3
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
3
sóknarfólki sínu og hélt því
rausnarlega veislu. Þótti þa'ð
mikil glaðning fyxúr fólkið,
enda var fátækt almenn og oft
lítið til jólanna.
Heldur var prestur drykk-
feldur og hjákátlegur í háttum
sinum, þóttu í'æður hans bei’a
þess órækan vott.
Einhverju sinni ávarpaði
hann söfnuðinn á þessa leið:
„Hvei’nig seni eg hefi reynt að
kenna yklcur guðsgötur í sann-
leika, þá hafið þið versnað æ
þvi rneir, eins og skítur í regni
og nú eru þið loksins orðin eins
og kálfur út úr kú með kai'i og
öllu saman“. Þegar hér var
komið, var fólkið fai'ið að hlæja
og stökk nú sem óðast úr kii'kj-
unni; í'ak meðhjálparinn síðast
lestina. Prestur henti þá blöð-
um á eftir því og kallaði af öll-
um kröftum: „Og takið við
guðsorðinu ykkar og hlaupið
þið nú bölvaðir hopphundai’nir
og lxopptíkurnar ykkar“. Síðan
staidaðist prestur ofan úr stóln-
um og síðan i í’úmið.
Einu sinni sem oftar var síra
Einar drukkinn og vai’ð honurn
ilt rétt áður en liann ætlaði að
stiga í stólinn, skreiddist lxann
inn í bæ og í rúmið. Þá var Stef-
án sonur hans heima, óvígður
en langt kominn í skóla. Madd-
ama Margi’ét stóð þá upp úr sæti
sinu og gekk til sonar síns og
bað liann að stiga í stólinn i
slað föður síns. Stefán fæi'ðist
undan því, og kvaðst ekki við
því búinn. Þó lét liann til leiðasl,
svo ekki yrði meira hneyksli af,
cn oi’ðið var. Sté hann síðan í
stólinn og prédikaði blaðalaust,
var ræða lians svo andrík og
kröftug að fáir voru þeir í
kirkjunni sem vatni gátu lialdið.
Síra Einar lirestist brátt aftur
eftir það að sonur lians var stig-
inn i stólinn og kom aftur út í
kirkjuna. Þegar liann sá livaða
áhrif i'æðan hafði, kallaði hann
svo hátt að undir tók í kirkj-
unni: „Skælið þið nú, og skælið
þið nú á ykkiir helvítis kjaft-
ana, nú er ekki ganxli Einar að
lauta yfir ykkur. En hvaðan
haldið þið að liann hafi þetta
nema úr honum, ganxla Einari
föður sínum.“
Síra Einar gaf saman í hjóna-
hand þau Svein Ásnxxmdsson og
Sólveigu foreldra Einars í Gi’as-
hóli á Sléttu. Þótti honum Sól-
veig of góð handa Sveini, þvi
sagði hann: „Skín á gullhúfu þó
í skarni liggi“.
Eftir að Stefán sonur sira
Einars var orðinn prestxir á
Sauðanesi, var lxann einu sinni
senx oftar að gefa saman hjón.
Sira Einar var viðstaddur. Þótti
Útlagi hugsar heim.
Það er sumarkvöld í litlum
bæ í Norður-Ameríku. Það hef-
ir vei'ið heitt í dag — 100 stig á
Fahrenheit i skugganum — en
ei-fitt að finna nokkurn skxxgga
— og nú er farið að rökkva og
fólk situr á svölunum sínum og
nýtur kvöldgolunnar.
Hvers vegna hvarflar hugur-
inn heim til Reykjavíkur í
kvöld — til Reykjavíkur eins og
hún var fyrir löngu, löngu sið-
an?'Kannske vegna þess, að eg
sé Klettafjöllin í fjarska? Kann-
ske vegna þess, að sólarlagið var
svo undui-fagurt i kvöld? Kann-
ske- vegna þess, að einhver sagði
við mig í dag: „Ætli ísland
sleppi við striðið?“
Á hverjum degi segir útvai-p-
ið frá hörmungunum í Noi'ður-
álfunni. — Já, hara að ísland
sleppi við stríðið!
Hvað það var fx-iðsamlegt
lionUm brúðguminn taka ofan
fyrir sig, en stúlkan hafa sótt
fast eftir honum. Þá sagði
hann: „Segðu nú já, segðu nú
stórt já, þú þarna með hattinn.“
Börn sira Einars og Mai’grétar
önnur en síra Stefán, er nefnd-
ur hefir vei’ið, voru: Jón, prest-
ur í Einholti, Hálfdán á Odd-
stöðurn, og Einai’, sem var
bóndi i Þistilfii’ði. Hann látti
Þuríði nokkra móti vilja allra
sinna ættingja. Segja sumir að
það hafi verið þau Þuríður senx
síra Stefán var að gefa saman
þegar sh'a Einar sagði: „Segðu
nú já“ o. s. frv. 5. var Guðrún
seinni kona Skapta Skaptason-
ar prests á Skeggjastöðum, 6.
var Anna seinni kona Stefáns
Lárussonar Schevings prests í
Prestliólum.
Síra Einar lét af prestskap
1812 og tók þá Stefán sonur
hans við brauðinu; hafði liann
um nokkur ár verið aðstoðai'-
prestur föður síns. Einar var i
horninu hjiá honum til dauða-
dags. Hann dó 5. april 1822.
