Vísir Sunnudagsblað - 14.09.1941, Blaðsíða 1

Vísir Sunnudagsblað - 14.09.1941, Blaðsíða 1
1941 Sunnudaginn 14. september 37. blad A SLETTII OG I AXARFIRÐI. EFTIR RAGNAR ÁSGEIRSSON V 4* Eg átti erindi i Axarfjörð, en var búinn að fá nóg af að aka i bilum og greip því fegins hendi tækifærið sem bauðst mér á Ak- ureyri 16. júlí, að fara þaðan með Esju til Kópaskers. t>að var hressandi tilbreyting i því, að koma á sjóinn spegilsléttan um hásumarið norður að nyrstu töngum. Ekki ætla eg mér að fara að lýsa siglingu við Eyjafjörð, þar sem vel hýsl bændabýli blasa við, til beggja handa og skammt á milli þeirra. Utan við Höfða- hverfið á Látraströndinni lekur slrjálbýlið við, en milli liinna byggðu jarða þar standa eyði- býlin, æði mörg og þögul vitni um landflótta • íslendinga úr sveitum sins eigin lands, í kaup- staðinn, frá moldinni til mal- bikaðra stræta. Og lífið verður þá enp þyngra fyrir þá, sem eft- ir þreyja, af tryggð við sveitina sína og jörðina. Langar bæjar- leiðir, fólksfæð, unz ekki verður við unað lengur og nienn verða að fara sömui leið og hinir, sem á undan fóru. Þarna sýnast þó fagrir blettir og grösugir á Látraströndinni og i Fjörðum, þegar siglt er framhjá nærri landi i góðu veðri. Þetta er bjartur sumardagur og hlýr, en á köldum vetrardegi lítur lífið og landið öðruvisi úl á þessum slóðum, sem liggja fast við þjóðveg sjávarins, en eru þó svo afskekktar. Það er ólikt að sitja i hinum notalegu salarkynnum Esjunn- ar, eða að eiga að lifa lífinu þarna. Esjan er allra elskulegasta skip, að minnsta kosti uni eg mér allaf vel um, horð í henni. Eitt er einkennilegt um þetta skip hins íslenzka ríkis, það, að' reykingasalurinn er prýddur myndum eftir íslenzkan lista- mann, og er það meiri hugui- semi i þeirra garð en þeir eiga að venjast, þegar um opinberar byggingar er að ræða. I liverri einustu af opinberum bygging- um ættu listamenn okkar að fá viðfangsefni, vegna þeirra sjálfra og almennings, sem þyrfti að liafa eittlivað gott og fagurt að horfa á sem allra oft- ast. Gunnlaugur Ó. Scheving liefir gert myndir þær, sem hér um ræðir og valið sér efni úr þjóð- sögum oklfar. Hinar teiknuðu myndir hans sýna Guðmund góða, er vigir bjargið í Drangey; þar er Æru-Tobbi í smiðjunni, djákninn með Gunnu fyrir aft- an sig úli i miðri Myrkánni, Borghildur álfkona — að ó- gleymdum Sæmundi fróða með Saltarann í hendi, reiddan að- höfði kölska i selslíki og ýmis- legt fleira. Myndirnar eru 8 eða 9 talsins og er það eitt við þetta að alhuga, að þær þyrftu að vera um' helmingi fleiri, til þess að prýða hinn stóra sal veru- lega. Það er eins og sl^orti svip á skreytingu salsins, vegna þess, að myndirnar eru of fáar. Sal- urinn er svo stór. Það ber sann- arlega að þakka, þegar munað er eftir listamönnunum og leit- að lil þeirra — og er þessari hógværu aðfinnslu, að myndirn- ar þyrftu að vera fleiri, hér með skotið til forstjóra skipaútgerð- arinnar. Nógu er af að taka, þar sem þjóðsögurnar okkar eru — og nóg af peningum hjá skipa- útgerðinni til að kippa þessu í lag. Esja leggst hjá Flatey á Skjálfanda og dvelur þar í tvær klukkustundir. Eyjarskeggjar, sem voru að vísu allir skegg- lausir, köma út með lýsistunn- ur sem, hverfa óðfluga uiður í iður Esjunnar. Því miður kem- ur ekki til mála að fara í land, og hefði þó verið gaman að koma