Vísir Sunnudagsblað - 25.05.1941, Blaðsíða 4
4
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
efa að liann geti gert sér fnlla
grein fyrir liversu ægilegur út-
lits liann var í þessu sálarástandi
sinu. Brjóstið, sem aldrei hefir
verið meira en fimmtíu senti-
metra i ummáli, virtist nú vafla
meir en fjörutíu. Munnurinn
var orðinn ótrúlega stór af
skeifunni sem afmyndaði hann,
og eg hló nú ekki lengur að
brandaranum um Göhbels sem
hljóðar þannig: „Brjóstmál
þrjátíu, munnmál sextíu“. En eg
var að tala um hið stórmerki-
lega tilfelli sem svo mjög ásótti
mig, sem sagt hvernig Dússi náði
sér i konu. Eg man að spurning-
in ásótti mig, sérstaklega þann
dag sem eg komst áð sannleik-
anum. Dússi kynnti mig fyrir
hinni hamingjusömu. Sagði
bara ósköp rólegur, og eins og
það væri sjálfsagðasti hlutur í
heimi, að þetta væri nú unnust-
an sín, liún Petra. Og þá varð
allt svo dásamlega ljóst og skýrt
fyrir mér. Allar þær spurnirígar
sem eg hafði lagt fyrir mig, virt-
ust fá svar á þessum skamma
thna. Stúlkuauminginn var sem
sé engu hetri en makinn. Það
var ómögulegt að skera úr hvort
væri Ijótar. Eg man það enn
þann dag í dag hversu dásam-
legur friður færðist yfir mig
allan. En sá friður stóð ekki
lengi. Eg varð þess var, um leið
og óttaleg hræðsla greip mig, að
stúlkukindin horfði gagntekin á
mig, og áður en nokkurri hjörg
væi'i við komið, gekk hún til mín
og tjáði mér ást sína. Sá dagur
gleymist víst seint. 'Við stóðum
þarna þrjú eins og söngtríó,
nema livað einn (Dússi) var al-
veg óður, annar (eg) örvinglað-
ur, og kvenmaðurinn í tríóinu
með innilegt sælubros á vörum.
Eg man ekki hvernig málið var
leyst, en svo mikið er vist, að
vandlega var séð um frá okkar
Dússa hálfu, að eg rækist ekki á
kvenmanninn aftur.
Og nú sátum við Dússi saman
inni á Landinu og sötruðum í
okkur kaffisopa, meðan Dússi
sagði mér að hún hefði yfirgefið
sig. Eg var skelfingu lostinn.
Ekki aðeins yfir að sjá þetta eina
tækifæri Dússa ganga svona úr
greipum hans, heldur einnig yf-
ir þeirri hroðalegu mynd sem
rann upp í huga mínum. Mynd
af kvenmanni, ægilega ófríðum,
á hælunum á mér.
Eg sá strax, að taka þurfti til
einhverra róttækra ráða. Eg
hugsaði og hugsaði, en það eina
sem eg hafði upp úr því var liöf-
uðverkur. Og þá fékk eg þá góðu
hugmynd að spyrja Dússa um
ástæðuna fyrir skilnaði Jjeirra.
„Dússi“, sagði eg, um leið og
eg reif hurtu serviettuna, sem
hann ætlaði að fara að snýta
sér í.
Ekkert svar, aðeins lágtsnökt.
„Dússi“, sagði eg aftur, en nú
hærra. „Þú hlýtur að vita um
einhverja ástæðu fyrir því að
liún segir þér upp svona allt í
einu.“
Enn ekkert svar.
„Hún getur ekki hafa farið
fná þér án þess að gefa einhverja
skýringu,“ liélt eg áfram. „Það
er þó ekki Breti?“
Lágt niðurbælt andvarp kom
frá Dússa og tvö tár hrundu nið-
ur í kaffibollan hans.
Eg forðaði bollanum og þreif
aftur hurtu serviettuna.
