Vísir Sunnudagsblað - 28.09.1941, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
Guðmundsson, Lárus Blöndal
(1. þm. Húnv.), Tryggvi Gunn-
arsson (1. þm. S.-Múl.), ÞórSur
Magnússon (2. þm. Isf.) og Þor-
kell Bjarnason, 2. þm. G. Kj.).
Benedikt Sveinsson og Eiríkur
Kúld greiddu ekki atkvæði, og
voru taldir með meiri hlutan-
um.
Svo fór um sjóferð þá, að
þessu sinni.
En ekki dugði að lála hug-
fallast. Og það gerðu forgöngu-
menn brúarmálanna heldur
ekki.
Þorlákur Guðmundsson flyt-
ur ölfusárbrúarmálið strax á
næsta þingi, 1885, og fer frani á
80 þús. kr. fjárveitingu lil brú-
arinnar. Reynir hann nú að
hrýna þingheim með því, „að
sér þætti það undarlegt, ef liin-
ir háttvirtu herrar og þjóðfull-
trúár, sem nú eiga sæti hér á
þingi, skyljdu vilja eftirskilja
það eftirkomendunum, sem ef
til vill setjast í sæti þeirra á nýj-
um kjörtíma, heiðurinn af að
samþykkja það, sem þeir clcki
vilja samþykkja sjálfir, en gátu
samþykkt." Á þessu þingi báru
ýmsir þingmenn við erfiðu ár-
ferði, og það gerði Bergur Tlior-
berg landshöfðingi einnig, sem
áður liafði stutt málið, en sagði
nú, að sér „félli þungt“ að geta
ekki mælt-með þvi, vegna erfið-
leika landssjóðs. En Jón Ólafs-
son var á allt öðru máli. „Hér er
ekki að lieyra neinar aðrar á-
stæður en barlómsástæður; ekk-
ert borið fyrir nema ráðaleys-
ið,“ sagði hann. Fór hann all-
liörðum orðum um ýmsa ó-
þarfaeyðslu landssjóðs, og til-
nefndi ýms dæmi, lnigvekju út-
gáfu o. fl. o. fl„ en hann þættist
ekki hafa „ráð á að gera það,
sem, er eins víðlendu liéraði til
eins mikilla þarfa og þetta, sem
hér er um að ræða.“ Þorlákur
Guðmundsson var heldur ekki á
því, að fjárhagur landssjóðs
væri mjög erfiður, því tekjuaf-
gangurinn árin 1882—83 hefði
verið yfir 226 þús. krónur.
„Landssjóður hefði því ekki
staðið sig mjög illa, þótt upp-
hæð, sem farið var fram á að
veitt yrði (1883) til að hrúa Ölf-
usá, hefði verið veitt, og það
hefði verið mikið gleðiefni fyrir
þingið nú, að geta litið lil haka
yfir gjörðir sínar, og séð að þær
hefðu verið harla góðar, en þess-
arar gleði getur hin heiðraða
deild nú ekki orðið aðnjótandi,
af þvi að meiri hluti hennar
greiddi atkvæði á móti málinu
1883.“
Aðrir, er töluðu með málinu
á þessu þingi, voru: Ólafur Páls-
son og Magnús Andrésson, en á
mótí að nokkru leyti a. m. k.
Jón Sigurðsson á Gautlöndum
(þm. Suður-Þing.), séra Jón
Jónsson á Stafafelli (þm. A.-
Skaftf.) og Tryggvi Gunnarsson
(þm. S.-Múl.), enda greiddu
þeir allir atkvæði á móti málinu
við aðra umræðu í n. d., en þar
var það fellt með 12 atkv. gegn
11, eða með eins atkvæðis mun.
Með því greiddu enn atkvæði
allir sömu þm. og 1883, (nema
Eiríkur Brieni og Th. Thor-
steinsson, er nú voru á móti,
auk Egils Egilssonar og Þórðar
Magnússonar, er þá voru á móti,
(en nú með) svo og Bene-
dikt Sveinsson og Þorvarð-
ur Kjerúlf (1. þingmaður N.-
Múl.); og á móti allir þeir sömu
og 1883, að viðbættum þeim
tveimur áðurgreindu (E. Br. og
Th. Th.), séra Jóni á Stafafelli.
og Jóni á Gautlöndum. Séra Ja-
kob Guðmundsson var á jjessu
þingi í efri deild, en Grímur
Thomsen var forseti n. d„ og
átti því ekki atkvæðisrétt.
Þessi urðu afdrif málsins á
þingi 1885.
En nú fer að draga að leiks-
lokuin á þingi, enda mál til
komið.
