Vísir Sunnudagsblað - 13.09.1942, Qupperneq 1

1942 Sunnudaginn 13. september 30. blað
Ur æ$knminnlng:ni
Kirkjuferð
Eftir Guöjón Jónsson
Slíkar ferðir fóru foreldrar
mínir þegar fermt var, sem var
venjulega á hvítasunnudag, eða
trinitatis, ef hvítasunna var
snemma vors, og lítið farið að
lifna, og svo aftur síðsumars i
ágúst eða septembei', eftir því
sem þá stóð á um, hestabrúkun
heima fyrir. Var hyllst til að
grípa tækifærið, ef verið var að
lieyja nálægt bænum, en ekki
upp á liáfjalli, og heimreiðsla
þvi ekki eins erfið fyrir hrossin.
Frá Hjöllum að Gufudal er
sex til sjö tíma ferð til og frá,
því tveir effiðir hálsar eru á
þeirri leið. Yngra fólkið fór svo
á vixl, svo sem ástæður leyfðu
þar fyrir utan, bæði vetur og
sumar.
Mest þótti koixia til slíkra
ferða, þegar vel var sótt, eins og
þegar fermt var, og margt fólk
til altai-is, sem þá var títt, því
venjulega voru foreldrar og
systkini þeirra barna, sem
fermd voru, til altaris með þeim.
Undir slíkar ferðir var tölu-
verður viðbúnaður, föt bui-stuð,
lín þvegið og strokið, skór bridd-
ir og allir þvoðu nú af sér allt
í-yk sumarannanna. Þá þui’fti og
að atliuga reiðtýgi, heizli, svip-
ur og reiðvei', svo i standi væx'i,
járna hrossin, skera þeim, mön
og kemba þeim.
Svo í'ann þá upp hinn þráði
dagur hjá okkur börnunum. Og
víst var um það, að létt var okk-
ur í skapi, er við vöknuðum á
slíkum moi'gni, ef sólin blessuð
ljómaði þá af austui'brún fjarð-
arins og sendi okkur yljandi
geilsa sína yfir gljáfægðan fjörð-
inn yfir á sjávai'bakkana,
þar sem, við vorum nú að beizla
hrossin, ýmist liggjandi eða
standandi í góðviðrinu, og þótti
væi’ðin góð, eftir erfiði vikunn-
ar. Þau bjuggust vitanlega ekki
við því, að nú ætti að fai'a að
þeysa á sér í dag. Já, aldrei skyldi
vex-a friðui', liafa þau víst hugs-
að. -
En nú ver ekki til setu
boðið, þvi kl. 8 skyldi lagt af
stað, svo komið yrði það
snemma til kirkjunnar, að hú-
ið væri að spretta af hrossum,
fara úr reiðfötum og snyrta sig
til kl. 12 á hádegi. En þá átti
messa að hefjast. Nú var það
hlutverk okkar og piltanna, er
heim voru reldn lirossin, að
leggja reiðverin á. Svo fórum,
við að iýgja okkur til ferðar og
heztu klæðin tekin fram, hjá
hverjum einum. Enda voru
kirkjuferðir oft og einatt einu
skemmtiferðir margra i þá daga,
til að sýna sig og sjá aðra, og
þá ekki sízt unga fólkið, og var
ekki trútt um að sumir prestar
sveigðu að því i ræðum, sínum,
ef þeim þótti við þurfa, eða illa
stóð í hælið þeirra í þann svip-
inn. Því varð til vísan sú arna,
undir þvílikri ræðu, hjá ,Ólafi
fyrrum dómkirkjupresti i
Reykjavik, er hann vélc að því,
að unga fólkið gæfi hvort öðru
auga undir messunni. Hallaði þá
Kristján skáld sér að sessunaut
sínum og mælti í eyi'a hans:
„Þegar eg geng' i guðshús inn,
sem góðir mai'gir fleiri,
og iðrunarfullur Ólaf mlnn
orð drottins flytja heyri,
skyldi þá vera synd að segja
svona við þann, sem næstur er:
Þ'að er þó svei mér séleg meyja,
er situr þarna gagnvart mér.“
Þegar allir voru tilbúnii’, var
riðið úr hlaði og lagt á Hjalla-
háls. Er hann hár og brattur
og tveggja tima lestarferð að
Djúpadal. Þegar upp kemur er
Styrhrekka efsta hálsbrekkan,
þar sem Gullþórir vá Styr, sem
getur í sögu hans, en Kálfar-
gljúfur nokkru neðai', þau er
Kálfur steypti sér ofan í á flótt-
anum undan Þóri. En áður hafði
Þórir vegið á hálsinum uppi
þriðja manninn í mýri þeirri,
er við hann er kennd og heitir
Bligsmýri.
