Vísir Sunnudagsblað - 17.11.1940, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÍ5
5
„HENOQUE“-HERPRE
í aprílmánuði 1918, var Vil-
íielm Wtjedell Wedelsborg, bar-
ón, sem verið hafði liöfuðsmað-
ur í lífvarðarliði konungs, skip-
aður hermálasérfræðingur við
dönsku sendisveitina í París, og
flutti þangað með fjölskyldu
sina. Kona lians, frú Louise
Wredell, hefir ritað allstóra bók
um dvölina í París á þeim við-
burðariku tímum sem þá voru.
í formálsorðum bókarinnar
segir ln'm íneðal annars: „Flóð-
alda gleymskunnar hrífur með
sér það sem minninu er trúað
fyrir. En mirmingunum frá hinu
franska heimili okkar vil eg
ekki fórna gleymskunni, eg vil
ekkí taka þær með mér í gröf-
ina. - Þess vegna befi eg ritað
þessar minningargreinar.“
—-------Kvöld eilt í vik-
unni sem leið, er við vorum á
heimleið frá leikhúsinu, þaut
fjarrænn vindblær eyðimerk-
urinnar gegnum vaguinn. Fjór-
ir sólbrendir Arabar þuslu inn,
með flaksandi slæður og khaki-
litaðar váfbúfur (túrbana) á
böfði. Mér varð hugsað til ætt-
lands þeirra, eg sá þá standa
keika við tjaldbúð sína, í ein-
hverri gróðureyju eyðimerkur-
innar. Það var kynlegt að sjá
þá, i þrönginni milli okkar borg-
arbúa, er voruin ldædd sam-
kvæmt nýjustu tísku. Eg efast
um, að þeim bafi fundist nokk-
uð eftírtektarvert eða skáldlegt
við okkur, — eg held varla að
svo liafi verið.
Nokkurum dögum síðar kom
fyrir atvik, sem bafði mikil á-
lirif á mig. Eg fór inn í járn-
brautarvagn á „Marbeuf“ stöð-
inni. Andspænis mér stóð hár
en boldgrannur maður, auðsjá-
anlega herprestur, undir ljös-
blárri hermannakápunni sá í
svarta hempuna; á liQfðinu
liafði liann hermannahúfu.
Hann stóð hreyfingarlaus eins
og líkneski, og las í bænabók
sinni (Breviar eða tíðabænir,
kallast fyrirskipaður bænalest-
ur kaþólskra klerka) og lét það
pkkert á sig fá, þó allra augu, en
þó fyrst og fremsl mín, hvíldu
á honum. Þetta var maður sem
hlaut að vekja eftlrtekt, andlits-
drættírnir báru vott um vilja-
þrótt, alt að því hörku, en aug-
un voru hrifandi. Kápan var ó-
lmeppt, ef til vill af ásetlu ráði,
svo állir gælu séð að þar væri
maður, sem hafði þjónað guði
og Frakklandi níeð heiðri.
Hann var með þrjá kyossá á
brjóstinu: Róðukrossinn hékk í
bandi um liálsinn niður á
lirjósjið. Riddarakross frönsku
heiðursfvlkingarinnar og ber-
krossinn, með þremur pálmum
og álta stjörnum. Eg reyndi með
sjálfri mér að ráða þá gátu,
liverju hann hefði afrekað, sem
orsakáði það að hann var nefnd-
ur cllefu ’sinnum í dagskipun
herstjórnarinnar, — sennilega
venjuleg prestsverk meðal
særðra og deyjandi manna a
vígvellinum. Eg sá hatm fyrir
mér, gangandi frá manni til
manns á sjúkrabörunum, og ef
íil vill sjálfan bera bina særðu
meðbræður í fanginu, án þess
að liirða um skotliriðina og
kúlnaregnið. „Un vrai soldat de
Dieu“ (sannur hermaður guðs).
Og sjá! liér í ys fjöldans í
kringum hann hefur hann liug
sinn til hæða, og ber vitni þeirri
trú, sem gerir mennina sterka
og hugrakka.
Daginn eftir fórum við lijón-
in lil „Pantéon de la guerre“ í
„Rue de l’Université“. Þessi
merkilega viðsjá styrjaldarinn-
ar var fjöísótt um þær muúdir.
Á leiðinni þangað sagði eg
manni mínum frá prestinum og
þeini áhrifum, sem hann hafði
haft á mig. 1 einum salnum
staðnæmdist eg fvrir framan
málverk, greip í handlegginn á
bónda mínum og brópaði undr-
andi upp yfir mig: „Hérna er
presturinn minn, sá í gær.“
Þarna stóð hann, með krossana
þrjá, svörtu hempuna og her-
mannshúfuna, en bláu kápuna
vantaði. — Myndin var ágæt, og
lýsti prýðilega liinni undarlegu
blöndun af skipandi og feimnis-
legu fasi. Eg fór að blaða i
sýningarskránni, til að komast
að raun nm bvaða maður þetta
væri, en þar stóð einungis: „Her-
jn’esturinn Hénoque“. — Vafa-
laust þekt nafn úr sögu styrj-
aldarinnar.
