Vísir Sunnudagsblað - 04.05.1941, Blaðsíða 2

/
*
2 VlSÍR SUINJSUDAGSBLAÐ
einkafáni Hákonar, Jjlár efst,
livítur í miðju og grænn neðst.
Hann táknar liimininn bláa,
jölculinn livíta og jörðina græna.
„Þetta er ein sérvizlía Hálcon-
ar“, myndi máske einhver segja.
En mcr finnst þettað ágæt sér-
vizka. — Auðvitað er Hákon í
Borgum sérvitur. En margt af
þeirri sérvizlru á rót að rekja til
þess að liann h'ugsar margt bet-
ur og gjör en aðrir — og er því
vizlca sem liann liefir fram yfir
aðra „sér-vizlía“ — og hún góð.
Vegurinn frá þjóðveginum að
fjárliúsunum er þráðbeinn. Við
fjiárhúsin er liliðið, eitt fyrir
ölvutæki, liitt fyrir gangandi
menn. Grindin í liliðinu er traust
og létt, svo það er engin fyi;ir-
höfn að opna eða láta aftur. Eg
man eldvi livort liin stóra liliðar-
grind er 6 eða 8 pund, þú getur
spurt Hálvon að því — liann veit
það.
Aftur ein sérvizlva Hákonar
— að vilja bafa grindina trausta
en þó með engu móti þyngri eða
klunnalegri en liún þarf að vera.
Eg liugsa til þessa liliðs, alltaf
þegar eg kem að girðingum, þar
sem það kostar erfiði að taka úr
liliðinu og láta i það aftur.
Áfram er vegurinn beinn,
beim að bænum, og þú þarft
ekld að óttast að troða í skarn,
því vegurinn er hreinn og lieinn
—- eins og bóndinn sjálfur.
Bæjarstéttin er úr steinsteypu
og moldarflög sjást þar engin,
en grasið grær fast heim að liúsi
og þú munt varla hafa séð
þrifalegra utanliúss iá nolckrum
sveitabæ en þarna er.
— Og taktu eftir einu: Þama
koma engir geltandi eða bitandi
rakkar á móti okkur — eins og
á sér svo víða stað á bæjum og
er í fullkonmu ósamræmi við
hinar ágætu móttökur og gest-
risni á flestum bæjum. Lengst
af hefir Hákon engan hund baft
á sínu heimili og ekki beldur
kött. Vegna þess bafa fuglar
liænst að þar meira en iá öðrum
stöðum. Villiendur hafa verpt i
túninu — og einu sinni er eg
kom þar, sá eg skógarþrastar-
hreiður í gluggatóft, en þröst-
urinn var búinn að unga út.
Þarna kemur Hákon. Aldur-
inn er nú farinn að færast yfir
liann. Það eru hreinar línur í
andlitinu og andlitið gefur alltaf
allmiklar upplýsingar um fnann-
inn. Annars mun eg ekki lýsa
honum — en röddina þekkið
þið máske — úr útvarpinu.
Vafalaust býður hann okkur
að ganga í bæinn, en við skul-
um nú lieldur litast um úti við
fyrst. Það fyrsta sem eg tek eft-
ir eru hinir stóru kartöflugarð-
ar — og réttara væri víst að
kalla þá kartöfluakra, því kart-
öfluræktin hjá honum er liður í
túnræktinni — , eins og hjá
fleirum þar i sveit. Allar raðirm
ar eru þnáðbeinar og jafnlangt
milli grasa í röðum. Og hvert
afbrigði út af fyrir sig eins og
vera ber; — en er þó svo sjald-
gæft liér á landi. Svo eru all-
margar tilraunir, með einu
afbrigði i hverri. Hákon fylgist
vel með og vill vita hvaða af-
brigði reynist bezt i bans eigin
jörð — þó hann kunni manna
bezt að hlusta á það semvið hin-
ir segjum um þetta. Eg held að
enginn maður hér á landi liafi
rannsakað jafnvel og Hákon,
hvað það kostar að framleiða
kartöflutunnuna, á hverju ári.
Hann iá nákvæmni vísinda-
mannsins — og reiknar með
hvað fýrirbandið kostar á pok-
anrt — og þá brosa hinir sem
þykjast vita jafnvel — eða betur.
Á hverju ári, í alllangan tíma,
hefir Hálcon x'æktað korn og
fengið það þroskað. Hann var
einn af þeim fyrstu sem tóku þá
nýung upp. Grasræktartilraunir
hefir hann einnig gert lengi, og
við sjáum tilraunareiti sem
skipta tugum í túninu nákvæm-
lega mælda og vel hirta, hann er
reikningsmaður góður og kann
víst allar aðferðir aðrar en
slumpareikning. Eg liygg að
hann sé einn af okkar niákvæm-
ustu ræktunarmönnum. — Þeg-
ar eg kom til hans 1929 þá var
ekki haughús á bænurn. Þó sá
eg engan áburðarhaug. Þannig
stóð á þvi að Hákon kom áburð-
inum í flagið, undir græna
toi'fu, jafnóðum og liann féll til.
Er það ekki einmitt það sem
Ólafur Jónsson á Akureyri kenn-
ix', að með því að bera áburðinn
undir — en ekki ofan á grasið
— fái maður þrisvar sinnuni
meiri vei-kun af honum?
