Vísir Sunnudagsblað - 03.10.1942, Blaðsíða 2
2
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Portúgal misseri síðar en ráð-
gert hafði verið. Almennt var
talið, að skipið hefði farizt í
fárviðri undan Góðrarvonar-
höfða. Flotaforinginn var og
glaður yfir, að skipstjórinn,
sem var dugandi maður, var
heill á húfi. „Lourence skip-
stjóri,“ sagði flotaforinginn,
„hvað dreif á daga yðar allan
þennan tíma?“
„Við fórum frá Mozambique
í hezta veðri. Sól skein í lieiði
og byr- var hagstæður,“ sagði
Lourence. „Á skipi minu voru
50 blakkir þrælar og ætlaði eg
að selja þá i Masqat og fá perlur
í staðinn. Tveim dögum eftir að
við lögðum af stað skall á fár-
viðri mesta. í fimm sólarhringa
samflgytt vofði það yfir, að
skipið brotnaði í spón. Vindur
var af norðri og hrakti okkur
liratt suður á bóginn, live hratt
veit eg ekki — við fórum sem
fugl flygi. Á-sjötta degi slotaði
veðrinu og sigldum við þá að ó-
kunnri strönd. Við stigum á land
og hittum fyi’ir menn mjög
dökka á hörund. Andlitsfallið
minnti á blökkumenn, en hér
gat vart verið um Afríkumenn
að ræða. Koma okkar vakti
furðu þeirra meðal og auðséð
var, að þeir höfðu illan bifur á
okkur. I landi þessu eru risa-
skógar og íbúarnir lifa aðallega
á öpunum, sem vaða um skóg-
ana í stórhópum. Eg sá aldrei
svo stóra apa í Mozambique.
Eyland þetta hlýtur að vera
mjög stórt og dýratgeundir
munu þar margar og ókunnar.
í fljótunum sáum við hræðilega
’iódíla, á stærð- við stóra
angt í fjarska gat að líta
á f olI.“
Senhor da Cunlia kom með
landabréf og bað skipstjórann
að segja sér nánar frá legu
landsins.
„Það er i suðurhluta Ind-
landshafs,“ sagði skipstjórinn,
„og það getur ekki verið fjarri
Afríkuströndum. Það var ekki
nema 20 daga sigling frá eynni
til Mombasa“.
Ef til vill hefir da Cunha flog-
ið i hug sagan, sem Arabarnir
sögðu Marco Polo, en sú saga
gekk frá manni til manns um
mörg lönd.
„Skipstjóri, eg ætla að skýra
konunginum frá þessu á morg-
un. Eg ætla að stinga upp á, að
fjögur skip verði búin í leiðang-
ur til Mozambique. Þaðan mun
eg sigla skipum þessum og
freista gæfunnar — reyna að
finna eyland þetta. Hver veit
nema þár sé gull og gimsteina
að finna. Og þér, skipstjóri góð-
ur, verðið með í leiðangrinum.“
Richelieu ræðir málið við
Lúðvík XIII. Frakklands-
konung.
Heil öld liður og meira til.
Vetrarkvöld nokkurt árið 1641
ræðir Richelieu við Lúðvík 13.
í konungshöllinni. Kardinálinn
hefir breitt út stórt landabréf
fyrir framan sig á borðið.
„Yðar hátign,“ segir hann,
„þennan up])drátt fékk eg fi*á
Portúgal. Trislao da Cunha
flotaforingi dró upp landabréf
þetta fyrir meira en einni öld.
Hollendingar og Frakkar hafa
náð á sitt vald allri Afriku-
strönd, en þarna — í suðurhluta
Indlandshafs er mikil ey, sem
enginn hefir slegið eign sinni á.
Nákvæmar upplýsingar eru ekki
fyrir liendi um legu eylands
þessa, því að Portúgalsmenn
gátu að eins kannað lítinn hluta
landsins og að eins við sjó
frammi, en mér er tjáð, að hér
muni um eyland mikið að ræða.
