Vísir Sunnudagsblað - 06.09.1942, Blaðsíða 3

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
3
hvenær Matthías Hallgrímsson
kæmdst á fætur, svo að þeir gætu
fengið fréttir af heitunni og út-
hlutun hennar. Eftir að áhöldin
mín voru komin á land, gekk
eg upp sundið hjá Gi’ánu og fór
að skyggnast um. Er eg lít til
vinstri sé eg að rýkur úr eldi,
og álít eg að verið sé að bræða.
Eg held í áttina þangað, en áð-
ur en eg kenx þar að, sé eg mann
í lítilli smiðju vera að hamra
jái*n sitt. Er þetta Sigurjón
Benediktsson, sem er þá fuli-
orðinxx maður, og er eixn, eftir
þessi 25 ár, í þessari sömu
snxiðju sinni og liefir fylgzt hér
með vexti Siglufjarðar. Var
liann fyrsti Siglfix’ðingui', er eg
sá á plássinu. Er eg kem fram
hjá smiðjunni, sé eg þar lítinn,
gi’áhærðan og gráskeggjaðan
karl, er stendur þar á planka,
senx lagður er yfir lifrarker, og
er að segja allráðsnxannslega
fyrir um bræðslu á hákarlalifui’,
segir sjómönnum, er voru á
„Æskunni“ og „Njáli“, hvernig
þeir eigi að konxa hákarlalifr-
inni fyrir i körununx. Frétti eg
strax síðai’, að þetta var Guð-
mundur Bjai'nason í Bakka, er
hafði xinx íxxarga ái’atugi verið
„lifrai’kóngur" hjá Gi'ánu í
Siglufirði.
— Hafðir þú átt tal við nokk-
urn á Siglufirði um fyrirætlanir
þínar hér, áður en þú komst
hingað?
— Áður en eg kom hingað til
Siglufjarðar hafði eg ekki haft
tal af neinunx unx komuna lxing-
að, og því siður það, að eg væri
kominn til þess að kaupa
þorskalifur og setja upp lifrai’-
bræðslu. Þekkti eg engan hér svo
eg vissi né nxundi eftir, er eg
gæti snúið mér til og fengið
leiðbeiningar hjá. Hugurinn
skeiðaði áfram og fór eg nú að
leita mér að „plássi“, þar senx eg
gæti komið niður áhöldunum,
svo eg gæti byi-jað starfsemina
strax. Geng eg norður Eyrina
meðfram sjónunx. og er eg kom
þar, sem, Síldarverksmiðjur rík-
isins stantla mx, er lxár gi'jót-
kaixibur þar og engin staurafyr-
irtæki önnur en síldai’stöð Söb-
stads. Held eg siðan áfram norð-
ur cyrina eftir kambinunx út í
Hvanneyrarkrók og virtist nxér
Siglufjörður vera einskonar
Ilolland íslendinga, þvi mér
fannst sjórinn hærri fyrir utan
grjólkambinn en landið fyrir
innan hann. En er eg kem upp
i Hvanneyrarkrók sé eg þá sjón,
er nx.ig hryllti við. Þar var ein-
hver maður að sturta glænýrri
kúamykjunni í sjóinn, og verð
eg að segja það eins og exv, að
þá konx upp í mér búfi’æðingui'-
inn, og varð eg svo steini ZosÞ
inn yfir þessunx ósköpum, að allt
annað hvarf úr huga mér á tíma-
bili. Eg hugsaði til minna góðu
kennai'a á Hvanneyri, Halldórs
skólastjói'a og Páls Zophonias-
sonar, er þeir voru að kenna
okkur . hagnýtingu liúsdýra-
áburðai’ins, hvað þeir mundu
segja unx þennan mann, er ekk-
ert lxafði annað að gera við
mykjuna en að blanda henni
saman við Noi’ður-fshafið.
Sný eg nú frá mykjunni í
Hvanneyrarkrókinn og lield
suður yfir bæinn. Hefi eg ekki
ennþá fundið neinn hæfilegan
stað fyrir lifrarbræðslu mína,
enda ekki farinn að hitta nokk-
urn nxann, er eg gæti géfið mig
á tal við um þá hluti. En er eg
var kominn niður undir miðjan
bæ, undrar nxig mest hverju það
sætti, að svo nxörg hús voru
byggð -á staurum, og -það væru
undarlegir nxenn, þessir Sigl-
firðingar, að láta sér ekki nægja
að byggja sildarpallana og
bryggjurnar á staurum, heldur
húsin líka i nxiðjum bænum.
Datt mér i lxug, að þeir nxundu
víst ekki vera fótkaldir, Sigl-
firðingarnir, er bjuggu í þess-
um staurahúsum, þegar norð-
angjóstarnir næddu.
