Vísir Sunnudagsblað - 26.07.1942, Blaðsíða 4

4
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
v“°’r Kemur hann aftur?
Þetta liaust var óvenju þoku-
samt í Vetren. Oftast niöaþoka
og hráslaga lculdi og veggir
smáhúsanna í þorpinu voru lé-
leg hlífð gegn honum. Á götun-
um var víðast ökladjúpur aur
og sumstaðar í miðja kálfa,
hávaði, ryskingar, allt á ringul-
reið. Kerrur, sem dauðþreyttir
hestar drógu sumir haltir —
herflutningsvaghar, sem uxum
var beitt fyrir, búfénaður, öku-
menn og guð veit hvað var á
hverri götu, svo að vai’la varð
þverfótað, einkanlega á svæðinu
milli kránna. Og hingað og
þangað í þessari kynlegu þröng
voru hermenn, einn eða nokkriv
í hóp, sumir klæddir sauðskinns-
úlpum, aðrir venjulegum her-
mannafrökkum, og enn aðrir,
og þeir voru flestir, höfðu vafið
um sig slitnum feldum, stöguð-
um saman úr lélegum, hættum
hrekánum. Skotfærabelti sín,
sem náðu frá öxl að beltisól, og
riffla sína, höfðu þeir skreytt
með skógargreinum, en herða-
löskur sínar höfðu þeir hengt á
byssustingina.
Þarna stóðu þessir hamingju-
sömu „pechegani“, en svo voru
þessir rúmensku hermenn oft
nefndir á þessum slóðum, og
þeir sungu við raust, aurugir
upp í kné, rakir af þokusuddan-
um inn að skinni — en samt
sungu þeir.
Við anddyri annarar krárinn-
ar stóð hópur sveitafólks, er leit
í áttina til hermannanna, en
fyrir framan aðalveitingahúsið,
var sægur kvenna og barna.
Þarna hafði fólkið safnazt sam-
an til þess að kveðja og fylgja
úr garði liermönnunum fi’á
Vetren, sem voru nýkomnir frá
Harmanly, þar sem þeir liöfðu
harizt við Tyrki, en voru nú á
leið lil Sofia, höfuðborgarinnar,
en jxaðan áttu þeir að sækja
fram gegn Serbum.
„Þarna fer sonur Georgeffs.
HeiII Tsvelko!“
„Þarna er RangeII!“
„Heyi’ðu, Ivan, hvar er hún
móðir þin ?“
Þannig var mælt og kallað.
Nú fór ný fylking framhjá. —
Blómvöndum var þrýst fljótlega
í hendur hermannanna, er fram
hjá fóru. En stundum heyi’ðist
gi’átur og ekkasog.
„Mamma, hérna er stóri hróð-
ir,“ kallar ljóshærð telpa, rjóð i
kinnum.
„Stoyan hróðir,“ kallar átta
ára gamall drenghnokki, er
stendur við hlið lelpunnar. —
Hann breiðir út faðminn móti
hermönnunum.
„Sonur minn, sonur —“
Rödd móðurinnar var grát-
þrungin. Sterkíega vaxihn dökk-
.eygur unglingur rýfur röð fylk-
ingar. Hann horfir andartak á
móður sína og svo á systkinin.
Svo þrýstir hann kossi á hönd
móður sinnar og kyssir börnin
á ennið. Stúlka, sem nærstödd
ei’, réttir honum blómvönd. Öðr-
um blómvendi er hent til hans.
Hann stingur þeim fyrri i barm
sér, hinum undir húfuna yfir
liægra eyra. Svo hleypur lxann
léttilega af stað, til þess að ná í
félaga sína, sem höfðu haldið á-
frarn — syngjandi.
„Vertu sæll, drengurinn
minn,“ kallar móðir hans á eft-
ir honum.
„Stoyan,“ kallar telpan. Það
liafði næstum liðið yfir hana.
En orð þeirra druklcna i hávað-
anum. Stoyan hvarf í hermanna-
fylkingunni og hermannaþyrp-
ingin hvarf í þokunni.
En móðir lians stóð grafkyrr
og mændi á eftir honum — á
þokuvegginn, sem nú var milli
þeirra.
Telpan ber svuntuhornið að
augum sér, en móðir hennar,
sem nú er farin að gráta, staul-
ast nú heim á leið með börn sín.
Hún er komin heim í gamla
kofaskriflið. Hún opnar drag-
kistu sína og undan fatahrúgu
dregur hún upp kertisstubb.
Hún kveikir á honum og setur
logandi kertið fyrir framan
mynd Frelsarans. Svo krýpur
hún á kné og biður lieitt og
lengi.
Og þegar svefninn kom, sigl-
ir draumur í kjölfar lians. Hún
sá geysistórt ský og herinn livarf
inn í skýið og með honum Sloy-
an, hann Stoyan hennar. Og það
gekk á með þrumum og elding-
um. Himininn virtist standa í
loga. Jörðin skalf. Og Stoyan
var horfinn. Og liún móðir hans,
hún Tsena, sem var orðin gömul
fyrir tímann, af þvi að svo mjög
hafði mætt á henni, vaknaði í
angist. í kytrunni liennar var
kalt og rakt. Úti næddi kaldur
vindur.
Strið, hugsaði Tsena, góður
guð, stríð! — Guð minn góður,
verndaðu hann. Heilaga María,
verndaðu drenginn minn, leiddu
hann heím til mín aftur.“
Það var komið undir dögun,
þegar hún loks festi blund aftur.
