Vísir Sunnudagsblað - 05.07.1942, Síða 1

1942
Sunnudaginn 5. júlí
20. blað
Með kátum körlum
----og kristnu fólki
Eftir
Theodor Árnasou
„Með kátum körlum----------
Þrjár ferðir hefi eg gert upp
á Akranes í vor og haft mikla
ánægju af tveim þeirra, en ein
ferðin var „eins og draumur",
— þó ekki í þeirri merkingu,
sem i þetta oi'ðatillæki er lögð
þegar konur tala um l'allega
kjóla eða hattakríli, — en að
því vík eg síðai'. —
í þessi skipti var mér hvorki
í huga kvenfólk né kartöflur.
Hvað hefir það líka upp á sig
fyrir einn lítinn og óbi-eyttan ís-
lenzkan listamann, að vera að
hugsa um kvenfólk núna, í á-
standinu. Og maður nná þakka
fyrir, ef nxaður fær fáeinar kart-
öfluagnir í plokkfiskinn sinn.
En þegar öll kui'l koma til gi'af-
ar, þá er það þrennt, sem er
þjóðfæi'gt á Akranesi: nr. 1
kvenfólkið, nr. 2 kartöflurnar
og það þriðja, sem nú hefir
gleymsl um sinn að halda á lofti,
eru „kátir kai'Iar“. Allir kann-
ast við vísuna
„Kátir voru kai'lar
á kútter Haraldi-i“ o. s. frv
!
Og það voru einmitt nokkur-
ir kátir karlar, kunningjar min-
ir á Akranesi-i„ sem eg var að
heinxsækja. Það eru nokkurir
menn, sem haldið hafa tryggð
við mig síðan eg var söngstjóri
hjá kai'lakórnum „Svanir“, —
kátir kai’lar, sem gátu sér góðan
orðstý þegar Sjálfstæðismanna-
skálinn við Ölver var vígður, og
urðu frægir um Norðurlönd(!)
fvrir það, að við tókum okkur
til, nokkxxru síðar hið sanxa vor
(1939), og heilsuðunx norrænu
hjúkrunarkonunum með söng á
hryggjunni, þegar þær komu til
Aki'aness og voru að fara noi’ð-
ur. Okkar var siðar getið í nor-
rænunx blöðum og mér bárust
margar kveðjur fi-á hjúkrunar-
konum, senx eg vissi engin deili
á. Og við voi'um ákaflega
monlnir af þessu.
Eg fór uppeftir á Skix'dag í
vor, til þess að hitta þessa vini
mína og var hjá þeim í bezta
yfirlæti unx páskana. Skemmt-
um við okkur við söng á degi
hvei'junx og vorunx kátir, en eg
bjó „eins og greifi“ á hótelinu
i einu hinna nýju, björtu og vist-
legu Iiei'Ixei’gja. Og auðvitað var
eg að litast unx og athuga, livað
væi'i nú nýtt að sjá þar hjá þeim
Akui'nesingum.
Vatnsveitan. Eitt hið fyrsta,
senx bar nýstái'legt fyrir mig
var það, að daginn sem eg kom
uppeftii', fór eg lieini til kunn-
ingja míns, sem á hús ofai’lega
á Skaganum. Eg var þyrstur og
í hugsunai'leysi bað eg frúna að
gefa mér vatn að drekka. En
þegar hún kom með vatnsglasið
nxundi eg eftir því, að þá 10
niánuði, senx eg hafði átt lxeima
á Aki'anesi, lxafði eg aðeins einu
sinni bragðað drykkjarvatnið
þeirra og spýtt því jafnskjótt út
úr mér aftur. Það var svo and-
styggilega salt. Og jxegar frúin
rétti nxér glasið, ætlaði eg að af-
þakka það.
„Láttu ekki eins og gikkur!“
sagði húsbóndinn, — „þetta er
„nýja vatnið“!“ Og hann var
rogginn og bætti við: „Við, sem
eigum hús hér efst í Skaganum,-
eruni að fá vatn inn í húsin okk-
ar, þessa dagana. Eg skildi þig!
