Vísir Sunnudagsblað - 11.05.1941, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
lamni og sá, aS einnig ofan þessa
litlu vanga höfðu nýslceð runnið
tár — nú leit ekki litla vinkon-
an hennar upp, á milli mjólkur-
teyganna eins og liún var vön, og
sagði fná tíðindum dagsins, held-
ur varp öndinni þungt, við og
við og fól augu sín. Skyldi hún
vita um samtal þeirra áðan?
Sigríði húsfreyju var, sem
hjarta hennar ætlaði að stanza
er hún sá sorg barnsins,
sem var svo fullorðið í fátækt
sinni, að það lét ekki eftir sér
aðgráta eða sleppa því aðdrekka
úr skálinní. „Þú skýzt yfir uni
til min, þegar þú ert húin að
hátla systkinin — og velur þér
sjálf í kjól og svuntu af því, sem
eg kom með úr kaupstaðnum í_
fyrradag,“ mælti konan — og
var ekki iá rödd hennar að heyra
hve heitt lienni var innan
brjósts. Frevdis litla lauk úr
skálinni sinni og rétti hana frá
sér á búrkistuna. Svo lagði hún
armana upp um háls velgerða-
móður sinnar og faðmaði hana
svo fast, að það var með ólík-
ilíduih, en ekkert orð kom fram
yfir varir henni. Þvi næst fyllti
konan skálina á ný og rétti hana
litlu stúlkunni, sem þakkaði
hljóðlega og bauð góða nótt.
Þegar fótatak hennar var dáið
út, tóku tárin aftur að hrynja
ofan kinnar Sigríðar. „Blessað
stráið,“ hvíslaði hún, „hvað ætli
verði um liana — í öllu þessu
striði?“Hún vissi það af reynslu,
húsfreyjan, að ekkert þýddi að
biðja Grím Hroka, ef hann ætl-
aði sér eitthvað á annað borð;
hún var því meira en vondáuf
um úrslit þessa máls. Að vísu
ætlaði hún sér að reyna aftur og
aftur — ekkert skyldi hún spara
til þess að fá að halda barninu
eftir, því að nú sá hún það fyrir
víst, sem hún hafði annars allt-
af vitað: Að Freydis litla kveið
sáran fyrir Ameríkuferðinni og
þráði það eitt, að mega verða
eftir — lijá henni. En á meðan
engin var vonin mátti hún ekki
láta neitt á neinu bera i návist
barnsins — það mundi að eins
þyngja sorg hennar og gera
henni skilnaðinn enn þá erfið-
ari. Húsfreyjan sinnti störfum
sínum eins og vant var, en þerr-
aði við og við tár, sem kom ó-
beðið og valt ofan vangana.
Að morgni kallaði liúsfrú Sig-
ríður ó Grim Hroka inn i búr og
bauð honum brennlieitt og
sterkt kaffi. Þegar hann var að
byrja á þriðja bollanum hóf hún
máls á því, hvort að hann væri
alveg ófáanlegur lil þess að lofa
henni að halda Freydísi litlu
eftir — liún skyldi ekki veila
henni lakara uppeldi en sinum
eigin börnum, sem nú voru öll
uppkomin — hún hefði nú
liænst að sér frá því fyrsta og
þætti fyrir að þurfa að fara vest-
ur — það vissi hún fvrir víst.
Hún skyldi biðja hana Gunnu
frá Hóli, sem ætlaði um leið og
þau, að hjálpa Margréti með
hörnin á leiðinni vestur. Sigríð-
ur talaði rólega og alúðlega móli
sínu og Freydísar litlu og Grím-
ur hroki hlustaði á — augun
tóku að snúast í tóttum sínum
og skjóta ónotaglömpum — og
það var ekki góðs viti. Hann
hvolfdi í sig því, sem eftir var í
kaffibollanum í einum teyg og
reis þegar á fætur. „Eg hélt að
þelta væri útrætt mál — eg skil
ekkert í þér, Sigríður, að gela
gengið í lið með þeim, sem
einskis geta unnt okkur — ekki
einu sinni þess barnsins, sem
þið vitið að er okkur til léttis.