I býtið næsta morgun för hún
á fund Péturs frænda.
„Pétur frændi! Fyrir hverju
er það að dreyma ský?“
„Ský, Tsena frænka,“ sagði
Pétuf spekingslega, „eru tvenns-
konar, ský sem breytast í regn,
og ský, sem leysast upp og
hverfa. Hvers konar ský
dreymdi þig?“
Hún sagði honum drauin sinn.
Pétur var mjög hugsi langa
stund.
„Óttastu ekki, Tsena. Þessi
draumur er fyrir góðu. Þú færð
bréf frá Stoyan áður langt
liður.“
Og gleðiljómi vonarinnar
skein í andlili Tsenu.
Viku síðar komu hermenn til
þorpsins með serhneska fanga.
Einn þeirra færði Tsenu bréf frá
Stoyan, og hún skundaði til
prestsins, sem las það fyrir
hana. Bréfið var á þessa leið:
„Móðir mín, eg skrifa þessar
línur til þess að láta þig vita, að
eg er á lífi og heill og að við
höfum unnið sigur á Serbum.
Heiðruð, lengi lifi Búlgaria. Mér
líður vel og af Rangell Stoyn-
off og Dimitri frænda er allt
gott að frétta. Hann biður að
heilsa henni móður sinni. Talclu
Tsvetanovi-mittisólina mína og
varðveittu. Eg gleymdi henni og
krakkarnir gætu skemmt liana.
Á niorgun munum við lirekja
Serba gegnum Dragoman-
skörðin og þegar eg lcem aftur
ætla eg að færa Kinu minjagrip
frá Nish. Eg sendi þér einn Iev,
svo að þú getir keypt þér eilt-
livað. Segðu Radulcho, að eg
skuli kenna lionum að flauta
svo að það likist dyn vélbyss-
unnar.
Með kveðju, er jeg j>inn lilýð-
inn sonur
Stoyan Bobroff.
P.S. Bezlu kveðjur lil Pét-
urs „afa“. Mig langaði til að
senda honum serhneskan riffil,
en eg gat ekki komið honum á
neinn. Þeir eru langdrægir, en
]>að er fljótlegra að miða rétt
með okkar byssum. Berðu Stoy-
önku beztu kveðjur, mamma.
— Tsena var frá sér numin
af gleði og flýtti sér að befa
kveðjuna til Stoyönku. En eng-
inn var fegnari en Radulcho, þvi
að bróðir hans hafði lofað hon-
um að flauta svo að það líktist
kúlnadyn,
Þegar Tsena hélt heimleiðis
frá húsinu, þar sem Stoyanká
átti heimá, leit hún nýkominn
hóp serhneskra fanga, og fylgdi
þeim aðeins einn búlgarskur
dáti. Hepni sýndist fvrst, að það
væri hann Stoyan hennar. En
það var ekki hann. Hún var í
þann veginn að spyrja hann,
hvort hann færði henni fregnir
af Stoyan, en þá varð henni litið
nánar á serbnesku fangana.
„Eru þétta Serbar?“ hvíslaði
hún að sjálfri sér. „Og þeir eru
svo góðmannlegir á svipinn. —
Vesalings mæður þeirra. Bíðið
andartak, piltar.“
Og hún skrapp inn í kofann
og kom út með brennivíns-
flösku. Búlgarski hermaðurinn
hrosti góðlátlega og’ sagði föng-
unum að nema staðar. Brenni-
vínið hressti þá upp. Þeir höfðu
verið að fram komnir. —
„Þökk, m.óðir,“ sögðu þeir.
„Og það er dropi eftir handa
mér,“ sagði búlgarski liermað-
urinn hlæjandi. „Heill, amma,“
sagði liann og drakk það, sem
eftir var í flöskunni.
Svo liéldu þeir áfram göngu
sinni.
„Guð kristinna manna,“ sagði
Tsena. „Um hvað skyldu þeir
vera að berjast?“
Það var húið að semja vopna-
hlé. Og nú var farið að liða að
jólum. Og hermennirnir voru
að smátínast heim í jólaleyfi.
Sumir höfðu þegar verið nokkra
daga í Vetren. En Stoyan var
ekki þeirra meðal og enginn
virtist vita neitt um liann. Vesa-
lings Tsena, hún var svo óróleg,
liver hugsun kvíðahlandin. Hún
beið milli vonar og ótta. Hún sat
í gamla stólnum sínum, er annír
leyfðu, dag hvern, og leit til
dyra. Hví var ekki barið að
dyrum? Rangell Stoynoff var
kominn lieim, og Pétur, sonur
.Dinoffs, var líka komínn heim.
Og báðir Stamatoff pillarnir.
Hún spprði þá árangurslaust
frétta.af Stoyan. Þeir höfðu all-
ir verið saman um skeið, en svo
livarf liann úr hópnum.
Vesalings Tsenu þrengdi unt
hjarla. Henni fannst eins og
öll brjósttengsli væri að slitna.
En lienni féll vart verk úr
hendi, en hún var eins og vél. —
Tsena var ekki gömul að ára-
tölu, eti hún hafði elzt fvrir
tímann, og vinnufær var hún
enn.
„Mamma, hér er Dimitri
frpendi,“ kallaði Kina, dóttir
hennar.
Tsena fagnaði honum vel.
„Velkominn heim, Dimitri
frændi. Hvar er Stoyan?“
En Dimitri vissj ekkert um
hann.