Túnið er þurlent — og vel
frami’æst, þar sem þess þurfti
við; því það er grundvallaratr-
iði ræktunarinnar. En á einum
stað sé eg dálítinn poll í því og
mýrargróður. Eg spyr hvers
yegna liann hafi ekki skorið
hann frani. „Eg timdi því ekki!“
svarar Hákon; „þetta er eini
bletturinn, sem hefir þesskonar
votlendisjui’tir; mér þykir gam-
an að sjá þær, það eykur fjöl-
Éx'eytnina". Hákon hefir yndi
af náttúrufræði,
Stæi'ð hins fallega túns —- eða
garðanna, man eg ekki svo að
eg vilji með það fai'a. Heyfengur
og uppskera er'misjöfn, eftir ár-
ferði, — en um það getum við
verið .vissir, að hún er alltaf
meiri og öruggari hjó þeim senx
vanda ræktunina en hjá þeinx
sem kasta til liennar liöndunum.
Nú er túnið slétt og allir kofar
Iiorfnir.
Við skulum svo fara að nálg'-
ast bæinn aftur. Baklilið hans er
eiginlega alveg eins falleg og
bæjarþilið. — Það er óhætt að
korna að húsabaki hjá Hákoni,
þar er sanxi þrifnaðurinn og á
hlóðinu. Engin verkfæri eru úti
undir berum liinxni, nema þau
sem eru í notkun. Hin eru öll í
verkfæra og áhaldageymslunni.
En livaða smókofi er þetta?
— Þxi segist aldrei bafa séð
svona lágan og lítinn. Þetta
er hundahús — líklega eina
bundabúsið á landinu. Eg sagði
áðan að Hákon befði aldi'ei
hund.
Þegar eg' kom að Borgum í
fyrra þá hafði komið þar flæk-
ingshundur og vildi hreint ekki
fara aftur. Og gamli maðurinn
gat ekki verið að lii'ekja liann i
burtu, -— en þá þurfti að konxa
upp búsnæði handa rakkanum
og kenna honum að koma fram
eins og vel vöixdum hundi sænx-
ir, og að láta menn og fugla í
friði.
Bezt gæli eg trúað að þetta
væri eina hundahúsið á landinu;
því húndurinn er það af liús-
dýrum okkar senx er vanrækt
mest —-og líklega órælctaðast,
sem stendur. En Hákon man
hvernig Skotar fóru með sína
ágætu fjárhunda, síðan hann var
þar.
Eg heyrði Einar skáld Bene-
diktsson einu sinni segja, að ef
maður vildi gera sér rétta grein
fyi'ir menningai'ástandi þjóð-
anna, þá væri lang öi-uggast að
athuga hundana — því þeir
væru spegilmynd af menningar-
ástandi landanna. Það væri ekki
skemmtilegt fyrir okkur ef þessi
orð spúmannsins væru sönn. En
við skulunx hætta öllum lieinx-
spekilegunx liugleiðingum um
lmnda og þjóðir og lita inn i bæ-
inn til frú Ingii’íðar.
Eg lielíl að húsbóndinn liafi
sixxíðað allt, utan liúss og innan
og á rneðan frú Ingriður hellir
upp á könnuna þá gengunx við
inn á skrifstofu Hákonar og lít-
um í bókaskápana. Þar er mai’gt
senx gaman væri að skoða nán-
ar, bækur og blöð. Öllum blöð-
um liefir hann haldið saxxxan og
lieft inn svo að allt er aðgengi-
legt. Dagbækur liefir hann hald-
ið fi'á sínu fyrsta búskaparári
og á þær allar — nenxa tvo ár-
ganga, senx hann þurfti eitt sinn
fyi’ir löngu að leggja fram sem
gögn í nxáli á skrifstofu sýslu-
inanns eystra. Auðvitað .týndi
ski'ifstofan þeim, þvi hún kunni
ekki að virða nákvæmni og stai’f
bóndans. Svo eru þarna likön af
ýmsum Uppfinningum, sem Há-
kon hefir gert viðyíkjandi land-
búnaðai'áhöldum.
Þú þarft ekki að vera þarna
lengi til þess að komast á snoðir
unx, að húsbóndinn hefir kynnzt
mörgu og veit margt. Bækurn-
ar bans eru ekki upp á punt.
Hann hefir lesið þær allar og til-
einkað sér það úr þeiixx, senx
lionunx þótti þess vert.
Af því að veði’ið er nxi svo
inndælt þessa dagstund sem við
erum þarna, þá ber húsfreyja
kaffið ekki fyrir okkur i stof-
unni, heldur uppi á húsþaki.
Þar hefir Ilákon bixið út set-
pall með borði og bekkjum og
þar fer vel um okkur, undir
blaktandi fánunum. Og livílikt
xitsýni af þakinu. Það er eins og
eg segi svo oft: Hvað veit sá
maður unx ísland, sem aldrei
liefir séð þær Skaptafellssýslur.
Við lítunx á hin fjai’lægu fjöll
°S byggðina; við liorfum á hið
góða tún og son þeirra hjóna
og tvær dælur við lieyskapinn,
dökkgrænan kartöfluakur og
blómgarðinn fyrir framan bæ-
inn. Hann er nýlega íxiældur og
útbúinn. Ungviði af bii'ki og
reyni eru þar þó og ski’autjurtir.
Vatninu af húsþakinu er safnað
í geynxi og það á að notast í lít-
inn gosbrunn sem er að visu
ekki kominn — en við getum
reitt okkur á að sú hugsun verð-
ur framkvæmd, eins og allar
hinar.
Fjárhúsin á Borgurn.