Og ekki held eg, að hún Gunna
frá Hóli verði okkur hjálpleg
lengur en á leiðinni — þó að hún
fari nú. — Nei, við megum ekla
missa þessa einu stelpurýju,
sem komin er til gagns og það
kemur ekki til nokkurra mála,
að lnin verði eftir. Það segi eg
þér, i eitl skipti fyrir öll, svo að
þú getir sparað þér fleiri orðin
og kaffibolIana.“
Og Grimur Hroki sentist á
dyr og skellti búrhurðinni á eft-
ir sér, svo að hrikkti í dyraum-
búnaðinum.
Sigríður reis úr sæti, föl og
sorgbitin. En í sama bili var
búrhurðin rifin upp á gátt og
Grímur stóð i dyrunum, augun
ranghvolfdust i höfðinu og
höndin, sem greip um dyrastaf-
inn hvítnaði af takinu. „Ef þú
reynir enn — ef þið reynið, —
skal verða slagur, sem lengi
verður í minnum hafður hér i
sveit. — Eg læt engan taka barn
mitt frá mér! Heyrirðu það?“
grenjaði hann, hás af villimann-
legri bræði. Hurðin skall aftur
að stöfum svo að þilið skalf.
„Jesús Kristur varðveiti bless-
uð börnin!“ mælti húsfreyjan,
lirærðum rómi og stóð sem
steini loslin. Svo gekk hún þögul
til starfa sinna. En hugur henn-
ar var allur við örlög f jölskyld-
unnar, sem innan skamms álli
að hverfá af lieimili liennar. —
Eg læt engan taka barn mitt frá
ínér! Veslings Hroki! Það var
líkast því, sem allar hans mann-
legu tilfinningar væru álögum
bundnar — föðurásl lians lika.
En í þessum orð'um var sem
liún hefði brolist undan álaga-
farginu, Iieil og sterk, og laus
við sora sjálfselskunnar. Innst
inni unni hann börnum sinum,
sem aðrir menn, }><’) að honum
væri þess varnað, að sýna það
daglega i orði eða verki. Húsfrú
Sigríður minntist þess, að hún
liafði lieyrt, fyrir löngu, að
Grímur Hroki væri barngóður
maður, þrátt fyrir þussaskap
sinn. Og bún liafði sjálf orðið
þess vör, áður en hann giftist.
En vili sín eigin börn hafði liann
aldrei verið öðruvísi en hrana-
legur og óstilltur — það skyldi
þá lielzt vera Freydís litla —
bann var mjög hreykinn af
henni þegar hún fæddist og ó
meðan hún var smábarn. En
þegar næsta barn kom, var úti
um öll gæði. Börnin voru hin-
um æfa manni byrði, sem liann
reis ekki undir.
Þessi snögga innsýn í sál ó-
lánsmannsins og óttinn við, að
hann mundi beila ofbeldi, gerði
Stórugrundarhúsfrevj unni enn-
þá örðugra að sækja það fast, að
Freydís litla vrði eftir hjá henni.
Það var víst vonlaust, með öllu.
Norður Sandinn þokaðist
kaupstaðalest, hægt og hægt.
Hestarnir fóru hálftölt og virt-
ust ekki liafa neina löngun til
þess, að taka sprett. Þetta var
lieldur ekki nein venjuleg kaup-
staðarferð, með velriðandi
bændum, liúsfreyjum og heima-
sætum, lieldur lest óheppinna
manna og kvenna, sem liöfðu
ekki fundið gæfuna i sínu eigin
ættarlandi og voru nú á leið til
framandi heimsiálfu — á leið til
Ameríku. Ein og ein ung stúlka
eða ungur maður hafði slæðst
með af æfintýralöngun. Þrjár
fjölskyldur, með allstóra barna-
hópa, tveir einhleypir menn og
þrjár stúlkur riðu þarna i síðasta
sinni kaupstaðargötuna út úr
sveitinni á leið til sjávar. Vest-
urfararskipið beið þeirra í næstu
höfn. Enn voru fjöll á báðar
hendur, Iieiði framundan og
lengra burtu lágir hólar, sem
luktu fyrir útsýnið til hafsins.