Þegar cg kom heim, spurði
eg þjónustustúlkuna, bvorl bún
kannaðist við mannínn'. — Hún
svaraði með annari spurningu:
„Hvaðan er hann? Frakkland
er svo stórt, og það eru svo
margar þúsundir franslcra
jiresta, sem hafa gelið sér góðan
orðstir i slríðinu, að ekki er unt
að þekkja þá alla með nafni.“
Eg varð að gera mér að góðu,
áð þtíssi herpreslur væri einkar
gÖður sanmefnari þeirra mörgu
.presíá, séín hÖfðu bjónað guði
og Frakldánd? nitíð svo miklum
áhuga og fórnarvilja.
Eg áá Hénoque einú simii á
götu eftir þetta, en nánari fregn-
ir um bann fékk eg fyrst löngu
seinlia heima í Danmörku og
með ólíklegasta móti.
Þrjú börn okkar hjóna höfðu
gengið í skóla í París, og kom
okkur öllum saman um, að
gaman væri að eiga mvnd af
þessum eftirminnilega ín’esli.
— Dag einn fór Anna, elsta dólt-
ir okkar hjónanna, til „Panthé-
on de la guerre“ með málara-
áböld, til að mála prestinn eftir
binu málverkinu. Eirin af safnJ
vörðunum kom lil liennar og
spurði hvort hann gæti á nokk-
urn liátt verið henni til aðstoðar.
— Hann tók málverkið niður,
fór með það inn i hliðarherbergi
og bauð henni að vera þar í ró
og næði á meðan hún væri að
Ijúka verkinu.
Anna skýrði þessum viðkunn-
anlega manni frá þvi, Iivers
vegna liún hafði valið þessa'
mynd til að mála eftir. Rn hann
sagði henni frá ýmsum afrek-
uni prestsins.
Um nýársleytið 1921 var
maðurinn minn sldpaður her-
fylkisböfðingi (Bataillonehef)
í Víborg á Jótlandi. í aprilnián-
uði fluttum við þangað og
bjuggum í Riddaragötu. Mál-
verk Önnu, af herprestinum,
hékk á vegg í setustofunni meðr
al franskra málverka. — Svo
skeði sá óvænti atburður. að
dag einri slóð ungur Iandi ber-
prestsins i stofunni og sá mynd-
ina. — Þá fékk eg þá skýringu
sem eg bafði árangurslaust
reynt að fá i heimalandi þeirra
rieggja.
En þannig stóð á ferðum
þessa unga frakkneska manns,
að veturinn 1922—23 ferðuðust
franskar sendinefndir land úr
landi og komu svo að segja í
hverja smáborg og sveitaþorp
til að leita uppi grafir fránskra
hermanna í þeim tilgangi, að
grafa upp hinar síðustu jarð-
nesku leifar þeirra og jarðsetja
að nýju i franskri rnold.
Franska ríkið greiddi kostnað-
inn, sem þetta hafði i för með
sér, og ekki var nein smáræðis
upphæð.
Um miðjan janúar 1923 lcom
Hénoque herprestur.
sendinefndin svo lil Víborgar.
Það var seinnipart sunnudags, í
rigningarveðri. Maðurinn mim:
gekk hratt eftir Matthiasargöt-
unni og var að fara á veiðar úti
í skógi, þá sér liann einn af
undirforingjunum vera að tala
við franskan liðsforingja. Hann
staðnæmdist og beilsaði. Undir-
foringjanum létti við að sjá yf-
irmann sinn, og i von um að
losna við það leiða hlutskifti,
að slytta útlendingnum stund-
ir með þvi að bramma fram og
aftur eftir Matthíasargötunni í
húðarrigningu, flýlti hann sér
að kynna þennan franska fé-
laga sinn, flokksforingja R. ...
yngsta n.iann hinnar áður-
nefndu sendinefndar. Vonir
undirforingjans brugðust ekki.
Maðurinn minn bauð þeim báð-
um til miðdegisverðar -kl. 6 þá
um kvöldið. Það hiltist svt)
ágætlega á, að við höfðum akur-
hænsni til mállíðar. Frans-
manninum féllu góðgerðirnar
ágætlega, að því er virlist. Hann
iát og drakk og ræddi um alt
milli bimins og jarðar. Það virl-
ist engin áhrif hafa haft á gam-
ansemi bans, þó hann væri ný-
kominn úr Rínarbygðum, þar
sem bann bafði tekið ])ált i að
finna og senda hcim yfir 1400
frönsk hermannalík.
Að tnáltíðinni lokinni bauð eg
honum inn i setustofuna til að
sjá frönsku málvérkin, sem við
áttum. Eg kveikti l.jósíð. —
Hann virtist ekki gefa neinu
gaum í kririgum sig, en liorfði
sem heillaður á myndina af hér-
prestinum; hann tók vindilinn
úr munninum af einskærri