Vísir Sunnudagsblað - 20.07.1941, Blaðsíða 4
4
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
A. F. FILBY: Yilltir á §ahara
Höfundurinn.
FLESTIR þeir, sem leggja
það í vana sinn, að flakka
um fjarlæg og ókunn lönd,
munu einhvern tímann iiafa
villzt. En venjulega geta menn
áttað sig fljótlega á ym.su i um-
liverfinu. Þegar maður hins-
vegar villist á eyðimörku, eins
og kom fyrir mig, ekki alls fyr-
ir löngu, er nokkuð öðru miáli
að gegna. Vindur og sandur
ráða ferðum manns, og oft er
ekki liægt að átta sig á neinu.
Þegar eg var síðast í N.-Af-
ríku, fengum við tveir vinir þá
flugu, að aka suður yfir Saliara-
eyðimörkina í 12 Iiestafla brezk-
um bíl, smíðuðum 1928. Við
vissum, að röð virkja liafði ver-
ið byggð þvert yfir eyðimörk-
ina, en annað fólum við for-
sjóninni. Við lögðum af stað frá
Algier og eftir þúsund mílna
(1600 km.) viðburðasnautt
ferðalag, komum við að virk-
inu, sem stóð við enda þjóðveg-
®arins.
Þegar við sögðum yfjrmönn-
um virkisins, að það væri ætl-
an okkar, að halda áfram og
fara þvert yfir ógreiðfæi’asta
bluta eyðimerkurinnnar, þá litu
þeir á okkur forviða, horfðu svo
á bílinn og liristu liöfuðin. „Þið
hljótið að vera gengnir af göfl-
unum!“ sögðu þeir. „Það er ó-
mögulegt!“
Þessi ummæli skutu okkur
skelk í bringu, en við gerðum
það, sem við gátum, til þess að
láta ekki bera á því, kvöddum
og fórum leiðar okkar.
Við komum bráðlega ú enda
Tademit-básléttunnar, sem er
afar grýtt og mikið flæmi. Hún
er umhverfis 28° n. br. og 2°
a. I. Framundan lá hjarta eyði-
merkurinnar. Það var allhvasst
og þegar vindurinn þeytti sand-
inum til, myndaði hann liljóð,
sem var eins og livíslingar. Nú
fór að ganga ver. Bíllinn sökk
oft i sandinn, dýpra í hvert
skipti. Þegar þetta gerðist, og
ómögulegt var að komast á-
fram, ýttum við vírnetum, sem
til þess voru ætluð, undir aftur-
hjólin. Það er stytzt að segja að
við urðum að ferðast í rykkjum
og urðum hvað eftir annað að
grafa vagninn lausan úr sand-
inum. Við þorðum ekki að fá
okkur að drekka, nema við vær-
um tilneyddir, því að okkar voru
þegar farnar að fljúga í hug
ýmsar sögur um menn, sem far-
izt höfðu í eyðimörkinni.
Við komumst til næsta virkis
stórslysalaust. Taldi eg þá, að
björninn væri unninn og fór
að gorta af þvi. Eg vissi ekki
hvað framundan var.
Þegar við fórurii frá þessu
virki, ætluðum við að fara nýja
leið, nokkuru vestar, en foringi
virkisins og loftskeytarnaður
þess tjáðu okkur, að þeir téldu
hættu á, að sandstormur væri
í aðsigi. „Leggið ekki af stað
að svo stöddu,“ sögðu þeir. „Ver-
ið okkur til skemmtunar, þang-
að til stormurinn er búinn.“
En við vorum ungir og þráir
og vildum ekkert vera að bíða
eftir stormi, sem kæmi kannske-
alls ekki. Ákváðum við því að
leggja upp.
Við Iiöfðum komizl að því,
að árið áður hafði leitarflokk-
ur verið sendur út frá þessu
virki, til lijálpar ferðamönnum,
sem sandstormur liafði skollið
á, 20 mílum fyrir sunnan það.
Er rétt að geta þess, í þessu sam-
bandi, að þegar bíll er á ferð
yfir eyðimörkina og fer frá ein-
hverju virkjanna, sendir virkið,
sem hann fer frá, loftskeyti lil
virkisins, sem ætlunin er að
fara til, með upplýsingum um,
hvenær bíllinn sé væntanlegur.
