Vísir Sunnudagsblað - 25.05.1941, Síða 2

z
VÍSIR SUNMUDAGSBLAÐ
megin á aðalstrætinu. í ’öðru
sýndist allt uppljómað og á
ferð og flugi, en hinu var víst
verið að loka; streymdi því
liópurinn sem þar var yfir á
knæpuna sem opin var; var þar
glatt á hjalla og hafði Bakkus
náð góðu haldi á æði mörgum
bæði piltum og stúlkum. Flest
af því var ungt fólk, mun liafa
verið þar á að gizka um 60—70
manns. Mátti þar sjá misjafn-
an sauð i mörgu fé. Sýndist
þar vera allra þjóða lýður sam-
ankominn, ljóshærðir Skandin-
avar, margir liverjir stórir og
myndarlegir. Þegar maður sér
þá innan um svona mislitan
hóp, eru þeir töluvert áberandi.
Mið-Evrópusvipinn mátti sjá
þar víða, einnig latnesk andlit;
innan um þetta voru fáeinir>
Indíánar. Voru þeir ekki eftir-
bátar hinna þegar til flöskunn-
ar kom. Einn lítill lögreglu-
þjónn var að vandra innan um
þennan hóp; virtist hann
þekkja þetta fólk vel, og var
ekki neinn óróleika að sjá á
svip hans, þó hávaði væri mik-
ill. Gistingu fengum við ó öðru
hótelinu og sváfum svefni
hinna réttlátu til morguns. Þá
var komið þurt veður og sól-
skin, svo nú var ákveðið að
nota vel daginn.
Strax eftir morgunverð fór-
uin við að liitta Joe Lindal, sem
þar á heima. Þekkja Thorkels-
son lijónin hann vel, því liann
er ættaður úr Lundar, Man., og
er einn af þessari stóru Líndals
familíu sem margir kannast
við; systir lians, Helga, er gift
Dúa syni Hr. Thordarsonar,
sem við vorum að heimsækja.
Næst tókum við okkur keyrslu-
túr um skemmtigarð, sem þar er
á tanganum (National Park).
Er þar mjög fagurt landslag, og
sýndist vera vel hirt. Turn
liefir verið byggður þar viðvatn-
ið sem kallaður er Arnarturn,
er hann 75 fet á liæð og stendur
ó liöfða, sem er 225 fet vfir
vatnsmál; klifruðum við upp á
efstu hæð hans, og tókum
myndir. Var þar víðsýnt mjög,
þó ekki sæum við öll ríki ver-
aldar, er hætt við að dýrðin
liefði ekki sýnst mikil á sumum
stöðum hennar eins og nú
standa sakir i henni veröld.
Þegar eg var staddur þarna
uppi um 300 fet yfir vatnsmál,
og sá yfir þetta yndisfagra
landslag: vatnið spegilslétt á
aðra hönd eins langt og augað
eygði, með eyjum og hólmum
hér og þar; landið öldumyndað
með skógarbeltum hingað og
þangað og sléttir grasfletir á
milli allt í mesta blóma; fólk al-
staðar á ferð að skemmta sér
bæði á vatninu og um skennnti-
garðinn. Þá kom í liuga minn
hvílík afskapleg mótsögn væri i
þessu mannlífi hér á jörðu. —
Þarna var fólk að skemmta sér
í friðsælli sumardýrðinni og
njóta lífsins í fyllsta mæli. En
ef við gætum séð nógu langt
mundum við sjá eyðileggingu
og dauða orsakað af heift og
hatri mannflokka á milli
stjórnað af fáeinum mönnum.
Hvilíkt brjálæði! Fyrirgefið, eg
er kominn út í aðra sálma en
eg ætlaði að skrifa um, en
þelta æði mannkynsins liggur
svo þungt á huga einstaklings-
ins að hvar sem hann stingur
niður penna, eða liefir sam-
ræðu við nágrannana biýzt
þetta út óafvitandi.