Af Styrbrekku er útsýni fag-
urt inn yfir fjörðinn, er hún viða
kjarri vaxin og með berjabrekk-
um. Vaðalfjöll og Búrfell eru í
austri og Innsveit og Reykhóla-
sveit i suðri, með fellum
dölum, vötnum og háls-
um allt til Gilsfjarðar og
Saubæjai’fjalla, og svo Króks-
fjörð og Berufjörð, sem
hlasa þarna við, því þarna fyrir
innan Reykjanesfjallið er eyði
rnikið frá Þorskafirði og suður
í Berufjöi'ð og Innsveitina, sem
er einliver fegursta sveit á
Vestui'landi, og nú i morgun-
kyrrðinni stóðu reykirnir þráð-
beint i loft upp á hvei’ju hýli.
Og kyi-rðin var eitthvað svo
þrungin unaði og seiddi minn-
ingarnar livei’ja af annari:
Þarna hlasti við bær Matthíasar
skálds, Þuriðar Drykkinnar,
Gillastaðir, þar sem Þorvaldur
Vatnsfirðingur var hrenndur
inni, Munaðstunga Ketilbjarnai',
Mýi'artunga, æskuheimili Gests
Pálssonar skálds, og fleiri bæir,
sem oflangt væi'i að telja. En
þarna er svo einkar vinalegt og
hlýlegt hérað á Vestfjai'ða vísu,
og þvi verður manni að stansa
liéi', er upp kemur á hálsinn í
góðu veðri.
Eins og kunnugt er, er útsýni
takmai'kað þarna i fjörðunum,
en af liálsunum er aftur víðsýnt
og þegar kemur vestur á Hjall-
hálsinn, opnast útsýn um vest-
ui-eyjar, allt til Skorar að vest-
an og Snæfellsness að sunnan,
vitt og breitt i fjai-ska, og vest-
ureyjar með gi'æna kolla á tær-
um sjávarfletinum. Og nú var
sem ævintýi-aljóma slæi á láð og
lög og glitaðan árdegisljóma
upprennandi sólar. En nú höld-
um við ofan i Djúpafjörðiim,
sem er lítill, og að sjá sem stöðu-
vatn, því fyrir mynni hans er
girt af hólmurn og er til að sjá
sem heilt væri. En þar eru öi'-
mjó sund i gegn og getur ekki
heitið að fært sé bátum, nema
um liggjanda flóðs eða fjöru,
vegna strauma:
i
„Hér eru sund og harðir
straumar,
henta vakrir stýristaumar“
segir Matthías Jochumsson um
Breiðafjörð. Þegar ofan af háls-
inum kemur taka við berja-
brekkur og skógarkjarr i Mýr-
arlandi, og er hér mikil gnægð
herja, allra tegunda. Þótti okk-
ur liér gott að æja, hvíla hross-
in og fá okkur ber um leið. En
það var nú ekki vandalaust, að
sitja á bekknum þeim, þvi það
þótti óviðeigandi, að koma með
„blátt hnappagat“ til kirkjunn-
ar, eins og það var oi'ðað, ef •
maður var blár um munnimi.
En samt vildi nú bregða út af
þessu.
En nú fóru fleiri og fleiri
kirkjugestir að bætast i hópinn,
fi'á Þórisstöðum, Gi-öf, Hall-
steinsnesi og Barmi, svo nú fór
að lifna yfir hinu yngi’a fólki.
Eldi-i maður frá Hallsteinsnesi
kom til okkar á berjamóinn og
spurði okkur hvort að vel væri
um ber lijá okkur, og kváðum
við svo vera. Bað hann okkur
að lofa sér að sjá og gerðunx
við það, því þarna var allt krökt
af þeim, og héldum við að hann
ætlaði að sýna okkur þá virð-
ingu, að borða með okkur. En
þegar hann kemur horfir hann
um, stund á berjaklasann fagur-
bláann. Segir hann þá kímandi,
um leið og hann brá fæti ofan í
berin og kramdi allt undir fæt-
inurn, þar sem berin voru mest:
„Verið þið ekki að éta þennan