Ef bíllinn er á eftir áætlun, er
flokkur gerður út til að leita
hans, — ef veður leyfir.
í þetta skipti — árið áður —
höfðu ferðamennirnir týnt slóð-
inni og þegar björgunarmenn-
irnir komu á vettvang, voru
tveir þeirra látnir, en hinir að-
framkomnir.
Síðan þetta gerðist, hafði það
náð verið tekið, að merkja erfið-
asta hluta leiðarinnar. Var það
gert með svörtum flöggum, sem
stungið var ofan í sandinn með
70 m. millibili. Stengurnar, sem
flöggin voru á, voru sumar
fjögur fet á hæð, en stærð
flagganna var 20’xlO sentimetr-
ar. Þótt við værum fvrirhyggju-
lausir kjánar, áttum við alls
ekki að geta villst.
Við lögðum af stað um, sólar-
upprás, ~en um hádegi höfðum
við aðeins faiúð fáeina kíló-
metra, jiví að enda þótt það
væri hægðarleikur að fylgja
brautinni, sökk bíllinn hvað
eftir annað í mjúkan sandinn.
Um liádegið námum, við stað-
ar til að fá okkur matarbita.
Sáum við þá, að þykkt mistur
huldi sjóndeildarhringinn að
baki okkur, en rendur mistur-
þykknisins voru dreyrrauðar.
Áður en við vorum lagðir af
stað, var einkennilegt suð farið
að berast að eyrum, okkar og
sandský þutu framlijá okkur.
En fyrstu klukkustundina barst
sandurinn aðeins lágt með jörð-
inni. Þegar við litum fram at
vélarhúsinu, virtumst við aka
eftir hreyfanlegri silkiábreiðu.
En eftir því sem vindinn
herti, feykti hann sandinum
Itærra og hærra, þangað til að-
eins' sást efst á svörtu flöggin.
En svo hurfu þau með öllu, og
það var aðeins endrum og eins,
að við sáum þau.
Eg ók, en félagi minn stóð á
aurbrettinu. Ilafði hann vafið
handklæði um höfuð sér, svo að
aðeins sá í augun og skimaði
eftir næsta flaggi.
Allar aðstæður versnuðu eft-
ir því sem stormurinn jókst.
Smá steinvölur þeyttust á bíl-
inn og glumdi í honum eins og
trumbu. Hraðinn fór minnk-
andi og áður en varði uppgötv-
uðuni við, okkur til mestu
skelfingar, að við liöfðum týnt
flöggunum!
Eg hélt því fram, að við
hefðum sveigt í austurátt, en
félagi minn var handviss um,
að við hefðum beygt til vesturs.
Eins og kjánar ákváðum jvið
að aka i hring og reyna að korna
auga á flöggin. Þelta reyndist
vera hin mesta heimska, því að
við þetta urðum við rammvillt-
ir og urðum von bráðara að
nema staðar.
Við reyndum að láta sem
okkur þætti þetta hin bezta
skemmtun, en sannleikurinn
var sá, að við vorum dauðskelk-
aðir. Við gátum ekki snúið við
og ekki voru betri liorfur á því,
að við gætum haldið áfram!
Það var ekki liægt að átta
sig á neinu. Ekki sá til sólar og
það fór að rökkva. En stormur-
inn liarðnaði jafnt og þétt —
sandurinn blindaði okkur og
stakk okkur i andlitin.
Engin leið var að halda á-
fram, og tókum, við því það ráð
að tjalda. Var það erfiðleikum
bundið, því að litlu munaði oft,
að tjaldið fyki út í buskann.
Mokuðum við sandi að tjald-
skörinni til öryggis, og þegar
þessu var jokið, skriðum við
inn í það, kveiktum á prínius
og brugguðum okkur sterkt te.
Við þorðum samt elcki að nota
mikið af vatninu, því að við
höfðum aðeins tveggja daga
birgðir.
Meðan við sötruðum teið
varð okkur hugsað til allra
beinagrindanna af mönnum og
dýrum, sem við höfðum séð á
ferð okkar. Hvaða líkur voru
til þess, að við liéldum lífi, úr