Vísir Sunnudagsblað - 26.04.1942, Blaðsíða 1

1942
Sunnudaginn 26. apríl
ÍO. blaö
BACWÍAB ÁStiElBSSOM:
Ntrokið iii* vi§tíimi.
Herbergið úti á hesthúsloft-
inu batnaði ekki þegar dagarn-
ir liðu. Loftið lak nú meir og
meir og eg varð að flytja rúmið
til og frá þegar rigning var, til
að finna þurran stað. Myrkrið
og kuldinn bættu ekki úr. Og
matarskammturinn var ekki
aukinn. Eg hafði nú bráðum
verið þar í tvö ár og átti að vera
þar í tvö ár énn, réttu lagi. Föt
fékk eg engin, svo „útgangur-
inn“ á mér var nú vægast sagt
orðinn slæmur.
Mér sárnaði oft að vera send-
ur í borgina, með þunnslitin eða
jafnvel götug hnén á brókun-
um. En heilsan var góð, eða ekki
bar á öðru, þrótt fyrir slæma
aðbúð. Það er merkilegt hvað
unglingar þola. Einu kunningj-
arnir voru járnbrautarvörður-
inn í horninu við veginn, og
hans fólk. Þar fékk eg oft kaffi-
sopa og brauðsneiðar á kvöldin.
Þeim hjónum duldizt auðvitað
ekki hvernig aðbúð mín var, og
eitt kvöld sagði Jörgensen við
mig: „Þú verður að fara að
reyna að koma þér fyrir annars-
staðar, því þetta getur ekki
haldið áfram svona“. Þetta var
hverju orði sannara, það var
engin meining í að vera á þess-
um slað í tvö ár til. Og þó hafði
mér ekki dottið þetta í hug fyr
en Jörgensen nefndi það við
mig.
Þelta varð svo til þess að eg
fór að leita fyrir mér um nýjan
stað. Sú atvinnuleit endaði með
því að eg komst í samband við
garðyrkjumann á Norður Sjá-
landi, í Sölleröd, sem vantaði
lærling og hjá honum x-éð eg
mig upp á 15 ki-ónur á mánuði
og „allt frítt“, eins og það er
kallað í Danmörku. Þetta var nú
eitthvað annað en að þræla
kauplaust árum saman! Ekki
man eg nú hvernig eg komst í
samband við garðyrkjumanninn
í Sölleröd, en þó minnir mig að
það væri með aðstoð móður-
systra minna i Höfn.
Og nú var þá næsta stig máls-
ins að segja upp vistinni sem eg
var í. Eg hafði aldrei staðið í
stóx-i-æðum og eg man hve eg
kveið fyrir þessu, en Jörgensen,
jái-nbi'autai-vöi-ðui’inn, stappaði
í mig stálinu.
Einn dag sagði eg svo upp
vistinni hjó Jensen. Kvaðst fara
eftir mánuð, 1. ágúst, og gaf þá
ástæðu til þessarar ákvöi-ðun-
ar, að eg gæti elcki lengur geng-
ið svona til fai-a eins og eg gerði
þá, að eg væri oft svangur og að
eg áliti herbergið mitt varla
mannabústað.
Jensen brást reiður við. Sagði
mig ráðinn til fjögurra ára,
sagði eg færi ekki fet, það
skyldi hann sýna mér. Kallaði
mig „min Ven“ eins og sumir
menn gera stundum þar í landi
— og hér — við þá sem þeir
þj-kjast geta sýnt í tvo heimana.
Sagðist kalla á fógetann til að
líta á húsnæðið, sem væri full-
boðlegt — og margt fleira. Eg
hafði átt von á þessu öllu saman
og fann að nú mátti eg ekki
gugna.
„Fyrsta ágúst fer eg!“ sagði
eg um leið og eg fór út úr stof-
unni.
Daginn eftir kom maður með
bik og tjöi-ukúst og fór að bika
hestliúsþakið, þvi vissara var
áð vera búinn að því áður en fó-
getinn yrði látinn líta á það.
Undanfarið höfðu gengið
miklir hitar og þurrkar. Hiti
var stundum yfir 25 stig í for-
sælu — og þá er heitt þar sem
sól nær að skína. Með mér og
húsbónda mínum voru nú fó-
leikar, eins og vonlégt var, eftir
það sem á undan var gengið.