Sandurinn vará þrotum, lieiðar-
vegurinn lók við. Djúpar, krók-
óttar götur lágu svo langt, sem
sásl til, i bugðum fyrir mýrar-
sund og smátjarnir. Sunnan í
hálsunum utan við beiðina blasti
við bærinn Fell. Þar átti að tefja.
Aftast i lestinni reið lítil
stúlka og leit oft til baka, en
hún sá fjöllin sín eins og i móðu,
jwí að tárin blinduðu augu henn-
ar lil hólfs. Hún leyfði þeim ekki
að hrynja, en þau komu fram í
augun, við og við, hvernig sem
hún slriddi á móti. Nú lækkaði
Stórugrundargnípan óðum og
Hádegishnjúkurinn var rétt að
segja horfinn. — Ef blessuð lóan
hefði ekki sungið svona blítt úti
i móanum mundi henni allri
liafa orðið ískalt af óyndi á þess-
um framandi slóðum. Hún
hafði aldrei komið svona langt
út fyrir sveitina sína. Það var
bjart til fjallanna og sólskin, en
kuldanæðingur, eins og svo ofl,
jietta sumar. — Fram í sveit-
inni, sunnan undir Stórugrund-
arbæ var skjól. Og inni í eldbús-
inu bjá liúsfrú Sigríði var lilýtt
— ó, svo hlýtt og gott og rólegt.
— „Komstu áfram, stelpa!“
Rödd Gríms Hroka kvað við
bátt yfir hinn lága klið lesta-
fólksins. Menn litu við, og sóu
hest Freydísar litlu taka við-
hragð, því að faðir hennar hafði
slegið í liann. „Gáðu að barninu,
maður!“ Roskinn bóndi, góð-
legur á svip, sveigði hest sinn til
baka og mætti litlu reiðkonunni,
sem righélt sér í söðulbogann og
brosti til bóndans, þegar liann
kom á móti lienni. Hann var
bróðir húsfrú Sigriðar á Stóru-
grund og fylgdarmaður fólks-
ins.
Svo seig lestin áfram út á
heiðina. Smábörnin sváfu flest,
því að snemma morguns hafði
verið lagt af stað. Fólkið talaði
fátt. Það var ennþá flest með
liugann heima i sveitinni sinni
og hjá þeim, sem það hafði
kvatt, fyrir allt sitt líf. Þá dró
annar ógifti maðurinn upp tvo
vasafleyga og bauð samferða-
mönnunum að súpa á. Þetta
hressti — og nú varð samtalið
glaðlegra, hestarnir stigu held-
ur liarðar og einn fjölskyldufað-
irinn tók að kveða kveðjuljóð,
gamla raunastöku manns, er
lieldur á burtu úr óttliögum sín-
um og veit ekki livað við tekur.
Enginn tók undir, en liver liugs-
aði sitt. Svo jiagnaði kvæðamað-
urinn, strauk sér í laumi um
augun með, handarbakinu,
stöðvaði síðan hestinn og yrti
glaðlega á þanp, sem kom næst
á eftir honum. Og samtalið smá-
lifnaði við á ný. — Eftir tæpa
klukkustund var ferðafólkið
komið í lilaðið á Felli.
Freydís litla hafði enga ró.
Yngstu systkini hennar sváfu
vært í einu baðstofurúminu ó
Felli, þau eldri voru að leika sér
með öðrum börnum og lilaupa
út og inn. Fullorðna fólkið sat
eða lá út af uppi i baðstofurúm-
unum eða frammi í stofunni, á
meðan jiað beið eftir kaffinu.
Eldri krakkarnir voru látnir
eiga sig. —■ Frevdís liljóp ein
sér upp á hól i túninu, liana
langaði til jiess að vita hvort að
jiað sæist ekki þaðan ofan á
fjöllin liennar. — Nei, j>að sást
ekki. En af hlöðujiakinu upp við
húsgarðinn? Hún hentist j>ang-
að. Ó, — ó! Hún stóðó öndinni.