Eg held áfram suður eftir
bænum og veit ekki fyrr en eg
er kominn á bæjarenda, undir
svokallaða Bakka, er verbúð
Snoi’ra Jónssonar frá Akui’eyi'i
var. Er þar fjöldi báta að fara
og konxa og menn við aðgerð
á fiski og beitingu á linu. Gef
eg mig á tal við tvo þi'já menn,
spurði þá unx lifrarverð, hverjir
bi'æddu lifur hér í bænunx og
nxargra spurninga unx ýnxsa
hluti, er mér lék liugur á að
vita. Sný eg síðan þaðan og aftur
niður að Gránu, þar sem dótið
mitt var á bi’yggjunni og hafði
eg þá farið unx mestalla byggð
Siglufjarðar á tuttugu mínút-
um. En þegar eg kem niður á
bryggju sé eg að búið er að
stela dixlinum ínínum. Leita eg
mikið, en finn hann hvergi og
upplýstist það siðar, að mat-
sveinninn á m.b. Ingva hafði tek-
ið liann traustatalci til þess að
bi'jóta kol í „kabyssuna.“
Nxi var beitubáturinn komdnn
frá Akureyri og hver maður
að sækja sinn skammt, en úti-
legubátarnir að fara frá bryggj-
unni. Sat eg á dótinu og Vaktaði
það þar til bátarnir vox-u fax’nii’,
til þess að engu yrði stolið aftur,
en það var rúmur hálftimi. Eftir
að bátarnir eru farnir sé eg að
dótinu xninu nxuni vera óhætt
og geng eg þá upp i kaupstað
af tur, en livergi var búið að opna
búð, en í búð varð eg að kornast
til að fá mér ýmislegt, er eg
þui'fti lil stai’fseminnar. Mérvar
farið að líða illa yfir því, að
vera ekki búinn að fá neitt pláss
til að byggja á og koma ekki
dótinu fyrir. Eg engdist og
tengdist sundur og saman í einn
til tvo tíma, þar til fyrsta búðin
var opnuð, en það var Gi’ána.
Eg vind mér inn um dyrnar og
sé þar fyrir innan búðai’borðið
ungan, háan og mjög grannan
mann. Án þess að segja nokkuð
til unx hver eg væri, hvaðan eg
konxi og hvað eg ætli að fara
að gera, spyr eg liann strax hvar
hægt sé að fá pláss undir lifrar-
bræðslu leigt eða keypt, hvar
bægt sé að fá byggingarefni í
lítinn bræðsluskúr, hvar hægt
sé að fá leigt fyrir sjálfan sig og
livar sé hægt að fá þetta og hitt.
Hver spurningin rak aðra og
vai’ð eg undrandi yfir því, hvað
þessi niaður gat leyst fljótt og
vel úr öllunx spurninguin, og
kvabbi. Spurði eg hann og um
leið, hvort lxann gæti sagt nxér
til vegar unx hvar Bessi Þor-
leifsson byggi, sem hann benti
nxér á að eg skyldi reyna að fá
pláss hjá fyrir lifrarbræðsluna.
Náði liann i fylgdannann fjTÍr
mig, til að vísa nxér veginn til
Bessa. Eg spurði manninn, sem
fylgdi nxér, livaða ungi hái íxxað-
ur það væri, er eg hefði verið að
tala við í búðinni i Gránu. Sagði
liann mér, að það væri Andrés
Hafliðason og væri liann sonur
hreppstjórans, Hafliða Guð-
mundssonar, er væi'i nýlátipn.
Bessi tjáði mér, að liann gæti
selt mér lóð sína við Álalækinn,
en Ki'istinn sonur sinn réði aðal-
lega þar unx. Síðan hitti eg Ki’ist-
in og vai'ð sti'ax úr kaupunum
á lóðinni fyrir, að mig minnir
kr. 300,00, en Kristinn gat þess,
að hann gæti ekki afhent mér
lóðarbréfið strax, því það væri
geymt hjá sr. Bjarna Þorsteins-
syni á Hvanneyri. Nú voru liðnir
þrír tínxar síðan eg konx á land
og eg orðinn lóðareigandi og
væntanlegur borgai'iá Siglufii'ði.
Lét eg nú strax hendur standa
fram úr ernxunx og byi'jaði að ná
í 2 snxiði, er Andi’és vísaði mér
á. Félck eg þá til þess að taka
út efni með mér í skúr, sem átti
að vera finxm sinnum átta álnir,
og fyrir hádegi var allt bygging-
arefni komið á staðinn og byi’j-
að að byggja undii’stöðuna und-
ir liúsið, og stóð þá ekki lengi
á nxér að fara niður á Gránu-
bryggju að sækja bræðsluáhöld-
in. Yafði eg um þau kaðli og
bar þau á bakinu frá Gi'ánu-
bryggjunni upp að Álalæknum,
þar sem lifrarbræðslan átti að
vera, en það mun vera um 400
nxetx’a . langur vegur, en lýsis-
tunnunum velti eg eftir miðju
strætinu. Var allur minn flutn-
ingur konxinn upp að bræðslu-
staðnum nokkru fyrir hádegi.
Síðan byrjaði eg á því, að ná
mér í eldfastan leir og múrstein
og konxa niður bræðslutækjun-
um. Þess vil eg geta, að er eg’
var að velta tónxu fötunum frá
Gránu upp að Álalæknum og
var kominn þar sem lækn>c,m-
staðurinn var, er kallað til mín
og spurt hvort þetta sé ekki
lÓskar Halldórsson. Sé eg strax,
að sá senx spurði er Camillá
dóttir Thor Jensen, kona Guð-
mundar læknis Hallgrímssonar.
Eg þekkti Camillu frá þvi hún
var lítil stúlka á Akranesi, er
foreldar hennar voru þar, en
foreldrar mínir fluttu um líkt
leyti fx-á Akranesi og Thor Jen-
sen til Reykjavikur. Hafði eg
oft verið á heimili Thor Jensen
í Reykjavík nxeð móður minni,
Guðnýju Ottesen, er var rnikill
húsvinur Margrétár og Thor
Jensen. Camilla spurði m,ig
þarna að því strax, hvort eg
væri kominn til Siglufjarðar
snögga ferð eða til þess að\
stunda garðyrkjustörf, en hún
hafði fylgzt vel með uppeldi
nxinu og annárra Akurnesinga
frá þeinx tíma, er foreldrar
lxennar voru þar. Eg sagði neí,
eg værj kominn til þess að kaupa
Síldarstöðin „Bakki1' á Siglixfírði, þar sem Óskar Halldórsson
heflr haft starfrpekslu sína lengst af;