Hann var ákveðinn í að halda í
mig, og eg í að fara. Mun hann
nú hafa ætlað sér að láta erfiðið
temja mig. Hann var þá búinn
að ákveða að koma sér upp
gróðurhúsi fyrir tómötur og lét
nú byrja á gx-unngrefti-inum.
Starfaði eg að því einsamall,
gróf moldina og ók henni burt
ó hjólbörum. Var eg þá oft bæði
sveittur og þreyttur þann hálfa
mánuð sem það stóð yfir.
Svo var það, um miðjan mán-
uðinn, að hann kom eitt sinn og
spurði livað eg hyggðist fyrir
um burtföi-ina. „Eg fer héðan
fyrsta ágúst,“ sagði eg. „Svo?“
sagði hann, „eg skal sýna þér
hvað langt þú ferð!“
Eg átti nú ekki mikið til af
neinu, um þessar mundir, eins
og nærri má geta. En það litla
sem eg átti, geymdi eg í blámál-
uðu kofforti úti í hei-berginu
mínu á hesthúsloftinu. I því
voru Snorra-Edda og Njála,
nokkrar íslenzkar kvæðabækur
og fleira sem mér þótti vænt
um, ásamt einhverju af fatnaði
og öðx-u dóti. Daginn eftir að of-
angreint samtal átti sér stað,
sagði húsbóndinn við mig þegar
eg kom úr sendiferð: „Nú hef
eg tekið koffortið þitt, með því
sem í því er, og flutt það inn í
hús til mín. — Ef þú þai-ft á ein-
hverju að halda sem i því er,
þá getur þú sótt það þangað.“
Það var sýnilegt hvernig hann
ætlaði sér að hafa það.
Unx kvöldið, eftir vinnu, fór
eg til jórnbrautarvax-ðarins og
sagði honum frá þessu. Eftir
nokkra umhugsun sagði Jörgen-
sen: „Það er ekki eftir neinu að
biða; þér er bezt að fara strax.“
„Fai-a strax?“
„Já, undireins í kvöld, eða í
nótt,“ sagði Jörgensen.
Þetta hafði mér aldrei komið
til hugar fyr en nú, þegar eg
fór að hugsa urn það fannst mér
bezt að láta hart mæta hörðu
og ganga úr vistinni, með illu,
úr því það gat ekki orðið með
öðru móti. Um þetta vorum við
öll sammála, i litla, rauða tígul-
steinshúsinu við járnbrautina.
Eg var auralaus og Jörgensen
lét mig hafa tvær krónur, það
var meira en nóg fyrir farseðli
til Hafnar og næturlestin fór kl.
11.45. Henni varð eg að ná og
þá var svarta myrkur. Eg drakk
kaffi hjá þeim hjónum og
gleypti i mig nokkrar brauð-
sneiðar og kvaddi svo þetta
fóllc, sem hafði reynst mér svo
vel síðan eg kynntist því fyrst.
Fór svo heim í súðarherbergið
og safnaði því litla sem eg ótti
þar saman í klút sem eg batt
saman á hornunum; gekk hljóð-
lega niður stigann, niður í hest-
húsið. Hestarnir hneggjuðu þeg-
ar eg gekk Urn og eg gaf þeim
aukaskammt af hálmi og koi-ni
og klappaði þeim i síðasta sinn.
Annar var steingrár en hinn
skjóttux-, báðir íslenzkir, og
hafði eg hirt um þá síðasta hálfa
annað árið.
Þegar klukkan var að byrja
að ganga tólf, læddist eg hljóð-
lega út og gekk alllangan spöl
meðfram járnbrautinni, til þess
að enginn skyldi verða min var.
Eins og óður var getið, höfðu
verið miklir hitar og ekki kom-
ið dropi úr lofti lengi. En nú
var veður að breytast og allt i
einu rauf elding myrkrið og
þruma þögnina, þá vissi eg að nú
var um að gera að ná járnbraut-
arstöðinni sem fyrst, áður en
þrumuskúrin skylli yfir. Og það
tókst. Og eg mætti engum senl
eg þekkti og engum sem könn-
uðust við mig. Loksins sat eg
svo á þriðja farrými í lestinni á
leið til Kaupmannahafnar og
hugsaði um hvernig húsbónda
mínum myndi verða við þegar
hann kæmi að vekja mig i fyrra
málið; — á meðan eldingarnar
lýstu upp himinhvelfinguna yf-
ir Hróarskeldu.
Unj hálf eitt leytið kom lestin
til Hafnar og þá stóð eg einn á
járnbrautarstöðinni með pink-