þar, því eyjan er frjósöm og á síðari árum er farið að rækta þar kartöflur. Yar mér sagt, að sunnlenzk kona, er þangað hafði giftst, hefði fyrst byrjað á þeirri ræktun þar, — en áður þótti ekki trúlegt að það myndi heppnast. Svo eru akkeri upp dregin og lialdið áfram ferðinni, siglt all- nærri landi, og er tigulegt að sjá Ilágöng og Víknafjöllin, þegar haldið er til Iiúsavikur. Víkin sú er að ýmsu leyti einn eftir- tektarverðasti kaupstaður þessa lands, vegna hinnar miklu og góðu ræktunar allt í kring. Er þar ný og gömul ræktun, þvi gamJir Húsvíkingar skildu gjörla hverja þýðingu hún hafði fyrir þorpsbúa. En ekki er þar ræktað eingöngu gras, heldur eru þar einnig stórir og smáir kartöflugarðar, sem hafa drjúg- um aukið hagsæld kauptúnsins. Á Húsavíkurbryggju er ið- andi líf. Færeyskt fisktökuskip liggur við bryggjuna, bátarnir eru að lcoma úr róðri og losa sig við aflann beint í skipið. Þar er fiskurinn veginn og þveginn og síðan ísaður í lest. Háar upp- hæðir liafa fengist fyrir aflann. Allir hafa nóg að starfa, en sandpokar, sem eru milli bjálka utan um stýrishús færeyingsins, minna harkalega á alvöru þeirra tíma, sem nú standa yfir. Síld- arverksmiðjan á Húsavík starf- ar ekki i sumar, en í fjörunni eru lióipar manna, sem, moka sandi á bíla og er honum síðan ekið inn fyrir steyptan garð til uppfyllingar. Virðist ókunnug- uro áhorfanda seni slíkt verk hefði eins mátt bíða vetrar Qg vinnuleysis og að láta gera það um liá sumartímann. m Svo er aftur haldið áfram meðfram ströndinni og farið nærri Lundey, sem er auðvitað öll sundurgrafin, eins og vera ber á eyju með sliku. nafni. „Prófastarnir“ standa í holuop- um sínum með livita brjóstið og rauða nefið og senda frá sér tóninn við og við. Inni í liolunni kúrir kofan og biður eftir silun- um. Þá er farið hjá Mánáreyj- um út af Tjörnesi, og er önnur há en liin lág, en inn við land sér á grænkollótta fallega stapa. Um kvöldið, seint, er komið að Kópaskeri. Þar er leitað liúsaskjóls hjá Birni kaupfélags- stjóra Kristjánssyni og það auð- fengið. Kópasker er litið þorp á láglendinu sunnan við Snartar- staðarnúp og Leirhafnarfjöll, sem aðskilja Núpasveit og hina eiginlegu Melrakkasléttu. Ekki er hægt að segja að fagurt sýn- ist á Kópaslceri við fyrstu sýn, þvi sendið er og gróðurlitið í kringum þessi fáu liús, sem þar eru. En garðar með kartöílum og öðrum ágætum matjurtum eru þar við húsin. í þangi vöxn- um lónum í fjörunni buslar æð- urin með ungana sina og unir sér prýðilega þarna norður við heimskautsbaug. Morguninn eftir geng ég að skoða nýræktina við kauptúnið, skannnt fyrir ofan. Maður stendur þar undrandi hjá hin- uin stóru og fögru sáðsléttum, þar sem liáliðagrasið virðist ná meiri þroska en annarsstaðar á landi hér. Mörgum þeim, sem eru ókunnugir landinu i heild, hugsa sér að æði svipað sé á nyrztu löngum Iandsins, vest- an og austan, en það er öðru nær, en að svo sé. Hálendi Horn- stranda og láglendi Melrakka- sléttu er gjörólíkt og líklega er Sléttan að ýmsu leyti með hetri sveitum, enda þótt Látra-Björg væri á öðru máli, er hún kvað; Slétta er bæði löng og ljót, leitun er að verri sveit.

x

Vísir Sunnudagsblað

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir Sunnudagsblað
https://timarit.is/publication/299

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.