Vísir Sunnudagsblað - 19.07.1942, Síða 1

1042
Sunnudaginn 19. j úlí
22. blað
Böðvar frá Hnífsdal:
Hið sumarfagra
Norðurland.
I.
Og eg sá, að þekking mín var
harla lítil.
Það var komið fram í júlí.
Dís vorsins hafði nú slitið barns-
skónum, vaxið upp úr duttlung-
um og gönuhlaupum, lagt niður
hávaða og ærsl, og samræmt lit-
ina í kjólnum sínum. Hún var
orðin svo tiguleg, náðsett og
fullorðinsleg í allri framkomu,
liún var ekki lengur dís vorsins,
nú var hún orðin sumargyðja.
Og fólk, sem mestan hluta
ársins, vinnur innan fjögurra
veggja, í skólum, skrifstofum,
veitingastofum eða verksmiðj-
um, var ýmist farið af stað í
sumarleyfi sín eða farið að
hugsa um, hvernig ætti að eyða
þeim.
Sjálfur höfuðstaðurinn bar
blæ af sumarleyfunum. Að vísu
var komið nýtt „ástand“ í bæ-
inn, ameriskir soldátar í hvít-
um og svörtum lit og öllum
litbrigðum þar á milli. En fólk
var orðið svo vant „ástandinu“,
undanfarið ár hafði bókslaflega
verið eitt „ástand“, það skipti
svo sem ekki miklu, hvort þá
var einu „ástandinu“ fleira eða
færra. Stúíkurnar renndu rétt
svona augum til negranna og
sögðu: „Guð, hvað hann er sæt-
ur,“ þegar sá dökki draumur
ranghvolfdi augunum og lét
skína i skjallahvítar tennur
milli þykkra og blóðrikra vara,
en svo hröðuðu þær sér áfram,
því að þær voru önnum kafnar
við að undirbúa sig í sumarleyf-
ið.
Malvöruverzlanir auglýstu
nesti, Geysir og Magni auglýstu
tjöld og hvílupoka, bókaforlög
ráðlögðu fólki vissar bækur til
að viðhalda sálinni, nafnlausir
smábraskarar auglýstu notaða
bíla, tilvalda i ferðalög, og híl-
stöðvarnar básunuðu hinar ó-
dýru, hentugu og skemmtilegu
ferðir sinar. Skipaútgerð rikis-
ins rómaði mjög hina róman-
tizku siglingu með ströndum
landsins, um firði og flóa, and-
nes og eyjar. Og blöðin fluttu
lyriskar auglýsingar um fegurð
náttúrunnar í nánd við Hreða-
vatnsskála og Hreðavatn. En
sjálfur Steindór, bílakóngur
Reykjavíkur og bílajarlinn á
Akureyri, gerðu með sér tví-
veldasáttmála og skipulögðu
samgöngurnar á svo hávisinda-
legan liátt, að liernaðarstórveldi
liefðu verið fullsæmd af. í
Reykjavík hafði Steindór komið
upp sinni afgreiðslumiðstöðinni
fyrir hverja tegund ferðalanga,
svo að þar var á vísan að i’óa. Og
í langferðabílunum var allt
flutt, telpukralckar og afgamlar
kerlingar, strákhnokkar og átt-
ræðir öldungar, trúleysingjar og
ofsatrúarmenn, allt, nema koff-
ort og hjólhestar, þeim er alger-
lega útskúfað og afneitað, af
einhverjum visindalegum, en
um leið torskiljanlegum ástæð-
um.
Eg og félagar minir tveir,
sem ætluðum í ferðalag norður i
land, minntumst þess, að i
striðsfréttunum voru flestir
stórsigrar þakkaðir góðu skipu-
lagi. Þess vegna ákváðum við að
ferðast á vegum þeirra tveggja
stórvelda i samgöngumálunum,
sem við álitum bezta í því efni.
Við ætluðum norður í land,
en nánara tiltekið norður i
Þingeyjarsýslur. Nú hagaði svo
til, að annar félaga minna var
Suður-Þingeyingur að ætt og
uppeldi, hinn hafði farið þar um
áður, en eg aldrei. Eggjuðu þeir
mig lögeggjan og kváðu mig
varla getað lifað lengur við þá
skömm að hafa ekki séð þessa
landshluti. Eg varð að játa, að
eg vissi það eitl um Þingeyjar-
sýslur, að þar var snjóþungt á
velrum, en sauðland gott á
sumrin, þaðan var Jónas okkar
allra, þar var Mývatnssilungur
Akranes og Akrafjall.
og þar var mikið af skáldum og
hagyrðingum, og að til sumra
þeirra leit Menntamiálaráð með
velþóknun, en sumra ekki.
Og eg sá, að þekking mín var
harla lítil, samanhorið við þekk-
ingu félaga minna. Þeir létu líka
lcúlnahríð röksemdanna dynja
yfir mig úr véUjyssu mælskunn-
ar. „Þér verður bara ýtt hægt og
rólega út úr þessari lélegu kenn-
arastöðu, sem þú hefir þarna í
Flóanum,“ sögðu þeir, „bara
fyrir það að vita hreint ekkert
um átthaga og æskustöðvar
samvinnustefnunnar og alþýðu-
menningarinnar, sem allt upp-
eldi þjóðarinnar bj’ggist á“.
Hvérju gat eg vankunnandi
vesalingur svai'að? Engu. Eg
heygði mig fyrir rökum þeirra,
alveg eins og eg beygði mig fyr-
ir erindreka barna- kvenna-
brottflutningsins i vor, þegar
liann með mikilli vinsemd, meiri
kurteisi, en þó mestum dugnaði,
ýtti mér hægt og rólega út úr
þessari íbúðarnefnu i skólanum,
sem eg, að visu lögum sam-
kvæmt, á að hafa sem þak yfir
mitt fávísa liöfuð. En erindrek-
inn sagði, að nú þyrfti að nota
þetta fyrir mæðraheimili, og úr
því að eg væri ekki móðir,
þá gæti eg alls ekki átt þarna
lengur heimili. Rétt sagði hann
hinn frómi. Aðeins einn karl-
maður á íslandi, einn kunnasti
ritliöfundur þjóðarinnar, hefir,
að eigin sögn, komizt svo langt
í því að verða móðir, að liann
laldi sig áreiðanlega vera ólétt-
an, en aldrei ól hann þó barnið.
Er eg sá, að það var mér með
öllu vonlaust að feta í fótspor
hans, lét eg sannfærast og fór.
Nú, og úr því að eg var hús-
næðislaus um Árnessýslu og
þekkingarlaus um Þingeyjar-
sýslur, hugsaði eg sem svo:
„Sama, hvar frómur flækist“.
„Við förum á laugardaginn,“
sagði Þingeyingurinn, sem var
fararstjóri.
„Ekki skal standa á mér,“
svaraði eg og fór út til að kaupa
mér reyktóbak og landabréf.
II.
í Norðurveg'.
Anno Domini 1941. Laugar-
dagurinn 12. júli. Klukkan var
6 að morgni. Eg reis upp með
andfælum og reyndi að gera
mér grein fyrir því, hvaða bölv-
aður hávaði þetta væri. Eg
minntist þess, að hafa heyrt það
liaft eftir orðlögðum gáfu-
manni, að músik væri „mis-
munandi þægilegur hávaði“, —
og þessi músilc var óþægilegur
hávaði. Nú, jú, hann kom frá
vekjaraklukkunni. Félagar mín-
ir vöknuðu nú líka og i samein-
ingu þögguðum við niður í
klukkunni, klæddum okkur í