Vísir Sunnudagsblað - 06.09.1942, Blaðsíða 4
4
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
þorskalifur. Spurði hún mig þá
um nokkra eldri Akurnesinga
frá þeim tíma, er foreldrar
hennar voru á Akrariesi eða voru
fluttir til Reykjavíkur. Hugur-
inn hvarflaði þá til Akraness og
móður minnar í Reykjavík og
minntist eg þá þess, að fyrir
mörgum árum síðan, er eg var
með henni á heimili Thors inn-
an við fermingu, en Camilla
var þá að verða gjafvaxta stúlka,
að móðir mín sagði einu sinni
við Steinunni, ömmu Camillu,
er þá var orðin blind og dvaldi
á heimili Margrétar dóttur sinn-
ar, að Camilla væri mesti kven-
kostur er Reykjavílc ætti þá og
að hún öfundaði þann mann,
er fengi hennar. Móður minni
þótti vænt um öll börn Thor
Jensen, en sérstaklega þau Ólaf
og Camillu og skýrði hún mér
frá því sem unglingi, að barna-
uppeldið á þvi heimili væri fyr-
irmynd og þaðan mmidu koma
góðir starfskraftar. Og þótt mér
sé málið skylt, var móðir mín
gáfuð kona og hafði góða dóm-
greind á þessum hlutum, og eg
hálföfundaði Siglfirðinga að
hafa fengið Camillu hingað.
— Hvernig gekk svo bygging-
in og lifrarkaupin ?
“ Þennan fyrsta og eftir-
minnilega dag voru smiðirnir
búnir að Ijúka við smíðina á
skúrnum seint um kvöldið og eg
búinn að setja upp lifrar-
bræðsluáhöldin. Hafði náð í
700 til 800 litra af nýrri lifur
hjá ísfirzkum útilegubátum og
byrjaði að bræða ld. 12 um
kvöldið. Eg var þá 23 ára gam-
all, söng og flaulaði af ánægju
eftir dagsverkið, sem var frá kl.
6 að morgni til kl. 12 um kvöld-
ið, kaupa lóðina, hyggja húsið,
setja niður lifrarbræðsluáhöld-
in, festa mér viðskiptamenn, ná
i lifrina og hún byrjuð að sjóða í
pottunum.
Fyrsta daginn hugsaði eg
hvorki um húsnæði né
mat fyrir sjálfan mig. Keypti
eg þó kringlur og annan skrínu-
kost og hafði hjá mér i bræðslu-
skúrnum um nóltimi við bræðsl-
una.
Afli var mjög góður þetta vor
og strax á öðrom degj sá eg það,
Vélbáturinn
Snorri got5i í
Færeyinga-
höfn á Græn-
landi 1936. —
Bát þennan
gerSi Óskar
Halldórsson út
þaö ár í
Grænlandi í
sambandi viö
frystiskipiö
Artic, sem nú
er eign Fiski-
málanefndar.
að eg mundi ekki komast yfir
þetta einn og réði til mín ung'-
lingsmann mér til aðstoðar við
bræ’ðsluna. Minnir mig að kaup
hans hafi verið 150.00 krónur
um mánuðinn og fritt fæði og
var allt innifalið í þessurn kjör-
um. Var engin sérstök greiðsla
fyrir yfirvinnu, næturvinnu eða
sunnudagavinnu og því síður
nokkur áhættuþóknun, vísitala
eða aðrar slikar gersemar, eins
og „nú til dags“.
Næsta dag fór eg að fá mér
húsnæði hér á Siglufirði og bjó
eg fyrst hjá Birni Jónassyni,
ökumanni, og finnst mér eg
standa alltaf í þakklætisskuld
við Guðrúnu Jónasdóttur, konu
Björns, fyrir hvað mikla þolin-
mæði hún hafði að hafa mig
innan sinna húsa, því eg var
ekki alltaf sem þrifalegastur.
Unglingspilturinn hræddi að
mestu leyti lifrina, en eg varð að
sækja hana víðsvegar um allan
Siglufjörð og velti eg tómum
fötunum niður á bryggju, mældi
lifrina á aðgerðarstöðunum, og
um borð í hátunum, Iokaði
tunnunum með drifholti og
dixli og varð siðan að velta
hverju fati með höndunum upp
að lifrarbræðslunni. Kom það
nokkrum sinnum, fyrir, að botn-
inn sprakk og lifrarsúpan sat
eftir á miðri götunni. Var eng-
inn að fárast um það í þá daga.
Man eg að fyrsta hálfa mánuð-
inn var eg berfættur í skónum,
var í einum buxum og einni
prjónaskyrtu, er eg hafði skorið
ermarnar að mestu leyti af og
sagði Andrés Hafliðason ntér ög
segir enn, að eg hafi verið einna
sóðalegastur alh-a manna er til
Siglufjarðar Iiafi kolnið, ekki
skipt um föt, verið með skrínú-
kost i bræðslriskúrnum, og það
sé þetta, sem hann gleymi aldrei.