Eftir sira Stefán eru mai’gar
stórlygasögur sagðar og gáfu
]xær síst eftir sögum Vellýgna-
Bjarna, sem þó voru mergjaðar
sunxar. Hér fer á eftir ein slík:
„Eg fór út að Skálum í svo mik-
illi logndrífu að eg vai'ð að setja
annan enda á svipunni i hriðar-
vegginn, en hinn fyrir brjóst
mér. Þannig fór eg alla leiðina
út eftii'. Til baka var besta færð
því þá fór eg í slóðina, sem var
svo djúp að eg hafði dregið
eyi'nasneplana.“
heima í Reykjavík í gamla daga!
Reykjavik — hún var svo lítil
og liana langaði svo til að vei'ða
stór. Skyldi maður eiga eftir að
upplifa að sjá hana senx stói’bæ?
Ætti eg mér ósk, væri hún sú,
að vei’a horfin heim til Reykja-
víkur í kvöld, til Reykjavíkur
eins og hún vai', eins og eg þekti
hana best!
Endurminningar æskuáranna
eru svo bjartar. — Engar
skrautsýningar stói’búðanna í
heimsboi’gunum hafa hrifið
eins og jólabazarinn í Thom-
sens Magasín! . .. . Aðdáunin á
leiklist Eva le Gallienne í
„Hedda Gabler“ eða Katherine
CorneH’s i „Tlxe Barretts of
Wimpole Street“, bliknar við
endurminningarnar unx Ste-
faníu í • „Kinnalivolssystur“ og
Oswald í Afturgöngunx Ibsens,
eins og Guðxnundur Hallgi’íms-
son lék hann á árunum heima í
Iðnó — „maxnma, gefðu mér
sólina“, sagði hann, og svo var
eg hrifin, að það var eins og is-
kaldur straumur rynni niður
bakið á mér og það hefir mér
reynst vera táknið, ætíð siðan, er
snild leikax'ans nær liámarki
sínu. Dr. Guðxnundur lxefði get-
að orðið nxikill leikai'i..Og
kappræður um ástandið í lieim-
inunx, maður heyrir fræga fyr-
ix’lesara og aðra mektai’inenn í
útvarpiixu daglega og eg xxxan þá
eftir samtölum um listir og
skáldskap og franxtíð íslands,
sem eg heyrði í æsku, en þeir
nxenxx seixx eg hlustaði á voru
Þorsteimx Erlingsson, Indriði
Einarsson, Jón Ólafsson, Einar
Hjörleifsson, Þorsteinn GísJa-
son og fleii'i góðir og gáfaðir fs-
lendingar og nxig minnir að þeir
hrifu inig meir.......
Og þarna stóð barnaslvóliixn á
tjarnai'bakkanUixi og Morten
Hansen sljórnaði okkur öllum
ineð harði’i hendi, en hendin var
í flauelishanska......Síra Þór-
liallur kendi okkur fslandssögu,
Guðnxundur Finnbogason is-
lensku og Inxba fi’ænka lcendi
leikfimi. Þau þrjú voru uppá-
haldskennararixir.....Bekkur-
inn var stór, og við stelpunxar
nxiklu óþekkari en strákarnir.
Ranka Jóns var svo alvarleg, en
altaf fús til að hjálpa....Dísa
og Imba voru svo skínandi fall-
egar......Soffa, sihlæjandi og
skemtileg......Beta, síðusl en
ekki síst, trygðati’öllið besla!
Svo voru ]iað Tlxorsbræðurnir,
Kjarlan og Óli — engan grunaði
]xá, að Óli yrði einn af fremstu
4 leiðtogum þjóðarinnar! ....
RANNVEIG SCHMIDT.
Eggerl söng, eins og hann síðar
söng i ixiörguixx löndum. ....
Páll og Jón, já og Bjarni Björns-
son, sem hefði getað orðið mik-
ill skopleikari i Axxxeríku...
Þau standa öll svo lifandi fyrir
hugskotss j ónurn....
Skip er að koma frá útlöndunx
og er það elcki spennandi að
fara niður á bi'yggju og taka á
móti því.....Öskudagur á göt-
unum — og svo segja suxnir, að
það sé ekki gaman að lifa!
Sunnudagsmoi’gun í júli ....
í stórum hóp í’íðunx við af stað
hlæjandi og syngjandi — og er
nokkuð til yndislegra en að vera
í reiðtúr með góðum vinunx á
fslandi? ....
Álfadans á Austurvelli ....
skautaferðir í tunglsljósi á
Tjörninni....... Það er altal'
tunglsljós yfir endurixiinning-
unum! .... Fyi’sta skólaballið
.... fyrsti ballkjóllinn — eg
man jafnvel, að hann var Ijós-
grænn nxeð ótal „flunsum“!
Ó, eg veit vel, að skemtanira-
ar voru fátæklegar — en þegar
eg sil hér i rökkrinu og ber þær
saman við margar og glæsilegar
skenxtanir fullorðinsáranna í
öðrum löndum — ber saman
Reykjavík, eins og eg xxxan eftir
Iienni og stórborgir annax’a
landa, þá eru það æskuminn-
ingarnar og það er Reykjavík
senx g 1 ó a. —- — —
Eða kannske er það bara, að
maður er svo langt í burtu frá
landinu sínu, fólkinu síxxu, nxál-
inu simi og grunar, að maður
eigi aldrei aftui'kvæmt .... því
nú virðist heimurinn og öll sið-
menning vera að líða undir lok
og við vitunx öll, að liver dagur
er dýrmætur .... að nú höfum
við tímann bai'a „að láni“.
p. t. Butte, Montana,
24, ágúst 1940,