„Hún hefir eitthvað sagt þeg-
ar Iiún sagði. þér upp. Þú hefir
þó ekki verið að daðra við ann-
an kvenmann? Eða hefirðu sagt
við liana eitthvað særandi? Hef-
nrðu gleymt afmælisdeginum
hennar, eða einhverjum öðrum
hátíðisdegi? Eitthvað hefirðu
gert af þér maður.“
Dússi snýtti sér í serviettuna.
„Eg gaf henni bók,“ snökkti
hann svo.
„Bók?“
„Já.“
„Nú, ekkert er ljótt í þvi?“
„Nei, en hún las hana.“
„0, þú hefir gefið henni
kvæðabókina þína. Það hlýtur
að mega laga það. Þú getur hara
sagt að kvæðin séu ekki eftir
þig. Þú getur sagt að þú hafir
safnað þessum kvæðum sem
dæmum um lélegan skáldskap.“
„Eg gaf henni ekki kvæða-
hókina mína.“
„Ha?“
„Eg gaf Jienni ekki kvæða-
hókina mina,“ öskraði hann ör-
vinglaður. „Eg gaf henni: Hetj-
an frá Sidney.“
„Hetjan frá Sidney?“
„Já.“
„Hvað er að því,“ stundi eg.
Mér var innanbrjósts eins og
stjórnmálamanni, sem liættur
er að skilja vitleysuna.
■ „Ja,“ svaraði Dússi, og var nú
miklu rólegri, „það er Hetjan
frá Sidney.“
„Hetjan frá Sidney?“ öskraði
eg. „Reyndu að skýra ])etta.“
Og þá kom það. Það er ein-
Jíennilegt hversu fátalaðir menn
geta talað, þegar þeir loksins
taka sig til. Orðaflaumur hans
minnti mig einna helzt á orða-
flaum - spiJarans í klúbbnum
„Rauðar rósir“, þegar eg lokaði
píanóinu, og tók eftir því að
vesalings spilarinn var ekki
hættur að spila. Orðin streymdu
út úr honum, og munnvatn
Iians buldi á andliti mínu. Og þá
loksins skildi eg allt. Dússi gef-
ur henni hók. Bókin er um Iietj-
una frá Sidney. Hún les um
hetjuna frá Sidney. Hún verður
lirifin. Ei*hún liefir lesið bókina
vill hún að Dússi verði hetja.
Dússi getur ekki orðið hetja.
Hún skilur við Dússa. Dússi
grætur.
Eg var ekki búinn að liugsa
málið nema í mesta lagi í hálf-
tíma þegar eg fann lausnina.
„Eg hefi fundið ráð,“ hrópaði
eg upp.
„Ráð?“ Dússi stóð svo harka-
lega á fætur að allt leirtauið
sópaðist af borðinu.
„Já, og' ráð sem er örugt“,
æpti eg bæði glaður og stoltur,
um leið og eg reyndi að likjast
þeim öllum í senn: Hitler,
Mussolini og Churchill.
„Attu við að þú liafir fundið
í'áð sem bjargar oklcur lit úr öll-
um erfiðleikum? Áttu við að þú
hafir fundið ráð til að gefa mér
Petrn, rós hjarta míns, aftur?
Áttu við . . .*. ? Rödd hans varð
að ámátlégu gauli.
„Já.“ Svar mitt var stutt en
ákveðið. „En það krefst fórna“,
bætti eg svo við. „Eg verð að
fórna mér.“
Krampadrættir komu í kring-
um munninn á Dússa, um leið
og vonarglampinn dó úr augum
lians. „Þú — þú ætlar að fórría
þér, en slíkt gengur ekki nú á
dögum. Öll skurðgoðadýrkun er
útdauð. Átta hundruð manns
fórnuðu sér á altari kirkjunnar
um daginn. En liafði það nokkur
áhrif ? Mýlitist hjarta Eysteins?
Nei; og aftur nei. Slikt gengur
ekki nú á dögum. Mér er jafn
gott að skrifa min eigin erfi-
ljóð.“
Eg stirnaði upp. Eg skildi
strax við hvað hann átti. Sjálfs-
morð skein úr augum hans.
