Vísir Sunnudagsblað - 07.06.1942, Blaðsíða 3

VÍSIR SUNNUÐAGSBLAÐ
3
Fótgangandi að FjaUabaki
Eftip Stefán Nikulásson
Allflestir liafa eflaust heyrt
getið um að fara að fjallabaki
og gert sér það í hugarlund sem
langa og stranga ferð. Áður fyrr
yar Fjallabaksleiðin fjölfarin af
austanmönnum, vegna þess hve
niiklu greiðfærari bún er, en
leiðin um byggðina. Fjallabaks-
leiðin syðri hefir verið kunn
lengur en nyrðri leiðin.. Álitið
er, að Björn Gunnlaugsson hafi
farið nyrðri leiðina fyrstur
manna. Hún liggur milli Land-
sveitar og Skaptárlungu, en
syðri leiðin milIiFijótshlíðar eða
Rangárvalla og Skaptártungu.
Nyrðri leiðin, sem kölluð er
Landmannaleið, er lengri, en
greiðfærari. Þar eru venjulega
fáir farartáímar. Helztu árnav
eru Jökulkvísl'og Ófæra, en á
sumardag venjulega það litlar,
að auðvelt er að vaða yfir þær.
Vegurinn er það vel merktur, a'ð
alókunnugur maður getur hæg-
lega farið hann fylgdarlaust.
Við vorum þrir, sem ætluðum
að fara gönguferð austur vfir
öræfin, í sumarfriinu okkar.
Tól£ta júlí lögðum við af stað
með nesti og nýja skó. Nestið
átti að duga allt að því tiu daga,
og urðu pokarnir, þegar allt var
komið í þá og á, drápsklyfjar til
að hyrja með.
Ekki ætlaði okkur að ganga
,vel að komast af slað; við misst-
um af áætlunarbílnum og tók-
um því annan híl austur að
Múla á Landi. Þar vorum við
svo heppnir að ná í flutningahíl,
sem var á leið í Landmanna-
helli. I hílnum voru sjö menn,
sem, voru að fara i veiðiför til
Fiskivatna. Vegurinn fór að
versna, er við komurn upp fyrir
Skarð á Landi, en þar dvöldum
við nokkra stund. Frá Skarði
upp í Landmannhelli eru um
fimmtíu kílómetrar, og er veg-
urinn afar ósléttur á köflum.
Sólskin og hlíðviðri liafði ver-
ið um daginn og var fagurt um
að Iitast þarna uppi á öræfunum
er kvöldaði að. Hekla, há og
tignarleg, og Búrfell í Þjórsár-
dal eru sitt til hvorrar handar
þegar ekið er sandana auslan
Þjórsár. Áin rennur við hhðar
Búrfells og heygir vestur með
fjallinu, þaiinig að hún rennur
í hálfhríng krmgum það. Miðia
vegu austan undir fjallinu er
foss í Þjórsá, sem Tröllkonu-
hlaup heitir, lágur foss en vatns-
mikill. Við námum staðar við
fossinn, enda voru sumir orðnir
í Laugum.
nokkuð hílveikir. Þegar kornið
er á sandana austan Þjórsár,
hatnar vegurinn stórum og er
rennisléttur á köflum. Er
söndunum sleppti, versnaði veg-
urinn aftur og tók þá hristing-
urinn og hílveikin við á ný.
Klukkan tvö og hálf um nóttina
komum við svo loks í Land-
mannahelli.
Sunnudagsmorguninn rann
upp bjartur og fagur. Eg vakn-
að fyrslur félaga minna, fór út
og litaðist um. Sólin var ekki
komin hátt á loft og var að
nokkru leyti hulin móðu, sem
þó hvarf hráðlega. Helliskvísl
rennur þarna framhjá í boga;
á árhakkanum nokkru austar en
tjöldin, voru hestar veiðimann-
anna. Veiðimennirnir voru
komnir á stjá og farnir að und-
irhúa sig undir ferðina til Fiski-
vatna. Þeir Iiöfðu talsverðan
viðhúnað og heljarstórar töskur
uadir silunginn, og einliver
kynstur af salti.
Mér var líðlitið til heslanna,
og hugsaði með mér, að gaman
væri að hafa hesla til fprðar-
innar; þurfa ekki að rogasl með
níðþunga bakpoka.
Eg' gekk niður með ánni
nokkurn spöt og fór að virða
fvrir mér landslagíð þarna. í
suðvestri sá á kollinn á Heklu,
en nær Sauðleysur og Hrafna-
hjörg. Handan árinnar eru næst
Sála og Langasála, en Hellis-
fjall héllismegin; Landmanna-
hellir cr sunnan i þvi. Það er
lágt og auðvelt að ganga á það,
én viðáýnt af þvi. í suðvestui'átt
sér á Lifrarfjoll.
