Vísir Sunnudagsblað - 22.03.1942, Blaðsíða 4

4
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
HREKKUR
„Hræðsla!“ sagði Castagnolle.
„Hræðsla! Það fyrirbrigði er
ekki til! Það má vera, að maður
komizt í æsing eða eftirvænt-
ingu, eða verði forviða gagnvart
hættum — það er ekki óhugs-
andi. En það varir ekki nema
augnablik og þá er maður orð-
inn jafn rólegur og áður.“
„Hafið þér þá aldrei fundið til
hræðslu?“ spurði einhver.
Castagnolle hallaði sér aftur á
bak í hægindastólnum og strauk
svarta yfirvaraskeggið sitt; það
virtist sem hann væri í djúpum (
sálar sinnar að leita einhverra
endurminninga frá æskuárun-
um, þar sem hann hefði fundið
til ótta í einhverri mynd — en
hann gat ekki munað eftir
neinu.
„Nei“, muldraði hann, „nei
— eg minnist þess ekki.“
Hópur ungs fólks, sem, sat í
kringum hann uppi á þilfari
skipsins, brosti i laumi, kæru-
leysislegar konur sveifluðu blæ-
vængjum sinum eins og þond-
um vængjum, nóttin var heit og
dimm, loftið þungt, og maður
heyrði ölduskvampið, þegar það
skall á skipshliðunum.
„Ekki heldur sem barn?“
spurði önnur rödd.
„Tja!“ sagði Cas'tagnolle, „jú,
eg minnist þess að hafa einu
sinni orðið verulega skelkaður.
Það var nóttina fyrir fyrsta ein-
vígið mitt: út af ástamálum, —
barnabrek, eg var ekki tvítugur
að aldri, og að eg hygg með
stæðilegri strákum. En enda
þótt eg teldi mig vera hugrakk-
an, var eg þó ekki fullkomlega
öruggur. Eg held, sannast að
segja, að þá nótt hafi eg verið
hræddur. En lilustið þið nú á
mig, eg var elcki hræddur við
dauðann og ekki við einvigið.
Það, sem eg óttaðist, var það,
að eg myndi verða hræddur
daginn eftir!“
„Þetta kallar maður nú ein-
kennilega hræðslu!“
„Ef til vill! En er á hólminn
var komið, stóð eg mig eins og
hetja. Andstæðingur minn liop-
aði að vísu ekki — eg gerði það
ekki heldur. Þannig leið heil
klukkustund. Við börðumst eins
og ljón — og sættumst svo. Eft-
ir þetta hefi eg aldrei fundið til
hræðslu. Þið kallið þetta ef til
vill grobb, en eg get fullvissað
ykkur um það, herrar mínir og
frúr, að mér myndi ekki bregða,
þó að sjóslanga kæmi upp úr
sjónum og yndi sig utan um
yindilinn minu, Eg npmdi róleg-
ur lialda áfram að reykja, eins
og ekkert hefði í skorizt."
Á löngum sjóferðum verður
einhver ávallt að taka að sér
hlutskipti þess, sem aðrir geta
gert gys að. Castagnolle hafði
frá öndverðu öðlast hlutskipti
skipsfiflsins. Hann talaði naum-
ast um annað en sjálfan sig, æv-
intýrin, sem liann liafði ratað í
og sigrana, sem liann hafði unn-
ið í lífinu. Þegar brosað var í
kring um hann, efaðist hann
ekki um að það bros stafaði af
hrifni fólksins yfir frásögn hans.
Þetta kvöld varð honum mjög
tíðrætt um hugrekki fólks og
hræðslu, og umþúsundirhættna,
sem steðjað höfðu að honum í
lífinu. Um ellefu leytið stóð
hann á fætur og gekk til hvilu.
Hann fór inn í skipsklefa
sinn, háttaði og lagðist út af.
Það hafði versnað i sjóinn, skip-
ið valt meir en áður og hjonum
gekk báglega að sofna.
Iíann var að festa blundinn
þegar þrjú bylmingshögg voru
barin á klefadyrnar hans. Hann
hrökk upp og hlustaði. Ekkert.
Það eina, sem heyrðist, var véla-
skröltið og öldugjálfrið, þegar
þær brotnuðu hvitfyssandi á
skipinu.
Mig hlýtur að liafa dreymt,
hugsaði Castagnolle með sjálf-
um sér og lagðist út af aftur.
Hann var eiginlega ekki neitt
hræddur, en skilningarvit lians
voru öll spennt út í æsar. Eftir
litla stund hrökk hann í kút við
þrusk, sem hann heyrði ein-
hversstaðar skammt frá sér.
Hann reis upp við olnhoga og
hlustaði. Þannig beið hann
lengi, þá hevrði hann allt í einu
þetta sama óhugnanlega hljóð:
stutt en föst högg á kýrauga
klefans.
Það sótti elcki framar svefn á
Castagnolle, hann settist fram
á rúmstokkinn og honum var
ekki meir en svo gefið um þögn-
ina, sem umhverfis hann ríkti.
En það leið ekki á löngu unz
þetta sama annarlega hljóð rauf
kyrrðina, hljóð, sem einna helzt
liktist þvi, að fugl væri að gogga
i rúðuna á kýrauganu.