Þegar alþingi kom sainan
1887 hafði orðið sú gifurlega
breyting á þingliðinu frá 1885,
að rúmur helmingur, eða 19
þingmenn (15 þjóðkjörnir og 4
konungkjörnir) er á því þingi
áttu sæti, voru nú horfnir úr
þingsætum sinum, og nýir menn
komnir í þeirra stað. Af þeim
mönnum, er höfðu verið and-
vígir brúarmálinu, og greitt at-
kvæði á móti því — sumir oftar
en einu sinni, voru horfnir: séra
Eiríkur Kúld, Halldór Kr. Frið-
riksson, séra Jón á Stafafelli,
Tryggvi Gunnarsson, Holgeir
Clausen og Ásgeir Einarsson, en
ekki nema aðeins einn stuðn-
ingsmaðúr þess, séra Magnús
Andrésson, en úr suðursýslun-
um var kominn í hans stað,
Þorvaldur Björnsson bóndi á
inga, sem studdi málið, sem
vænta mátti.
Snemma á þessu þingi fluttu
Sighvatur Árnason 1. þm. Rang.
og Skúli Þorvarðarsan, 2. þm.
Árnesinga, frv. til laga um hrú
á Ölfusá í efri deild, þar sem
Jieir áttu sæti. Séra Arnljóti —
sem þá var orðinn k.kj. þing-
maður — þótti þetta goðgá, þvi
að „neðri deildinni er gefinn
forréttur til að ræða fyrst fjár-
veitingar, til líkrafyrirtækja, sem
þetta er,“ sagði hann, en Jón A.
Hjaltalín (skólastjóri, 6. k.kj.
þm.) „brosti“ að þessari rök-
færslu.
Frumvarp þeirra Siglivatar
og Skúla var á þá leið, að til
„hrúargerðar á Ölfusá má verja
a 111 að 40.000 kr. úr landssjóði,
með því skilyrði, að sýslufélög
Árness- og Rangárvallasýshi og
jafnaðarsjóður suðuramtsins
leggi til fyrirtækisins allt að
20.000 kr.“ Ráðgjafanum, fyrir
ísland var og gefin- heimild til
að Jána sýslufélögunum og
jafnaðarsjóði 20.000 krónur til
45 ára með 4%% vöxtum. I
þessari deild töluðu aðeins tveir
inenn á móti frv. (og greiddu
atkv. á móti því), Arnljótur og'
Friðrik Stefánsson, en með
landshöfðingi (M. Steph.) —
hann vildi þó i n.d. styðja til-
lögu um að færa tillag lands-
sjóðs niður í 30.000 kr. — og
Jón Ólafsson, sem sagði meðal
annars: „Eg vona, að við kom-
umst svo langt, að landssjóður
hjálpi eigi aðeins hér, héldur
allstaðar annarsstaðar, sem likt
stendur á, hvarvetna, þar sem
þörf er á stórfyrirtækjum, sem
ofvaxin eru einstökum héruð-
um, og liætti að vera svo þröng-
sýnn„ að vilja eigi veita fé til
slíkra þarfafyrirtækja, hvar
sem þau eru á landinu." Auk áð-
urgreindra þm. töluðu með frv.
í e.d. (auk flutningsmannanna)
L. E„ Sveinbjörnsson háyfird.,
Jón A. Hjaltalín, og séra Jakoli
Guðmundsson, sem áður hafði
verið málinu andvígur. í efri
deild var frv. samþ. óhreytt að
efni með 9 atkv. gegn 2.
Þegar málið kom til neðri
deildar, komu fram þar þrjár
lillögur er hefðu breytt því
mjög, ef þær hefðu náð sam-
þykki. Var ein frá séra Árna
Jónssyni (síðar á Skútust., þm.
Mýram.), Jóni i Múla, séra Sig-
urði Jenssyni í Flatey (þm.
Barð.), séra Sigurði Stefánssyni
í \Tigur (1. þm. ísf.) og Þor-
varði Ivjerúlf, á ]iá lund, að
lækka tillag landssjóðs uin
10.000 kr„ en hækka tillag hinna
aðiljanna um sömu upphæð.
Önnur var frá Grimi Thomsen,
Páli Ólafssyni, Jóni Þórarins-
syni og þremur fyrrgreindum
þm. (Á. J„ Sig. Jenss. og Jóni
Jónss.) um að fella niður úr
frv„ að jafnaðarsjóður tæki þátt
í endurgreiðslunni, en leggja
helming kostnaðar, 30 þús. kr„
á Árnes- og Rangárvallasýslur.
Báðar voru þessar tillögur felld-
ar. ;— Þriðja tillagan var frá
séra Þórarni Böðvarssyni, séra
Lárusi Halldórssyni (2. þm. S.-
Múl.), séra Páli Ólafssvni, .Tóni
Þórarinssyni (skólastjóra í
Flnsborg, 2. þm. Gbr. og Kj.)
Nokkrir helztu forgöngu-
og stuðningsmenn brúar-
málanna á Alþingi.
séra Isleifur Gísla-
son, Arnarbæli.
Sighvatur Árnason,
bóndi, Eyvindar-
hvoli.
Þorlákur Gu'S-
mundsson, bóndi,
Fífuhvammi.
séra Magnús And-
résson, Gilsbakka.
séra Páll Pálsson,
Þingmúla.
séra Benedikt Krist-
jánsson í Múla.
Jón Ólafsson, skáld
og rithöfundur.
Þorvaldseyri) 2. þm. Rangæ-