Vísir Sunnudagsblað - 01.12.1940, Page 1

1940
Sunnudaginn 1. desember
48. bla
John og Frances Gunther;
FRELSISHETJA INDVERJA
JAWAHARLAL NEHRU
Jawaharlal
Nehru.
HINN GÖFUGI VINUR GAND-
HIS STJÓRNAR HINUM VE-
SÆLA INDVERSKA FJÖLDA
I BARÁTTUNNI UM SJÁLF-
STÆÐIÐ.
Meet Jawaharlal Nehru. Þessi
fullkomni og viðkvæmi Indvei’ji
með óþjála nafnið, er að því er
vfirráð snertir einn hinn valda-
mesti núlifandi manna. Afstaða
850.000.000 Indverja til bi’eska
heimsveldisins og hinnar ann-
arar heimsstyrjaldar er að
mestu leyti undir orðum hans
komin. Nehru er sitt af hvoru.
Hann er indvei’skur uppreisnai’-
maður mentaður í Harrow og
Camhridge. Hann er afkom-
andi frægrar Kashmiri Brahma-
ættax’, sem — ef reynt væi'i að
þýða það á amerísku — svarar
til þess að vei-a sonur Loixgfel-
lowanna eða Rooseveltanna.
Hann er sjöfaldur tugthúsfangi.
Ilann er greinagóður og skarp-
skygn einstaklingshyggjumað-
ur, sem gert hefir sósíalismann
að kjarnanum í lífsskoðun
sinni. Og liann er hinn sjálf-
kjörni eftirmaður Gandlxi, hins
virðulega Mahatma, sem for-
ingi indversku þjóðernishreyf-
ingarinnar.
Indlands Nehru — og Nehru
Indlands — standa í nánu sam-
bandi við örðugleikana í heim-
inum. Þessi önnur heimsstyrj-
öld liefir ýmsar hliðar. Þetta
er ekki að eins bai’átta á vígvelli
stjórnai'farslegya yfii'ráða, held-
ur einnig á lmgsjónasviðinu.
Ilið fyndna er, að þegar rúss-
nesk-þýski sáttmálinn var.und-
irritaður urðu allir „ismar“ að
„wasms“. En sú staðreynd
stendur óhögguð, að Bretar og
Frakkar berjast meðal annars
fyrir nxjög ósvikinn „isma“
(Liberalisma), eða frelsi lýð-
ræðisfyrirkomulagsins, gegn
fasisma einræðisríkjanna. Þó er
það svo, að nxeðan Bretar bei’j-
ast fyrir lýði’æðið í Evrópu,
neita þeir 350.000.000 Indverj-
um, senx óska eftir frelsi, um
fult lýðræði. Það er alkunnugt,
hve Bandanxenn eiga nú sérstak-
lega örðugt íxieð að skýra stríðs-
tilgang sinn. En Indland ætti
að geta oi’ðið prófsteinninn á
sti-íðstilgang Bandamanna, þeg-
ar tínxi þykir til kominn að láta
uppskiátt liver hann er.
Hinn ráðandi ki’aftur í þjóð-
ernisbaráttu Indvei'ja — riú þeg-
ar hinn voldugi gamli Mahatma
er 70 ára og næstum því elli-
hrumur — er Jawaharlal
Nehru. En það er erfitt að skilja
Nehru án þess að hafa nokkui-
kynni af málum Indlands, senx
að baki liggja. Einbeinið hugan-
unx til hins nxikla og nxarg-
brotna undir-meginlands, senr
er heimili eins finxta hluta als
mannkynsins. Þar ex’u furstai’,
senx eru að rifna af undir-kon-
unglegri dýi’ð; fátæktin öriiur-
legri en orð fá lýst; lxeitar næt-
ur i Calcutta og svartir þjónar,
senx sofa lilið við hlið á gang-
siéttinni meðan þeir bíða eftir
hinum livítu húsbændunx sín-
um; Patlian —- þjóðflokkar frá
Kiplingslandi og smávaxnir
húkandi fakírar frá Himalaya-
fjöllum; lyktin af kjötsteikinni
í Benares og hin kuldalega feg-
urð grafhvelfinganna i Dehli;
hörn nxeð hringi í nefi og börn,
sem eru orðnir foreldrar 10—12
ára gömul; sægur af sértrúar-
flokkum; svartklæddar ekkjur,
sem aldrei geta gifst aftur;
Hindúar, senx nxyndu fremur
kjósa dauða en drekka vatn
með Múhameðstrúarmanni, og
Múhameðstrúannenn, sem
myndu frekar deyja, en taka við
vatni af Hindúa; trúarbragða-
viðhafnarsiðir bygðir á kúa-
mykju; mikilfenglegur þjóðar-
arfur og skuggahverfin í Cawn-
pore, sem skelfa hugann; hrein-
ir göfugir einstaklingai’ eins og
Tagore og Bose, og mannverur,
senx tilbiðja dúfur, páfugla,
slöngur, rottul’; lxin ákaflega
margvíslegu tilbrigði eyðimerk-
urinnar, frumskógar, steikjandi
hiti, köldustu fjöll, og nxonsún-
ar, senx demba vatni, í biljón-
um tonna, ár stræti, sem eru
bleikjuð af hita.
Nehru — það er réttara að
segja Jawahralal, af því að allir
í Indlandi kalla hann bara
Jawahralal — fyrirlitur mið-
aldabrag þann, senx er á nxörgu
í landi hans. Það sem er næstum
eftirtektarverðast í fari hans
er hinn afburða nýtísku hugs-
unarháttuj’. Hann stendur fram-
arlega í skynsemistrú 20. aldar-
innar. Eitt af viðfangsefnum
hans, sem er svo erfitt að næst-
unx vonlaust má telja, er að fást
við óreiðu og afturhaldssemi
Indlands, deilur um goðasagnir
og hindurvitni og fæi'a Indverja
í raunsæisheima franxtíðarinn-
ar. Hann berst ekki eingöngu
gegn Bretum. Hann berst við
hinar ramefldu trúarbragða-
skoðanir síns eigin fólks. Hann
er raunsæisnxaður (agnostic),
skynsemistrúar, siðabótanxað-
ur.
En sanxt er hann ekki þurr á
manninn, líkt og flestir andleg-
ir afburða- og umbótamenn.
Síðast þegar hann var, í Eng-
landi hitti hann erkibiskupinn
af Canterbury. Síðar á erkibisk-
upinn að liafa sagt: „En hvað
þetta er skemtilegur og þægi-
legur fyrirmaður! Hver myndi
ímynda sér að hann gæti sett alt
i uppnám í heilli heinxsálfu?“