Vísir Sunnudagsblað - 16.02.1941, Blaðsíða 2

2
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Elísabelarhrúin í Búdapest um nótt.
að ferðast og verð alltaf feginn
að komast heim aflur. Þá finnst'
mér konan mín falleg og uni
mér liið bezta í nokkura mánuði
á eftir. — Skál!“
Við sigldum um fögur lönd,
en karl veitli landslaginu enga
athygli. Aftur á móti var bann
hrifinn af gömlum hallarrúst-
um, sem stóðu á hæð skammt
fyrir neðan Bratislawa. — „Það
var einhver munur að lifa á
þeim tímum,“ sagði liann inn-
fjálgur. „Þá þurfti maður nú
ekki að vera að semja og akkú-
dera við allskonar skítapela;
maður hjó bara af þeim haus-
inn, karl minn, f)g það var bezt
fyrir báða ])arla! Og ])á var nú
ekki tollskoðun við livert ára-
iog hérna á ánni, ekki verið að
bampa vegabréfum framan í
bortuga glashana sem ekki
skilja mannamál! — Því drekk-
urðu ekki, mannskratti, villtu
heldur koníjak?“
Einhvernveginn atvikaðist
það svo, að við urðum óaðskilj-
anlegir ferðafélagar, karlinn, er
eg nefni Pétur, og eg. Og ekki
leið á löngu þar til fjölmennt
var orðið við borðið okkar, því
þó gamli maðurinn væri fúll við
þetta golfrönskumælandi ung-
viði og skammaði það blóðug-
um skömmum á austur-Oslóar
mállýzku, þá var liann alveg
ferlega gestrisinn. Hann bafði
reglulegt yndi af að eyða pen-
ingum. Við hans borð borgaði
hann einn, og sá sem ekki
drakk eins og maðilr, fékk að
kenna á hníflunum.
Dagurinn leið að kvöldi. Nú
var endalaus slétta á alla vegu
og í vestrinu bneig eldrauð sól
til viðar. Ihnur jarðarinnar
varð sterkari og skvndilega fór
að rökkva. Angurvær söngur
og fiðjuspil hljómaði úr landi.
Eftir stutta stund var komið
kolsvarta inyrkur.
Dimm og beit vornótt, söngur
um alll skipið, balkönsk og
austurlenzk Ijóð. Pétur karl,
vinur minn var alll í einu kom-
inn i tæri við kvenmann, ljóm-
andi snotra tyrkjastúlku sem
settist i fang lionum og talaði
við liann eittbvert óskiljanlegt
volapyk. Var hann nú orðinn all
léttbrýnn. „Du er hunden saa
söt, jenta mi,“ sagði liann livað
eflir annað. „Og det er krutt i
deg. Men haassen fanken eg
skulde kunna veta um du sa ja
eller nei hviss eg fria til deg,
det veit ikkje eg!“
Myrk sumarnótt. Og skyndi-
lega opnast mikið og veglegt
blið, myndað af bundruðum
þúsunda ljósa, en koldimm
nóttin allt umkring. Það eru
borgirnar tvær, Búda og Pest,
cinu nafni nefndar: Búdapest,
höfuðborg Ungverjalands.
Það var mikil kaupstefna i
Búdapest um þessar mundir,
margar stórbyggingar því upp-
lýstar með kastljósum. Var
borgin fögur og æfintýraleg. —
Einn af félögum mínum frá
drykkjuborðinu stóð við hlið
mér og' liorfði á bina mikilfeng-
legu sjón. Eg veit ekki hverrar
])jóðar liann var, en útlitið benti
á austrænt kyn. Hann sagði:
„Hingað nær Evrópa, kalda.
ruglingslega óðagots Evrópa.
Hér er lilið Austurlanda!“
Vinur minn, Pétur karl, tók
i handlegg mér ])egar eg var í
þann veginn að ganga í land. —
„Heyrðu,“ sagði liann, dólítið
vandræðalegur. „Eg hef engann
farangur með mér og ])eir eru
stundum fregir að hleypa
manni inn á almennilegt bótel,’
])essir andskotans bjánar, þegar
maður er alveg slippur. Heyrðu,
getum við ékki búið á sama lió-
teli og orðið samferða? Eg bef
heyrt að Bristol sé þolanlegt."
Bristol var mjög viðunanlegt.
Þegar eg sá hvernig forstofan
leil út, fékk eg slrax illar grun-
semdir, því pyngja mín Iiefir
líðasl verið létt. Og þó eg væri
einmitt þá með bezla móti pen-
ingaður, leizt mér þannig á
staðhætti alla á gistibúsinu, að
þelfa væri ekki staður fyrir mig.
En áður en mér gafst tóm til
mótmæla, var Pétur ltárl búinn
að leigja fyrir beggja liönd. —
Mér var fylgt inn i berbergi sem
að húsbúnaði stóð öllu framar
cr eg bafði áður gist. Það var
slofa, en innar af henni var
svefnlierbergi, engu siður búið
að húsgögnum. — Eg sá í hendi
mér að þetta myndi verða alltof
kostnaðarsamt og ætlaði að fara
að „gera múður“, en í þessu
kom Pétur norski inn. -— „Við
leigjum stofuna saman — og
eg borga vínið,“ sagði bann al-
varlega. „Svefnherbergið milt
er liérna innar af.“
„Hvað kostar þetta?“ spurði
eg.
