Vísir Sunnudagsblað - 23.11.1941, Blaðsíða 3

VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
S
Hornströndum suður til Afríku.
Hann er 20 fet á liæð (tæpar 4
mannhæðir) og 20 feta breiður.
Á múrtíum eru reistir turnar,
40 feta háir, með 220 feta milli-
bili. Próf. E. A. Ross ritar:
.„Kinverski múrinn er án efa hið
veglegasta og stórfenglegasta
mannvirki, sem til er. Móts við
iþað verða undirbyggingar járn-
brauta og jarðgöng vorra tima,
:sem vér miklumst af, smásmíði
iein. Að undanskildum pýra-
mídunum á Egyptalandi og
Panama-skurðinum, er ekki
hægt að nefna nokkurt stór-
virki til samanburðar. Múr-
.steinniiin og steinninn í einum
fimmtíu mílum þessa veggjar
mundi nægja í pýramida, er
'væri liærri en Cheops-pýramid-
iinn, og væri þá eftir í Kína-
múrnum efni í 30 til 40 aðra
slíka. Við Nanká-fjallaskarð er
veggurinn svo breiður, að sjö
eða átta menn geta gengið sam-
hliða ofan á honum. Um þrjá-
tíu mílur vegar getur augað
fylgt þessari steinslöngu upp
eftir brekkum, yfir fjallatinda.
og séð hana bera við himin á
yztu fjallabrúnum.
Steinslangan klífur djarflega
upp bröttustu brekkur, skríður
eftir þverhnipunum, stekkur
Iiæð af hæð og skýtur upp fer-
strendum turni á hverjum tindi.
Hún þræðir fjallahryggina, til
þess að bratt sé að beggja meg-
im Hún fer í krákustígum frá
einum tindi til annars, beygist
niður í skörð og kemur upp aft-
ur á fjallgarðinn fyrir handan,
svo að liún virðist vera í kubb-
um, því að skörðin hylja það,
sem tengir hana saman. Sumum
finnst pýramídarnir á Egypta-
landi eins og mauraþúfur í sam-
anburði við kínverska múrinn“.
Tsin Sinn Húang-ti vildi láta
eftirkomandi kynslóðir telja sig
„fyrsta keisarann“, og tók ]>ví
það ráð að láta brenna allar
bækur aðrar en þær, er fjölluðu
um akuryrkju, lækningar og
spádóma. Af sömu ástæðum of-
sótti hann laerða menn og fór
grimmdarlega með þá. Einstöku
gullaldarritum hafði verið kom
ið undan í fjarlæga liella, og
ságan var endurrituð af fræði-
manni á tíræðis aldri, er kom-
izt hafði undan ofsóknunum.
Han-tímabilið, er kom næst á
eftir, er bezt þekkt. Allt fram á
þenna dag kalla Kínverjar sig
„sonu Háns“. Á þessu timabili,
sem stóð fullar þrjár aldir (20(5
f. Kr. til 221 e. Kr.), voru brýr
gerðar, vegir lagðir og' skurðir
og síki grafin. Kinverskur her
komst þá alla leið að ströndum
Kaspíahafs. Innanlandsóeirðir
ollu endalokum Han-tímabils-
ins; skiptist landið þá í þrjú
keisaradæmi, er sameinuðust
aftur 265 e. Kr. undir Tsin-keis-
araættinni. Vegna árása Húna á
Norður-Kína, neyddust líin-
verjar til að gera Nanking að
höfuðborg landsins. Þetta tíma-
bil nær til 420 e. K.
Eftir langar og miklar innan-
lands óeirðir byrjaði hið ágæta
T’ang-tímabil, sem líkt hefir
verið við hádegi miðsumardags.
Það liefst 618 e. K. og lielzt til
ársins 907. Það er eitt hið glæsi-
legasta menningartimabil í
sögu veraldarinnar. Þá var Kína
voldugasta ríki heimsins. Þá
voru svo herskiáir menn í land-
inu, að ein herför þeirra er tal-
in hin eftirtektarverðasta í ver-
aldarsögunni, og likt við för
Hannihals yfir Alpana. Ferðin
lá 700 mílur um óbyggðir og
fjöll, sem voru svo há, að snjó
leysti ekki um hásumar. Snjór
var notaður sem drykkjarvatn.
Önnur för þeirra lá yfir Ianga
eyðimörk, „þar, sem vetrarvind-
urinn er bitur sem hnifur, og
sumarhitinn , brennir eins og
eldheitt járn“. Þá var frægð
þeirra svo mikil, að sendimenn
komu frá nyrztu byggðum jafnt
og hitabeltislöndum Asíu, til að
sýna „Syni Himinsins“ lotningu
og færa lionum dýrgripi að gjöf.
