Vísir Sunnudagsblað - 19.01.1941, Blaðsíða 6

6
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
„Komi þeir bara“!
Innrásarundirbáningur íyrir hálíri sjöttu öld
þarna bara tötraleg gömul kona
með ræstifötu og skrúbbu í
hendinni. Frúin kallaði þegar
á þjónustustúlkuna inn i innri-
forstofuna og spurði bvað þessi
kerling vildi eiginlega.
— Hún vill fá að tala við
forstjórann.
Án þess að spyrja nokkurs
frekar, snaraðist frúin sjálf út
á tröppurnar. Það er vist bezt
að afgreiða liana sem fljótast,
þessa konu, í von um að gest-
irnir komi ekki á meðan, því
að þessi hallæris-kerling punt-
aði sannarlega ekki upp á um-
hverfið. Og frúin setti upp sinn
bliðasta svip og stillti rödd sína
vel.
—■ Hvað var það, kona góð?
Hvað get eg gert fyrir yður?
Á nokkrum augnablilcum
romsaði gamla konan út úr sér
öllu þvi, sem hún vissi um
þetta armband, sem liún var
að skila.
— Ha! Hvað segir þér ? sagði
frúin. Funduð þér þetta arm-
band á skrifstofunni? Svo sagði
hún lágt, eins og við sjálfa sig:
Já, einmitt, þetta er kannske
skýringin á því, hvað stjórnar-
fundurinn stóð lengi fram eft-
ir nóttu í gær.
— Já, eg hélt að frúin hefði
kannske gleymt þvi eða týnt
því, sagði gamla konan.
Svo sneri frúin sér alt i einu
að gömlu konunni og sagði:
—- Þakka yðulr fyrir, kona
góð. Maðurinn minn borgar yð-
ur fundarlaun, ef þér komið
til lians á skrifstofuna á morg-
un. —
Að því búnu skellti liún liurð
inni fyrirvaralaust i lás við
nefið á gömlu konunni, svo hún
hrökk svo illa við, að hún var
næstum því oltin niður allar
þessar fínu tröpur.
★
Morguninn eftir sat Pétur
forstjóri á Hótel Vík, drakk
morgunkaffi og las í blöð-
unum, en hann átti bágt með
að halda huganum við lestur-
inn. Óþægilegar hugsanir vörn-
uðu lionum þess að lialda fullu
jafnvægi. Það voru hugsanir
út af þessu djöfulsins arm-
bandi, sem stelpubjáninn liafði
skilið eftir á skrifstofunni og
kerlingarálkan álpast með
heim og komið þar með öllu
í bál og brand. Og það var svo
sem ekki útséð enn, hvern end-
ir þetta hefði, þvi þær voru
ekki aldeilis billegar á þvi þess-
ar frúr, þegar þær þóttust ná
sér niðri. Og þó hann reyndi að
halda heiðri sínum óskertum
og særi við sál sína og sam-
vizku um fullan skilning á öllu
almennu velsæmi og siðferði-
C ir John Froissart, sem
hefir ritað bestp lýs-
inguna á innrásarundirbún-
ingi Karls 6. Frakkakon-
ungs á England árið 1386
var stríðsfréttaritari síns
tima. Væri hann uppi nú
myndi hann vera einn
slyngasti striðsfréttaritari
nútímans.
I „Encyclopædia Brit-
annica" segir svo um Fro-
issart: „Hann hafði gaman
af að segja sögur af orust-
um, frá báðum hliðum og
mörgum sjónarmiðum.
Hann spurði um hverja or-
ustu, töku hvers kastala og
hetjudáð. Minni hans var
svo frábært, að hann
gleymdi engu.“
Froissart fæddist 1338 og
er talið að hann hafði dáið
1410. Hann lióf flökkulif
sitt 18 vetra gamall og er
hann varð fyrir vonbrigð-
um í ástamálum fáeinum
árum siðar, varð hann enn
ákafari í æfintýri. Um skeið
var hann ritari h já Filippu,
Englandsdrotningu og hún
Síðar var hann einnig skrif-
ari hjá John, Frakkakon-
ungi.
Skipakosti miklum var safn-
að saman í höfnum Frakk-
lands og Niðurlanda. Það hafði
verið skorin upp herör og her-
inn var reiðubúinn til þess að
stiga á skipsfjöl.
Margar kviksögur voru á lofti
um að innnásarherinn myndi
leggja af stað á „laugardag,
jiriðjudag eða fimtudag — á
morgun eða hinn daginn“.
Fóllc á Bretlandi neitaði að
greiða skuldir sínar, vegna þess
að það var von á fjandmönnun-
um, en aðrir flýttu sér að losa
sig við fé sitt, því að þeir bjugg-
ust við að það yrði verðlaust.
Innrásin var undirbúin af
svo miklu kappi, að það var
mikill skortur á lærðum verka-
legum skyldum sem ektamaki,
mundi hann aldrei sleppa með
minna en nýjan ref eða pels.