„Hræðilegt,“ sagði Pétur.
„Eitt Iiundrað og tuttugu
pengö á Sólarhring fyrir öll
þrjú herbergin og — “
„Það er alltof dýrt banda
inér, vinur sæll. Hundrað og
tuttugu pengö gera sextiu
norskar krónur. Þar af helm-
ingur í minn lilut; —• eg get
fengið herbérgi í Búdapesl fyrir
fjögur pengö!“
„Eh, líttu nú á: Hundrað og
luttugu pengö, — þar af greiðir
þú einn þriðja, því mitt svefn-
Iierbergi er lielmingi stærra en
þitt. Það gera fjörutíu pcngö í
þinn lilut á dag. En ef þu ællar
að drekka nokkuð að ráði, þá
verða það minnst sex;liu pengö
á sólarhring, því sæmilegur
Tokayer kostar fimm pengö
flaskan! Og eg kosta vínið!“
„Þvi skyldir þú kosta vinið?
Eg er vanastur því að kosta mig
sjálfur; siðan eg varð ellefu ára
lief eg gert það.“
„Jú, líttu nú á: eg get ekki
drukkið einn, ergó verð eg að
Iiafa einlivern djöful til að
drekka jneð mér. Ef eg tek ein-
hvern dcla af götunni, þá er eg
eins vís til að hitta á einhvern
déskotans bandítt eða bónda-
fangara og ]>að getur orðið út-
dráttarsamt. En þú erl bér um
bil norskur, og þar af leiðandi
heiðarlegur maður, eða að
minnsta kosti skárri en þessir
svörtu skratlar liérna. Og þú
kannt eitthvert lirafl i allslconar
bölvuðum brognamálum, þess-
konar bef eg aldrei nennt að
læra. -— I stuttu máli: eg vil
borga þér hundrað j)engö á dag
fvrir að drekka ineð mér, og
vökvunin er auðvitað gratis."
Mér ])ótti tilboðið freistandi,
en fannst þó að eg gæti ekki
tekið því. Það varð þó úr að eg
hélt herberginu, þó dýrt væri,
vildi ekki angra karlinn með því
að sleppa því. Hann átti bágt
með að vera einn og gat aðeins
lítið eilt bjargað sér í þýzku.
Margaskálina drukkum viðsam-
an og mun hann hafa borgað
þær flestar. í launaskyni þvældi
eg lionum með mér um alla
Búdapest og sýndi lionum dýrð
borgarinnar. Ekki ofbauð lion-
um neitt af því sem liann sá og
var spar á hrósið. Líktist bann í
því mörgum lítt mönnuðum Is-
lendingum, að honum fannst
])að virðingarlmekkur sjálfum
sér að láta mikilleikann njóta
sannmælis. Eilt sinn vorum við
að skoða ráðhús borgarinnar og
var leiðsögumaður með okkur.
Var hann ungverskur og að von-
um hrifinn af hinni glæsilegit
höfuðborg sinni. Þegar karl
Pétur bafði lilustað á ræðu lians
um náðhúsið nokkra stund,
lu'isli hann liöfuðið og mælti á
bjagaðri þýzku sinni, setningu
er útlögð yrði eitthvað á þessa
leið: — „Svona hús höfum við
miklu bólginn og breiðari í
Osló!“ — Það er mikið og ó-
maklega um það talað livað
Norðmenn séu grobbnir, en Pét-
ur karl er eini grobbni Norð-
maðurínn sem eg befi ])ekkt.
í Búdapest búa um níu hundr-
uð þúsund manns. Fjórir bæir
eru þarna runnir saman í eitt:
Pesl, (orðið er forn-búlgverskt
og þýðir: lígulsteinn) Búda
(sem beilin er eftir einum
bræðra Attila Iiúnakonungs)
Gamla Búda, og Köbanya. Búda
og Pesf. standa sitt hvoru megin
Dónár; áin er 3—8 liundruð
metra breið milli bakka, innan
borgarsvæðisins, og rennur milli
steinsteyptra bakka sem eru
sextán kílómetrar á lengd. Á
jþessu svæði eru sex miklar
brýr. I Búda er mjög liæðótt og
er liæsti hjallinn meira enn
fimm hundruð metrar. Þar cr
og fjall sem nefnist Blokks-
bjerg, eill af mörgum. (Sbr.
„Dra lil Blokksbjerg“, en það er
annað fjall!) Alþýðumenntun
er mikil í Búdapest. Og þar er
Iiáskóli, sem við eru 430 prófes-
sorarog um 9000 stúdentar.Bók-
menntir éru miklar og góðar,
enda Iiafðar mjög i hávegum. —
Dag nokkurn fékk eg hátíðlegt
heimboð frá félagi nokkru er
nefndist „Fysak Klub“. Mér
varð ekki um sel, því norska
orðið „fysak“ þýðir drullusokk-
ur. Þó fór eg í hóf þetta og varð
þess þá vís að þetta var hvorki
meira né minna en skáldaféíag
Ungverja. „Ströndin blá“ var
þá nýlega komin út áungversku.
(Bókin heitir á því máli: „A kek
part“.) Voru haldnar fyrir mér
t