„Eg á ekki við að fórna mér i
orðsins beztu merkingu”, æpti
eg, um leið og eg reif blaðið
sem hann var byrjaður að hripa
á.
„Nú?” Það kom aftur vonar-
glampi í augu hans.
„Eg á bara við að eg ætla að
leggja á mig meira fyrir þig, en
eg hefi gert fyrir nokkurn ann-
an mann.“
Innilegur kærleikur og virð-
ing' skein úr augum Dússa.
„Segðu mér hvað þú ætlar að
gera“, stamaði hann svö.
Eg svaraði rólega: „Eg ætla
að gera þig að hetju.“
„Gera mig að hetju?“
„Já.“
„En eg get aldrei orðið hetja.“
„Maður getur það sem maður
vill,“ sagði eg ákveðinn, og sagði
honum svo ráðagerð mína.
„Á morgun,“ byrjaði eg,
„ferðu til þinnar fyrrverandi..
og biður liana að ganga með þér
í hinzta sinn. Hún gerir það
sjálfsagt, ef þú segir henni að
annars fáir þú aldrei frið i hjarta
þinu. Þið gangið niður að höfn
og þar hittið þið mig. Eg slæst
i för með ykkur og við röbhum
saman um daginn og veginn..
Jónas og forsetaefnið, Jónas og
Háskólann og svo framvegis. Eg
verðísportfötum með myndavél
á bakinu. Svo stingur þú upp á
því að eg taki af ykkur mynd,
og eg segi að það sé alveg sjálf-
sagt. Síðan stilli eg mér upp fyr-
ir framan ykkur, og undirbý
með fagmannshandtökum
myndatökuna. Þegar allt er til-
búið, beini eg að ykkur mynda-
vélinni, og' alvarlegasti þáttnr
leiksins liefst. Eg segi að eg sé
of nálægt og stíg nokkur skref
aftur á bak án þess að lita við,
og eg geng aftur á bak, þar til
eg dett í sjóinn. Og þá er komið
að þér. Þú hendist fram á hafn-
arbakkann, rifur af þér jakkann
og skóna og steypir þér i sjóinn.
Og þegar þú ert búinn að bjarga
mér, þá értu orðin hetja“, end-
aði eg svo ræðu mína.
Það þarf meiri mann en mig
til að lýsa liver áhrif þessi ræða
mín hafði á Dússa. Shakespeare
hefði sjálfsagt séð í augum hans
sama græðgisglampan og í aug-
um Romeos fyrst er hann komst
í færi við Júlíu,ogLaxness hefðí
eflaust séð barkakýlið taka dýfu,
en þó allir rithöfundar heimsins
legðust á eitt gætu þeir ekki gef-
ið fullkomna lýsingu á útliti
Dússa. Maðurinn var alveg
bandóður. Það tók mig minnsta
kosti hálftima að losa mig úr
faðmhrögðum hans, og annan
hálftíma að koma því inn í koll-
inn á honum, að versta aðferðin
lil að sýna, mér þakklæti sitt
væri að kyssa mig. Þó tókst mér
að lolcum að stilla liann og hann
var sæmilega rólegur er eg ók
honum lieim og við kvöddumst
með þeim ásetningi að
„Dramaet“ færi fram kl. 10
næsta morgun.
Meira skeði ekki þann dag, að
þvi undanteknu að Dússi hringdi
mig upp um kvöldið og stakk
upp á því að við smyrðum okk-
ur, eins og Pétur og aðrir sund-
kappar gera, áður en þeir leggja
á haf út. Eg neitaði því alveg.
Eg vaknaði klukkan átta
sunnudagsmorguninn. Eg svaf
lítið um nóttina. Tilhugsunin
um hið ískalda bað hélt mér
vakandi. Eg klæddi mig í snatri
og settist að morgunverðinum.
Mér var innanbrjósts eins og
dauðadæmdum manni. Brenn-
heitt kaffið vakti hjá mér til-