Þegar við höfðum keyrt yfir
mestan Iduta skemmtigarðsins,
og villst dálítið af réttri leið,
fundum við samt veginn til
Gills Rock, þar sem við tókum
ferjuna til Washington-eyjunn-
ar; bíllinn var tekinn með. Dá-
htið rugg var á bátnum, en eng-
inn hafði tíma til að verða sjó-
veíkur, þvi það tók aðeins 45
mínútur að fara yfir sundið,
sem er eitthvað um 8 mílur.
Þegar jiangað kom settumst
við up]) í bílinn og keyrðum
þvert yfir eyjuna til Dan Lin-
dals, bróður áðurnefnds Lin-
dals. Er hann búsettur þar og
stundar fiskveiðar. Skammt frá
heimili hans er bátahöfn fiski-
manna og lendingarstöð, þegar
komið er frá Rock Island. Þar
mætti Tryggvi Thordarson
okkur með mótorbát og tók
okkur það sem eftir var leiðar-
innar til landsins helga.
Þegar lagt er af stað yfir
sundið milli eyjanna,' sem er
iy4 míla, blasir við manni báta-
húsið og samkomusalurinn,
sem er uppi yfir því og eins
hinaj’ byggingarnar, sem eru á
víð og dreif um allstórt svæði,
sem hreinsað hefir verið og
gert að rennsléttu túni. Er þar
mjög fallegt um að litast; bak
við þessa sléttu eru hæðir
skógi vaxnar með mjög mörg-
um mismunandi trjátegundum,
bæði stórum og smáum. Eyjan
má lieita öll skógi vaxin. Hún
er þúsund ekrur að stærð, og er
eign Mr. Thórðarsonar að und-
anskildum 90 ekrum sem
stjórnin á og hefir liún þar
vitahús; vinna tveir menn þar
til að líta eftir vitanum.
Byggingarnar, sem Mr.
Thórðarson hefir byggt þar eru
að miklu leyti byggðar úr efni
sem tekið er af eyjunni; sum
húsin úr bjálkum og sum úr
steini; eru þau mjög smekklega
hvggð, sérstaklega er bátahús-
ið og samkomusalurinn stór-
kostleg og eftirtektarverð bygg-
ing. í þeim sal er eldstæði
(Fireplace) sem er 7 fet á liæð
og 8 fet á breidd (sagt stærsta
,,íireplace“ í veröldinni). Mr.
Tliórðarson segir mér, að þeg-
ar liann var að láta byggja
þetta eldstæði, hefðu menn
spáð því að það mundi ekki
lukkast að hafa eld i því; það
mundi reykja. En liann hefir
oft liaft þar stóra elda, og hefir
aldrei reykt. Þegar eldur er
kveiktur í þessu mikla eldstæði
koma manni í hug langeldar
í skálum forfeðra okkar, sem
við lesum um í fornsögunum,
enda ýmislegt annað á þessu
íslandi hans Thórðarsonar, sem
minnir mann á gamla landið;
allstaðar situr ísland honum, i
andlegum skilningi, á hægri
hönd hvar sem liann er.
I sumar var verið að leggja
víra og undirbúa fyrir rafur-
magnsljós i allar byggingarnar.
í samkomusalnum verða þrír
stórir ljósahjáhnar, sem Mr.
Thórðarson liefir smíðað sjálf-
ur. Ef eg man rétt eru um 60
ljós á hverjum þeirra með ýms-
um litum; eitt af ýmsu ein-
kennilegu við þessa Ijósa-
hjálma er að á hverjum þeirra
eru 22 buffalohorn, skyggð og
fægð, með ljósi í hverju. Þeir
mega lieita sannkallað lista-
smíði.
Flaggstöng hefir hann sett
þar upp, sem er 60 fet á hæð,
þráðbeint „balsam“ tré, tekið
þar af eyjunni; stendur stöng
sú við hlið mikið, byggt úr
steini; vörður eru sitt hvoru
megin við þetta lilið, 12 fet á
hæð að mig minnir.