Eg var langur og mjór og mátti
hér um bil hnýta á mig hnút.
Vóg eg þá um 140 pund, en í dag
er eg tæp 320 pund. Það vill
segja, að samkvæmt upplýsíng-
um, Páls Zophoniassonar á
Hvanneyri, að á erfiðum fjalla-
Ieiðum væri mátulegt að hafa
80 pund i bagga, er eg því \ dag
nær tveir hestburðír að þyngd,
reiknað á húfræðingsvísii
Erfiðasti kepípinautur minn
hér á Siglufirði við lifrarkaupin
\ar Helgi Ilafliðason, og verð
eg að segja það, að Helga þótti
eg ekki beint fríður álitum og
var ekkert blíður við mig, þótt
allt önnur reynd yrði síðar í lífi
okkar. En það, að Helgi var
all-óblíður við iriig, var líklega
því að kehna, að bræðslumaður
hans, sem var roskinn maður úr
Reykjavík, var seinn i vöfunum
og vaknaði seint á morgnana.
Var það ekki allsjaldan, þegar
karlinn kom og ætlaði að sækja
lifur Helga, að hún var horfin,
því eg var húinn að kaupa hana.
— Þetta var þá þín fyrsta
starfsemi á Siglufirði?
— Já, ekkert annað en lifr-
arbræðslan um sumarið, en síld-
in kom árið eftir.
-—- Hver finnst þér munurinn
á Siglufirði fyrir tuttugu og
fimm árum og í dag?
— Það er svo margt, að því
er varla hægt að svara. Þá var
hér hreppstjóri og hreppsnefnd,
sem mér virlist maður komast
mildu betur af með heldur en
bæjarfógeta, bæjarstjórn og
bæjarstjóra, og alla þá lönguvit-
leysu,er því fylgir. Þá kom hing-
að að sumrinu Páll Einarsson,
sýslumaður Eyjafjarðarsýslu,
er hafði hér æðsta lögregluvald,
virðulegur og góður embættis-
maður. Þá þurfti maður ekki
nema eitt lítið fylgihréf til þess
að koma vöru sinni til útlanda,
en nú er orðið lieilt dagsverk
að senda samskonar sendingu,
og þarf samþykki ólal nefnda í
Reykjavík og 10—12 fylgiskjöl
með öllum reghbogans litum,
svo allt sé í lagi. Og þegar eg
renni liuganum, aftur tíl þess
tínia, eru nú aðeins tveir síldar-
saltendur eftir af þeim, er voru
hér þá, þeir Ásgeir Pétursson og
Ole Tynes. Hinir eru dánir eða
farnir veg allrar veraldar.
Fyrst eg minnist á síldarsalt-
endur, minnist eg þess, að fyrsta
síldin, sem eg eignaðist á æfinni,
var á Gjögri 1916. Hrómundur
Jósefsson, er var skipstjóri á
gamla Þór, gaf mér nokkrar
tunnur af nýrri síld á Gjögri og
lét hann liana í skutinn á tveggja
manna fari, er eg átti. Saltaði
eg þessa sild í nokkrar rekatunn-
ur, er fundust á Ströndum. Fór
eg síðan með síldina saltaða frá
Reykjarfirði til Ingólfsfjarðar
og hauð hana norskum síldar-
kaupmanni, er Hans Langva hét.
Ekki vildi hann kaupa síldina
nema síldannatsmaður lians,
Jónas Sveinssson, núverandi
læknir, skoðaði hana fyrst. Jón-
asi likaði síldin vel og var síðan
„slegið upp balli“ um kvöld-ð
hjá Langva. Isfirzkar blómarós-
ir voru þar í síld um sumarið.
Eg hefi margar góðar endur-
minningar frá Siglufirði öll
þessi ár, sem liðin eru síðan eg
kom þar fyrst. Hafði eg lengst
af síldarstöðina Bakki, enda er
eg lítt þekktur undir öðru nafni
hér á Siglufirði en Óskar á
Bakka. Það gekk misjafnlega
þessi mörgu ár. Eg var stundum
undir bakkanum og stundum of-
an á honum, því að jafnan valt á
ýmsu í síldarútveginum, þangað
til síldarverksmiðjurnar komu
til sögunnar.
Maður hefir oft þurft að
standa í leiðindum og þjarki
vegna gjaldgetuvandræða. Þeg-
ar eg lít nú yfir þessi 25 ár, er
eg ekkert óánægður með lífið,
þótt oft hafí blásið kalt, því
sannleíkurinn er sá, að baslið og
erfiðleikarnír þroska mann
mest.
En nú vil eg ekki hafa þetfa
lengra, og liætti því.
Hæsti foss i heímí, sem menu
vita um, er í Brezka Guíana.
Heitir hann Kukenaam, og er
2810 fet á hæð, en a& vísu í
tvehn þrepum.
Þýzk Condor-flugvél;