Vísir Sunnudagsblað - 08.06.1941, Síða 1

1941 Sunnudaginn 8. júní 23. blaö
Hinn 28. maí s.l. var eitt ár liðið frá uppgjöf Belgíu. Einnig hér á landi var mikið um þetta ritað; var Leopold konungi sérstaklega
hallmælt og hann sakaður um landráð og svik við bandamenn sína. Eitt útbreiddasta blað í Bandaríkjunum, tímaritið LIFE, flutti fyr-
ir nokkru eftirfarandi grein, sem varpar skýru ljósi yfir þessa atburði. Höfundurinn, Mr. Cudahy, leiðir ótvíræð rök að því, að kring-
umstæður hafi raunverulega verið allt aðrar en ráða mátti af fréttum Bandamanna, því Leopold konungur hefir barizt lengur en vænta
mátti, eftir atvikum, og farist vel og drengilega við alla hlutaðeigendur. (Birt aS fengnu leyfi Life.)
BELdULEOPOLD
Sendiherra Bandaríkjanna JOHN CUDAHY hreinsar konunginn af ákæru um »landráð«
Af hinum margvísleeu og raunalegu vafamálum, sem heimsstyrjöld II. hefir
ikapað, hafa fá verið meira umrædd og þó minna skilin til fullnustu, en spurn-
mgin um það, hvort Leopold III. konungur Belgíu, hafi svikið bandamenn sína
eða ekki í orustunni, sem háð var um Niðurlönd í maí s. 1. I þeirri trú að hinn
virðulegi sendiherra Bandaríkjanna, J. Cudahy, muni vera áreiðanlegasta heim-
ildin um þetta, bað Life Mr. Cudahy að lýsa atburðum þeim, sem leiddu til þess
að Leopold gafst upp. Cudahy sendiherra, sem var í síðustu viku einnig að búa sig
undir að segja frá áliti sínu um þetta í útvarp C. B. S. gefur lesendum Life hérmeð
sögulega lýsingu sem sjónarvottur. Grein Cudahy sendiherra fylgir fyrsta full-
komna hernaðarlýsingin af orustunni um Niðurlönd, og eykur það mjög við lýs-
ingu hans.
Leopold konungur og Vilhelmina Hollandsdrottning
gerðu árangurslausar tilraunir til að koma á friði milli ófriðara'SiI-
anna. Sí'ðar urðu þau svo undir flóðöldu stríðsæðisins.
I janúar s.l., þegar styrjöldin
hal'ði staðið yfir í fjóra mánuði,
heimsótti eg Leopold konung
III i hinum íburðarmiklu
baroque-sölum kanungsliallar-
innar í Brussel. Kynning mín
var með sérstæðum Iiætti; það
var ekkert meðmælabréf, ekk-
ert skrifað ávarp né aðrar sæmi-
legar umbúðir eða undirhúning-
ur, sem talizt gæti viðeigandi
við móttöku embættis mins. —
Mér var fylgt inn í mikið og.
lofthátt móltökuherhergi og eg
nálgaðist konunginn. Hann rétti
alúðlega út liendina og brosti
vinsamlega. Þetta var öll liin op-
inbera kynning mín, sem sendi-
Iierra hjá Leopold konungi
Belgíumanna.
Hann var í hermannabúningi
landhersins, hár, hermannlegur
og fallegur maður, með einstak-
lega vel skapaðar herðar og
rjótt yfirlit íþróttamannsins.
Síðar, er eg sat á móti honum í
öðrum sal hallarinnar, vakti
þessi takmarkalausa hreinskilni
hans athygli mína; þessi ein-
lægni, sem bar keirn af feimni
blandaðri þunglyndislegum
kvíða. Hann hafði mikið ljóst
háu', breitt hátt enni, svipurinn
var hreinn og reglulegur, þótt
hann, eins og eg sagði áður,
væri þunglyndislegur.
Það var undir forustu Leo-
polds III., að Belgía tók upp ó-
háða stjórnmálastefnu eftir inn-
rásina í Rínarhéruðin vorið
1936, sem gerði Locarnosamn-
inginn að engu. En þegar Loc-
arno var úr sögunni, var það
ljóst öllum þeim, sem fylgst
höfðu með alþjóðamálum, að
styrjöld var óumflýjanleg:
Vissa var fengin fyrir því, að
herfylkingarnar yrðu settar í
gang, — það var aðeins spurn-
ing um, livenær þeta mundi ske.
Með þessari óháðu stjórn-
málastefnu lýsti Leopold kon-
ungur því yfir, að Belgía mundi
upp frá pessu ákveða varnarráð-
stafanir sínar, án þess að taka
nokkurt tillit til þess, sem fyrr-
verandi bandamenn hennar
hefðust að. Hinn 24. apríl 1937
gáfu Stóra-Bretland og Frakk-
land, hvort um sig, út yfirlýs-
JOHN CUDAHY.
ingu, þar sem þau sameiginlega
leystu Belgíu frá öllum loforð-
um hennar varðandi Locarno-
samninginn, en gáfu jafnframt
hátíðlegt loforð um að aðstoða
Belgíu þegar í stað, ef til inn-
rásar kæmi. Sex mánuðum síð-
ar undirritaði Baron von- Neu-
rath, utanríkismálaráðherra,
fyrir hönd Þýzkalands, svipaða
yfirlýsingu, þar sem það viður-
kennir þá skyldu, að viðurkenna
friðhelgi Belgiu og vernda hana
fyrir hverskonar ágengni.
Ef vel samdar skuldbindingar
og hátíðlega staðfestar, hafa ein-
hverja þýðingu meðal þjóða,
hafði Leopold konungur enga á-
stæðu til að vera kvíðafullur, en
samt sem áður var hann kvíða-
fullur, þennan janúarmorgun, í
fyrsta skipti er fundum okkar
bar saman. Hann var tekinn til
augnanna af svefnleysi og þótt
hann væri rólegur, sýndu hend-
ur hans, að hann þjáðist af of-
reynslu. En saxut sem áður vildi
hann ekki örvænta. Hann benti
á, að fyrir 25 árum, hefði þýzki
herinn lileypt af fyrsta skotinu