Alþýðublaðið - 29.04.1922, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið - 29.04.1922, Blaðsíða 1
1923 Laugardagian 29 aprfl 96 töiublað Molar eftir Hallgr. Jónssort ----- (Frh) IV. Nýall er tnér efst í huga. Las ■fig hann uu3 páskahátiðina, og var það óblandin nautn. Nú vildi eg mega benda ung- um og gömlum á að reyna að lesa bók þessa. Viljandi segi eg að reyna. — Ný^ll er náma. í námu þeirri er margt að fiona, gimsteina, gull og fleira. — Þar er eitthvað handa öllum. Rókhneigðir lesendur, sem þrosk- ast vilja og stefna til hæða, h fa nokkur tök á að grafa í namu þessari. En allir, sem reyaa að grafa þarna, verða að vsra þotin- móðir, þrautseigir og iðnir. Dr. Helgi legst djúpt. Að baki smá- málsgreinar er heimur. Helgi er hugsjónamaður, heimspekingur, Jarðfræðingur og fleira. Nýall er þrekvirki Göfugmenni hefir fórnað hjartablóði sfnu í stór virkið. Höfundur h fir iifað við kvöl og borið hana óskiljanlega En án þe*s að standa í eldinum, hefði hann lfklega ekki getað skygnst svo langt. Hér er lítið sýntshorn einnar hugsunar, sem Nýall flytur: .Þjóðíélögunum hefir stundum verið iikt við einstakiinga, og staifi hinna ýmsu stétta við störf hinna ýmsu Itffæra En ef þetta er gert, þá verður helzi að líkja þjóðfé iögunum við fábjáha, þar sem heiiinn er alt of iitili og hefir illa stjórn og litla á staifi líkamans og 1 fiæranna. Og raunar er ekki of rikt að Orði kveðið, þósð sagt aé, að þjóðfélögin hafi hagðað sér, hvert gagnvart öðru eins og vit firringar af verstu tegund, Stór koitlegustu saoitökum og átökum isannkynsins hefir verið baitt til morðs og ráss og méiðinga." V. Nýali, er stór bók, Hún er á sjötta hundrað bLðsiður. Nokkuð éfnisins hifir birst áður í biöðum og tíssarituni. Er mikiil fengur að f> það nú f dsní heild Bókia hefði átt sð vera í fjórum hfeftum. Var þá viðráðaniegra fydr Ltæki inga að kaupa hana Ea í fatæk iingahópi eru gáfaðir iesendur, karlar og konur, uagir og gamlir. 0$ skyldt er einnig að taka tillit til þeirra Tvö hefti Nýais eru fyrir nokkuru komin úi, kostar hv-orfc þeirra 3 kr og 50 aura. Ea í ár kom ið þriðja, nokkuru stærra en hin bæði, og ko tar 8 kr — Fátæklingum kann nú aö þykja bókin dýr, en þá er þess að minnast, að peningum er of oft hent fyrir óþarfa, tóbak, vín o. fi Væii vert að vetja þeim aurum fyrir bækur — og þá sér- staklega lyrir ágætisbækur, en Ný all er þár efst á btaði. Hann gagn- ar bæði fyrir þetta láf og hið tii- komanda. — VI. Of fáir rita ina fögru tungu vora p ýðiiega. Kæruleysið ræður. En tii eru menn, sem vanda ritmál sitt aðdáanlega. Mí þar nefna Sigurð Guðmundsson, skólameist- ara. Bókmentasöguágrip reit hann á svo vönduðu naáli, að benda má á það til fyritmyndar. Og nú sé eg í nýkominni augiýaingu frá honum, að enn hugsar h; nn ræki- lega um máivöndun. Augiýsingar vorar eru ekki skráðar á fytir- myndarmáii. Þetta er undantekn ing. S G. iætur i auglýsingu stnni árspróf 1 og 2 b. byrja, gagn fræðapiófið heijast og inntöku ptóf fara fram. /afhvel auglýsing ber honum vitnil — Vert er að láta Sigurð njóta þessa sannœælis, þótt honum fær ist ætið fádsíega, — að ýmsu leyti, — er hann var gerðúr for- maður skóianefndar fjölmennasta skóla landsins Dr Heigi Péturss ritar afburða vei. Mál hans er oft eisfalt og háleitt. Hefir h;na tekið gullaldar- málið séí-ti! fýririBy .dar. Hér er sýnishorn ágætiskafia úr Nýal. bæði að efni og máli: .Úti atóð eg fyrir stundu og horfði á þessa höfuðprýði himna- rfkis, hitta siifurblikandi Venas. Hversu stiit húa starði og blíð- lega Hversu fagurlega geislunum stafaði frá dimmbiáu kvöldloftinu. Hestur lötraði inn veginn, loð- inn og lágfættur. Ekki leit hann j upp. H -star vita ekki af stjö nun- um. Hundur trftlaði inn veginn. Ekki heidur hann leit upp Hund- ar vita ekki af stjörnunum. Fóik gekk um g'tuna fram og aftur. En ekki sá eg að neinn liti upp, til að hviia augu sin við fegurð kvöldstjörnunnar Meonirnir muna ekki nógu vei eftir stjörnuaum." Vitanlega eru margir kaflar I þessari stóru bók jafn ágætir og þessi, bæði að efni, setningaskip- un, orðavali, orðaröð, einfaldleik og tegurð. Höfundurinn er lfka skáid. Hugsið stundarkom um and- stæðurnar, reykvlkska hrognamáiið og málið á þessum tilfærða kafla. Og það fer varla hjá þvf, að löngunin vaknar til þess að horfa úr sotpinu upp i heiðið. JstanSií á Vopaajirti. Þann 19. og 21. þ. m er grein f Alþýðublaðinu með yfirskriftinni: „Á.tsndið á Vopnafirði". Uadir henni stendur svo hið óskiljanlega — skáletrað: Vopnfirðingur. Misjafnar eru ástæður almenn ings hér á landi. Og mér er full- Ijóst, að Vopnaíjörður er engin undantekning, og að þörf er A að vekja fóiklð til meðvitundar um sitt eigið ástand. En af þvf, að eg tel rétt og fært að fara nær sannleikanum heldur en höf undur . Alþýðublaðs* greinarinnar gerir i nefadri grein, finn eg mér skylt, að. gera nokkrar athuga-

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.