Og þú mátt trúa þvi, að okkur
þykir mikið til um þetta. *
Brunnvatnið var svo „vont“,
að það var því nær ógerningur
að nota það til fataþvotta, þó að
það væri gert, óætt var það til
di’ykkjar og í mat og kaffi var
það alltaf vont, — þó var það
misjafnlega gott í hinum ýmsu
brunnum.“ — Og einhver sagði
mér, að vatnsgjaldið — þó að
það væri þegar ákveðið nokkuð
liátt — myndu menn fá endur-
greitt í sparaðri sápu og þvotta-
efni. Og vatnið er ágætt til
drykkjar.
f vor liafa unnið að leiðslu-
lagningu í götur kaupstaðarins
30 nxenn að jafnaði og verið
lagðir um 100 metrar á dag. Og
þegar eg konx síðast uppeftir
(20. júní) var vatnið komið i
Inis neðai’lega á Skaganum, t. d.
gistihúsið, og talið að loldð yi'ði
„innlagningu“ unx eða eftir
næstu mánaðamót. En enn
standa opnir skui’ðii', og sum-
staðar er illt að komast áfranx
unx götur, vegna sandskafla úr
þessum skurðunx. En það tekur
allt enda — og mikill er
fögnuður kaupstaðarbúa yfir
þessunx nýju þægindum í pláss-
inu.
Kaupstaður
og bæjarstjórn.
Eg hitti kunningja minn, Ólaf
B. Björnsson útgerðarnxánn,
þann nxikla fjör- og hugsjóna-
nxann og áhugamann unx vel-
fai'nað Akraness.Hann er forseti
bæjarstjói'narinnar í hinum ný-
uppdubbaða kaupstað, og mig
langar til að vita, hver sé mun-
urinn á því að vera kauptún eða
kaupstaður.
„Alltaf ert þú sami bjáninn,
Theodór!“ segir Ólafur blátt á-
franx. „Heldurðu að það sé ekki
mikill munur að vera kaupstað-
ur, flónið þitt!“
„Jæja, hver er þá munurinn?“
„Það er nú fyrst og fremst
miklu fínna að vera kaupstað-
ur. Og við áttum að vera orðin
kaupstaður fyrir löngu — við
erum 2000 hérna, — en hvað er
mai’gt fólk á Seyðisfirði, sem
hefir verið kaupstaður i meir en
40 ár? Segðu mér það? Og svo
eru það nú við sjálfstæðismenn-
irnir, sem ráðum öllu — við er-
um 5 og fjórir í flatsænginni.
Auðvitað hvilir á okkur mikil
ábyi'gð. En þú veist, að við er-
um duglegir. Það þýðir ekkert
að vera að skafa utan af því.
Og nú skulum við tala í alvöru.
Það gerizt auðvitað engin veru-
leg breyting á yfirboi’ðinu, þó
að Akranes sé orðið kaupstaður
allt í einu. En í lxugunx okkar,
sem unnunx þessu fagra og frjó-
sanxa plássi gerizt sitt af hvei'ju.
Við gleðjumst yfir því, að Al-
þingi hefir sýnt okkur nokkurn
sóma nxeð því að verða við til-
mælum okkar sjálfstæðis-
manna hér unx, að veita olckur
kaupstaðarréttindi. Og á móti
viljum við svo láta koma það,
að leitast við að sýna það í verki,
að við getum staðið á spoi'ði
hinum kaupstöðunum, eða
„slagað upp i þá.“ Við höfum
vex'ið að bollaleggja ýnxsar
framkvæmdir á undanförnum
árum. Og nú, á þessum tínxa-
mótum, kemst svo skriður á að
konxa þeim í verk. Það er svo
nxargt, sem hér vantar.“
„Já, það getur nú verið,“ segi
eg, og nú langar mig til að ná
mér niðri á Ólafi fyrir það, að
kalla mig flón.T „Og þó er eitt
verst, — og það er það, hvað
þið hafið, þrátt fyrir allan ykk-
ar mikla dugnað, verið fáskiptn-
ir um andlega menningu, — og
þó alveg undir handarkrikan-
unx á öllum helztu meimingar-
stofnunum landsins.“
'}
Gagnfræðaskóli.
„Veit eg vel, Sveinki!“ segir
Ólafur og grettir sig. „Við vitunx