Eg gekk aftur til tjaldsins og
vakti félaga mína. Þeir höfðu
sofið vel um nóttina, en vaknað
við að fjárrekstur var rekinn
1
framhjá; við fórum franr úr
honum kvöldið áður. Allir voru
nú vaknaðir og farnir að húast
til ferðar. Þeir, sem voru með
reksturinn, komu þarria að, og
gáfum við okkur á tal við þá og
spurðum þá urn leiðina í Land-
mannaíaugar. Þeir sögðu það
vera skemmstu leið að fara eftir
svonefndu Klukkugili, milli
Stórhöfða og Litlahöfða, það
væri greiðfær og góður vegur,
en þó væru nokkrir skorningar,
sem við yrðum að fara fyrir of-
an, austan gilsins.
Undir hádegi var allt tilbúið,
pokarnir seltir á hakið og lagt
af stað. Við gengum austur með
Helliskvísl nokkurn spöl, eða
þar til að hún beygir til suðurs
og tókum því næst stefnuna á
KÍukkugil. Útsýnið breytist
nokkuð, þegar kemur austur
fyrir Hellisfjall, hlasir þá Loð-
mundur við, himinhár, en í
suðrinu Litlihöfði og Stórhöfði,
og þangað héldum við.
Þegar að gilkjaptinum, kom,
leizt okkur inngangan greiðfær,
en eftir því sem ofar dró í gilið,”
varð leiðin torsóttari. Við
þræddum okkur upp eftir gil-
inu, sem alltaf hækkaði. Læk-
inn í gilbotninum urðum við si-
fellt að vera að fara yfir og að
siðustu ætluðum við að freista
að komast upp á gilbarminn
norðan megin, til þess að losna
við mesta ldungrið. Neðan frá
að sjá, fannst okkur ekki mjög
langt né erfitt upp, en reyndin
varð önnur. Brekkan reyndist
það erfið og laus, að við þokk-
uðum hamingjunni fyrir að
stórslása okkur ekki á þessu
klungri.
Nú var ekki annað að gera,
en að fara vfir á Fjallabaksveg
og segja skilið við Klukkugil.
Eftir klukkustundar gang sáum
við fyrstu stikuna á Fjallabaks-
vegi, en hútí lá reyndar í sand-
inum. Fylgdum við svo vegin-
um yfir Dómadalsháls yfir i
Dómadalinn, sem er all víðáttu-
mikill sandur, rennisléttur á
köflum. Vegurinn yfir liann er
óljós og ógreinilegt hvar hann
liggur upp í Dómadalshraun.
Þegar vð komum í Dómadalinn
var farið að þykkna i lofti og
þyngjast í skapi okkar. Við
töjuðúm ekkert vel um, sveita-
mánninn, sem benti okkur á
Klukkugil og hafði ejrðilagt dag-
inn fyrir okkur að miklu leyti.
Eflaust liéfir Iiann sagt okkur
þetta í hezlu meiningu, en við
annað hvort ekki Iiitt á rétta
leið eða ekki verið nógu dugleg-
ir til þess að komast eftir gilinu.
Dómadalsliraun er sandorpið
mjög og ei-fitt til göngu, en veg-
urinn gegnum, það vel varðað-
ur. Þegar upp á háhraunið kem-
ur sér yfir Frostastaðavatn, sem
er á niilli hraunsins og Suður-
og Norðurnáma. Norðurnámur
austan við en Suðurnámur að
sunnan. Til norðausturs er
strýtumyndað fjall, Tjörfafell.
Dagur var kominn að kvöldi,
þegar að við koriíum í liraunið
norðaustan við vatnið; þar vor-
um við um nóttina.
Næsta dag, mánudag, var
þykkt í lofti; þá var ferðinni
heitið i Landmanilalaugar. Veg-
urinn er í ásnum austári við
vatnið og heygir svo austur af
honurii að Jökulkvísl yfir Norð-
urriámshraun og liggur hér
yfir ána. Þegar farið er í laug-
arnar, er farið út af veginum
hér og haldið suður með ánni.
Sæluhúsið við Landmannalaug-
ar sézt vel og eru laugarnar í
flötinni fyrir neðan húsið. Ekki
her neitt á þeim, af því að jafri-
aði rýkur lítið úr þeim. Jökul-
kvísl rennur þarna alveg undir
lilíðum Suðurriáma, og er lilið-
in þar allhrött. Við voruin eklci
húnir að gleyma Klukkugili og
fórum, því yfir fjallið nokkru
vestar, en með gælni cr auðvelt
að ganga meðfram ánni.
Eng'inn ætli að fara hér um,
án þess að koma við í Land-
mavinala ugum og íá sér hreSs-
andi bað úr hæfilega heitu vatrii.
Umhverfið í kringum laugarn-
ar er fagurt og aðlaðandi. Rétt
austan við rennur jökulkvísl til
norðurs i áttina til Tungnaár og