Castagnolle gat ekki setið á
sér lengur, heldur þaut fram úr
rúminu. Skipið ruggaði feikn-
lega og Castagnolle hefði dottið
um koll, ef hann hefði ekki get-
að gripið i látúnsrim á þih
inu og haldið sér þar dauða-
haldi. Honum varð litið til kýr-
augans, það var ekki annað en
svartur kringlóttur depill i
myrkrinu. Bak við það var haf-
ið. Kuldahrollur fór um Casta-
gnolle. Allt í einu kom eitthvað
Ijósleitt mjög ógreinilega í ljós
á bak við kýraugað. Castagn-
olle rýndi í þetta dauðskelkað-
ur. I hvert skipti sem skipið
lióf sig upp á ölduliryg’g, kom
þessi ljósa, draugslega ófreskja
neðan úr djúpinu og barði á
kýraugað. Castagnolle sá
hann æ greinilegar. Hann sá
ægilegan kjaft, sem glotti fram-
an í hann gegnum rúðuna og
hvarf svo jafnharðan út í
myrkrið og nóttina. Það var svo
sem auðvitað hvað í vændum
var. Þetta var fyi’irboði þess, að
skipið mundi farast.
Castagnolle hélt sér enn
dauðahaldi í látúnstöngina og
]>orði hvorki að hreyfa legg eða
lið. Angistin skein ut iir and-
litinu, hann nötraði allur frá
hvirfli til ilja, krampadrættir
fóru um munnvikin og lcaldur
sviti spratt út á enninu á hon-
um. Draugurinn á kýrauganu
dáleiddi hann; aftur og aftur
kom hann með galopið ginið á
gluggann, ávallt þessi sami
hljóðlausi hlátur dauðs manns,
sem rís upp úr djúpum hafsins
til að boða tortímingu skipsins
og allra farþeganna. Castagnolle
beitti allri sinni sálar- og lík-
amsorku til að lialda sér uppi,
og með hryllingi horfði hann á
þenna liræðilega munn dauðs
manns koma utan úr myrkrinu
til að kalla á sig niður í undir-
heima hyldýpisins.
Hann megnaði ekki að hugsa,
hjartað i honum sló eins og það
væri að springa — þá heyrði
liann allt i einu, hvernig sá
dauði barði hvert höggið á fæt-
ur öðru á rúðuna.
Svo hvarf draugsi drykklanga
stund — en hann kom aftur.
Samtímis veltu á skipinu fjar-
lægði hann sig eitt augnablik,
en allt í einu kom hann í hend-
ingskasti aftur og skall með því
heljarafli á rúðunni, að tenn-
urnar hrukku unnvörpum úr
þessum liryllilega kjapli.
CastagnoIIe hljóðaði ekki, —
hann opnaði aðeins munninn,
en kom ekki upp nokkuru
hljóði. Hendurnar losnuðu af
látúnsstönginni og likaminn
hneig máttlaus niður á gólfið.
Fótatak úti i ganginum, sem óð-
um færðist nær. Það var numið
staðar fvrir utan dyrnar, niður-
bældur hlátur hevrðist. Dyrnar
voru opnaðar.
„,Tæjn, Castagnolle, níl þessu
Smásaga
eftir
Max
Daireaux
sinni liafið þér þó orðið hrædd-
ur!“
í klefanum var myrkur. Það
var kveikt ljós og hlátrar fólks-
ins köfnuðu í vandræðalegri
þögn. Castagnolle lá á gólfinu
og líkami hans slengdist til eftir
veltum skipsins. Höfuð hans
rakst á borðfót og fæturnir ultu
máttlausir til og frá.
„I yfirliði!“ kallaði einhver.
Hópur ungs fólks safnaðist
fyrir utan klefadyrnar og
skemmti sér yfir hinu velheppn-
aða bragði. Það bættust alltaf
nýir og nýir í hópinn, sem
spurðu, stungu saman nefjum
og hlógu.
Á meðan þessu fór fram,
hafði skipslæknirinn rutt sér i
gegnum mannþyrpinguna og
beygði sig yfir Castagnolle.
Iiann skipaði fólkinu að hafa
hljótt um sig á meðan hann at-
liugaði manninn.
Við hlið læknisins stendur
ungur, grannvaxinn maður; um
andlit hans leikur háðslegt bros,
og það er auðsýnilegt, að hon-
um finnst það ekki þess virði,
að láta læknir skoða þetta
manntetur, þó hann hafi eitt
augnablik fallið i öngvit.
„Prýðilega heppnað!“ sagðí
einhver þeirra, sem stóðu í dyr-
unum.
„Sá hefir svei mér orðið
hræddur“, sagði annar.
Læknirinn reisir sig upp:
„Hann er dáinn,“ segir hann
og um leið verður honum litið
á blautt snæri, sem maðurinn
með háðssvipinn hefir vafið upp
á hendi sér. Á snærisendanum
hangir gómur úr manni —
gómur með eina og eina tönn á
stangli. Hinar voru brotnar.
Mönnum ber ekki saman um,
af hverju orðið „jazz“ sé dregið.
Sumir halda því fram, að það
sé stytting úr nafninu Jasbo, eií
Jasbo Brown hét tónskáld sem
vakti mikla athygli fyrir tón-
smíðar sínar í Vesturheimi
1915. Aðrir halda þvi fram, að
„jazz“ sé það sama og sögnin
„jazz“ sem þýðir að æsa. Og enn
eru aðrir sem telja að „jazz“ sé
dreglð af portúgalska orðinu
„Dios“, sem þýðlr guð. — En
það væri gaman að virða fyrir
sér gáfusviphm á því fólki, sem
finnst „jaza" guöleg hljómlist!