Það var árið 648, að sendi-
menn komu frá landi einu, er
kallað var Tsíe-Kú, og var eftir
vegalengdum að dæma á aust-
urhalla Úralfjalla. Þessir menn
vöktu mikla athygli á sér, því að
slikir menn höfðu aldrei sézt
þar áður og aldrei heyrzt um
neina slika getið. Þessir ein-
kennilegu menn höfðu rautt hár
og blá augu. Þeir voru hávaxnir
mjög. Með þeim voru í fylgd
dökkhærðir menn, en þeir voru
þeim miklu óæðri. Þótti mönn-
um þessum mest til þess koma
að ná metorðum í T’ang-hern-
um. Liklega hafa þetta verið
Svíar eða væringjar úr Svi-
þjóð hinni köldu sunnanverðri
(Suður-Rússlandi). Víst er um
það, að snemma tóku norrænir
menn að ganga á mála hjá
Miklagarðskeisara.
Það er að mestu verk eins
manns að bjarga — ekki ein-
ungis fornri menningu Kínverja
frá gleymsku og glötun —
heldur og koma svo góðu skipu-
lagi og •friðsæld á, að Kína varð
eitt liið glæsilegasta og voldug-
asta ríki, sem sögur fara af.
Maður þessi hét Lí Sö Minn, í
sögunni getið sem Tsuríg keis-
ara. Sagnaritarar hafa líkt hon-
um við Sæsar og aðra mikla
valdhafa, er voru ekki einungis
hermenn og sigurvegarar,heldur
og mikilhæfir löggjafar og
stjórnendur. Er svo að orði
kveðið, að enginn valdhafi liafi
nokkurntíma í nokkru landi
verið betur að því hefðarnafni
kominn að kallast „hinn mikli“,
heldur en þessi keisari. Það
þykir því hlýða að nema hér
litið eitt staðar, og greina
nokkuru nánar frá honum.
Eftir lok liins ágæta Han-
tímabils, 206 f. K. til 221 e. K„
logaði allt i innanlandsóeirðum
og sundrung. Um aldamótin
sex hundruð e. K. var keisarinn
svo mikill óhófsmaður, að ó-
mögulegt var, að stjórn hans
gæti staðið lengi. Hann fór
versnandi með hverju ári, og
var hann þó frá upphafi
grinnndarfullur eyðsluseggur.
Höfuðborg ríkisins var þá
Tsang An í Síensí-fylki, skraut-
leg og mikil borg, en Súí keis-
arinn, Jang-ti, hafði engar
mætur á lienni. Hann lét því
endurreisa Ló Jang í Honan-
fylki, sem hafði verið að mestu
eyðilögð fyrir 50 árum. Þar lét
Iiann reisa skrautlegri og meiri
liallir, en áður höfðu þekkzt,
gera stóran skemmtigarð með
stöðuvötiium og hæðuni. Frá
fjarlægum skógum lét hann
flytja gömul tré og gróðursetja
þar. Hann lét reisa aðra borg
nríklu sunnar, nálægt Nanking,
álíka mikla og skrautlega, er
hét Jang-tsó. Til þess að komast
sem greiðlegast milli borganna,
lét liann grafa skurð mikinn
(keisarasikið mikla), frá Hang-
tsó í Tsödsjang yfir í Jangtsu-
fljótið, þar sem Jang-tsó stend-
ur, og þaðan yfir í Gulá, alls
um 500 enskar mílur á lengd.
Þetta var allt gert með misk-
unnarlausri þvingunarvinnu,
og ekki var slegið slöku við,
fyrr en öllu var lokið, hvað sem
það kostaði.
Þegar keisarinn ferðaðist um
síkið mikla með sitt friða föru-
neyti í óteljandi skrautbátum,
voru stórar herdeildir látnar
fylgja á bökkunum beggja
megin. Bæir með vissu milli-
bili vorli neyddir til að fæða
hermennina.
Ef Jang-ti hefði hér látið
staðar numið, mundi e. t. v.
öllu liafa vel farnazt. En hon-
um nægði það eigi. Hann vildi
láta jafnmikið á sér bera utan
lands og innan. Hann gerði
sendimenn til fjarlægra kon-
ungsrikja í Mið-Asíu, til að fá
sig viðurkenndan sem léns-
drottin. Sendimennirnir dirfð-
ust ekki að koma aftur erindis-
laust og keyptu því oft loforðin
ein fyrir stórfé. Þjóðin stundi
þungt undir þessari byrði, sem
liún gat með naumindum risið
undir.
Hið síðasta af tiltektum hans
var að segja Kóreu strið á hend-
ur. Nú fékk þjóðin ekki lengur
við unað. Menn risu öndverðir
gegn þessu útboði. Margir, sem
þvinga átti í herþjónustu, lögð-
ust út og gerðust ræningjar.
Flokkur þessi varð svo fjöl-
mennur, að hersveitir keisarans
réðu ekki við. Þær hersveitir,
sem sendar voru til Ivóreu, urðu
að snúa aftur, vegna uppreisna
um allt landið.