Að siðustu huggaði hann sig
við það, að hvað sem tautaði,
mundi þorskurinn þó flevta sér
yfir öll hákröfusker hjóna-
bandsins.
mönnum. Landslýðurinn stundi
undir skatlabyrðinni.
En Englendingar höfðu tekið
sér lierópið: „Komi þeir bara —
enginn skal komast undan“.
Hlutlaus ríkisstjómandi gerði
tilraun til þess að sætta aðila.
Nei, þetta er ekki ritað i sept-
embér 1940, heldur í september
1386 og það er tekið úr annál Sir
John Froissart, stríðsfréttarit-
ara Miðaldanna, og sá sem var
að undirbúa innrásina var Karl
6. Frakkakonungur.
Annálar Froissarts voru
prentaðir í London árið 1806 og
þar er mjög greinilega skýrt frá
öllu.
Þungir
stríðsskattar.
Frakkar voru látnir gjalda
þunga styrjaldarskatta. Þeir
söfnuðp birgðum, bygðu skip
og söfnuðu vopnum meðfram
ströndum Ermarsunds.
„Skattarnir, sem lagðir voru á
sveitafólkið og borgarbúa, voru
hærri en þeir höfðu verið í 100
ár og aldrei liafði jafn miklu fé
Margir liinna efnaðri manna
Frakklands urðu að láta þriðj-
ung eða fjórðung eigna sinna,
til þess að byggja skip, er þóttu
nægilega stór. Þeir, sem fátæk-
ari voru, urðu að greiða af hendi
hvern einasta skilding, sem þeir
máttu missa, til þess að greiða
mála þeirra, sem kallaðir höfðu
verið til vopna“.
Þegar Foissart kemur að
skipakostinum, sem safnað var
saman, segist lionum svo frá:
„Aldrei frá því að guð skapaði
heiminn, liöfðu sést svo mörg
skip á höfnum Sluys og Blanc-
kenburgh, þvi að þegar kastað
vár tölu á þau, reyndús.t þau
vera 1287. Þegar maður sá þau
í fjarska voru siglutré þeirra
eins og þykkur skógur.“
„Leynivopn“ líka til þá.
Jafnvel í þá daga höfðu árás-
armennirnir „leynivopn“ i „bak.
bendinni“. Lögregluforinginn í
Treguier i Bretagne „hafði
smíðað virki úr tré. Átti að
setja virkið saman, þegar her-
inn hefði náð fótfestu á strönd
Bretlands. Þarna áttu svo fyrir-
liðar Frakka að leita hælis, ef
vörn eyjarskeggja yrði harðari
en líkur voru til, svo og til þess
að vernda þá fyrir skyndiárás-
um að næturlagi.“
„En Englendingum var kunn-
ugt um þenna mikla undirbún-
ing og menn voru alveg vissir
um, að Frakkar myndu gera til-
raun til innrásar, eins og þeir
höfðu svarið að gera.“ En
Froissort bætir við: „Þótt und-
irbúningur Frakka væri mikill,
var bann samt ýktur.“ Menn
voru líka í vafa um það, hvort
lionum væri beint gegn Calais
(sem var þá í höndum Englend-
inga), eða hvort Frakkar væri
að hugsa um að taka Ghent.
/
Brennivín og bogmenn.
Englendingar sendu vistir „og
brennivín“, auk hermanna og
bogaskytta, til Calais.
En í Frakklandi var fénu eytt
„eins og gulli rigndi úr skýjun-
um, eða því væri dælt upp úr
sjónum“. Vinnuafl varð dýrt og
það var erfitt að fá næga menn
til vinnu, því að aðalsmennirnir
frönsku keptust við að hafa sem
skrautlegust og best útbúin
skip. „Málarar fengu það kaup,
sem þeir settu upp, og þeir voru
hvergi nærri nógu margir. Fá-
tæklinganiir í Frakklandi fengu
að borga brúsann. Skattarnir
voru orðnir svo gífurlegir þar,
að jafnvel hinum riku fór ekki
að lítast á blikuna, en hinir fá-
tækari tóku það ráð, að hlaup-
ast á brott.“
1 Englandi báðu menn til
guðs, að hann forðaði landinu
frá innrás, en „um 100.000
manns óskuðu þess, að Frakkar
kæmu, og sögðu, til þess að hug-
hrfeysla hina deigari: Komi þeir
bara — enginn skal komast
undan til þess að segja sögu
sína.
i
„Þeir slá florínur
í Frakklandi.“
En þeir, sem voru slculdugir
og ætluðu sér ekki að greiða
þær, voru hinir hróðugustu og
sögðu: „Þeir eru að slá flórínur
í Frakldandi og við skulum
greiða með þeim.“
Ríkarður 2., Englandskon-
ungur, sneri þá aftur til London,
frá Wales, sat fund með parla-
mentinu og hlýddi á jarlinn af
Salisbury hvetja menn til að
standa saman og verjast hætl-
unni. Að því búnu voru ýmsir
jarlar og hertogar sendir með
lið til ensku strandarinnar við
verið safnað, né hafinn svo mik-
hvatti hann til ferðalaga. hl hernaðarundirbúningur á
landi og sjó,“ segir Froissart.