Eg ætla ekki að leggja út í
að lýsa hyggingunum og verk-
legum framkvæmdum sem þar
hafa verið gerðar. Það yrði of
langt mál og eg finn mig ekki
færan um það svo í lagi sé.
Nokkuð var það sem vakti
athygli nuna sérstaklega, og
það var hvað ýmislegt virtist
benda á og minna mann á Is-
laiul og það sem íslenzkt er;
stórskorin náttúrleg fegurð,
(rugged natural beauty) en lát-
in blandast inn í eðlilega‘nátt-
úrufegurð.
Allstaðar má sjá frumlegar
hugsanir á bak við allt sem þar
er starfað, enda mun Mr.
Thórðarson vera sá íslendingur
sem hefir haft meira af frum-
legum hugsunum en nokkur
annar Islendingur sem nú er
uppi, enda sá eini uppfyndinga-
maður áf okkar þjóðflokki,
sem nokkuð kveður að. Undir
hans nafni eru vfir 100 einka-
leyfi (patents). Getum við þvi
sannarlega gefið honum nafn-
ið „Edison íslendinga“.
Ekki þætti mér undarlegt þó
eitthvað eigi eftir að koma
fyrir almenningssjónir af nýj-
um uppfyndingum eftir hann.
Hann mun enn i leit eftir nýj-
um brautum og' nýju ljósi. Heili
eins og lians er aldrei aðgerða-
laus, alltaf nóg viðfangsefni til
umbóta fyrir mannkvnið, þó
aðrir lifi aðeins til að rífa niður
það sem liann og hans likar
byggja upp.
Hann sagði mér að starf sitt
þarna á eyjunni væri ekki
liálfnað. Hann minntist lítillega
á sumt af þvi sem hann liefir
í huga að framkvæma þar. Eg
ætla aðeins að minnast á einn
liðinn af áformum hans, því eg
fékk leyfi hans lil þess. Mér
fannst hugmyndin svo fögur og
lýsa lians innra manni svo vel,
með að láta eitthvað gott af
sér leiða og um leið, að hafa
gamla Island í huganum.
Bókasafnið lians fræga í Chi-
cago, sem er álilið eitthvert
merkasta prívat bókasafn í
Bandarikjunum, og þó viðar sé
leitað, sérstaklega vegna sjald-
gæfra bóka.
Margir hafa hafl þá spurn-
ingu í huga, hvað hann ætlaði
að gera við það í framtíðinni,
eða hvað yrði um það eftir
hans daga.
Nú lét hann í ljósi við mig
áætlun .«ína því viðvíkjandi í
framtíðinni, og er liún sú, að
flytja það út í eyjuna og setja
það í samkomusalinn uppi yfir
bátaliúsinu. Það virðist nijög
heppilegur staður fyrir það
ýmsra ástæðna vegna, fyrst að
plássið er framúrskarandi að-
laðandi, i öðru lagi, að óviða
væri meira næði til að stúdera
en þar.
Það er einmitt lians hug-
mynd, að hægt væri að koma
því til leiðar, að stúdentar frá
íslandi, sem heimsæklu þetta
land, (sem liann hyggur að
verði meir og meir um í fram-
tíðinni), geti mætt þar liérlend-
um stúdentum og kynnst þeim,
og um leið rannsakað ýmsar
fræðibækur, sem i safninu eru,
og notið þess fróðleiks sem þar
er að finna, sem mun kannslce
óvíða annarstaðar hægt að fá;
og um leið notið hvíldar i hinu
friðsæla umhverfi þar. Ákjósan-
legri staður mun vart finnast,
fyrir þá sem vildu njóta hvíldar
og næðist frá asa og þrasi stór-
borgarlifsins.
Ýmsir liafa mótmælt þessarí