Sjómenn tala um það sem meg-
inland, þar sem gull og gim-
steinar felast í jörðu. Herra Eti-
enne de Flacourt hefir mikinn
áliuga fyrir eynni og Gompagnié
Francaise áformar að flytja inn
afurðir frá eynni. Hann hefir
farið fram á að fá sérleýfi til
þess að stofna þar nýlendu.
Mæli eg með umsókn lians, því
að Frakklandi gæti mikill hagur
að orðið. Pronis kapteinn gæti
lagt af slað þegar á þessu ári
með 3 skip og 200 hermenn.“
„Mér geðjast að liugmynd-
inni,“ sagði konungui'inn. „Um-
sóknin er veitt, — en meðal
annara orða, livað heitir ey-
land þetta?“
„Eg held, yða hátign,“ svar-
aði Richelieu kardináli, „að það
nefnist Madgascar.“
250 árum síðar.
En það var ekki fyrr en 250
árum síðar, sem franski fáninn
var dreginn á stöng í liöfuð-
borginni Antananarivo (Tanan-
arive).
Þríliti franski fáninn var þá
dreginn á stöng á keisarahöll-
inni, en franskir hermenn gengu
um göturnar með lúðrablæstri
og trumbuslætti.
Hinir hörundsdökku, hvít-
ldæddu eyjarskeggjar, horfðu á-
liyggjufullir á svip á hermenn-
ina. Þeir höfðu aldrei séð menn
hvíta á hörund fyrr. — Á undan
hermönnunum reið franski
hershöfðmginn Joseph Simon
Gallieni. Hann sleig af baki í
hallargarðinuin. Um þessar
mundir réði drottning ríkjum
á Madgascar.
Aftur voru lúðrar þeyttir og
trumbur barðar. Grannvaxin
kona, klædd silkikjól, gekk nið-
ur liallarþrepin og fylgdu henni
fjórir hermenn.
Hin dökkbrúna droltning var
sorgbitin á svip, en svipur lienn-
ar bar stoltri sál vitni. Drottn-
ingin var kona fögur. Hún nam
staðar i nokkurra skrefa fjar-
lægð frá hershöfðingjanum,
sem nú las upp boðskap þess
efnis, að í nafni franska lýðveld-
isins væri drottningin Rana-
valona III. svipl völdum, og
hefði hún og niðjar h'ennar um
allan aldur ekkert tilkall til
valda á Madgascai’. Madgascar
var ekki konungsríki lengur,
heldur frönsk nýlenda. Og
drottningunni var vísað úrlandi.
Sjónarvottar segja svo frá, að
drottningin hafi hvorki hrært
legg né lið langa stund ,en tár
komu fram í augu hennar. Svo
var hún leidd á brott.
Fjórða mesta
eyland heimsins.
Madagascar er fjórða mesta
eyland lieims. Aðeins Græilland,
Nýja Guinea og Bonieo eru
stærri. Madagascar er um 980
enskar mílur á lengd, 1568
kílómetrar og 350 e. m. eða
560 km. á breidd, þar sem það
er breiðast. Flatarmál eyjarinn-
ar er 228.500 ferhm. enskar eða
um 570.000 ferkílómetrar.
Þótt Madagascar sé aðeins um
560 km. frá ströndum Afríku
er loftslag ólíkt, kynflokkarnir,
sem landið byggja,ólíkir Afríku-
þjóðum og lifnaðarhættir allt
aðrir. Að sumra ætlan er Mada-
gascar leifar meginlands sem
eitt sinn náði yfir miðhluta
Indlandshafs. Sumir vísinda-
menn ætla, að þetta meginland
hafi eitt sinn verið áfast við
Ástralíu, en aðrir Indland, og
séu eyjar á Indlandshafi leifar
þessa mikla meginlands. En
livað sem þessu líður er margt
ósannað um . jarðfi’æðilegan
uppruna landsins. Þar eru
margar óráðnar gátur, og flest
varðandi fyrstu sögu landsins
og þjóðanna, sem það byggðu,
er ókannað. — Madagascar
byggja hálf fjórða milljón
manna af ýmsum kynflokkum,
sein komu úr austri, en ekki frá
Afriku.
— Belsimisarqkas-kj’iikvíslin,
sem byggir austurströndhia,
minnir á Java-búa, en Sakala-
vas-kynkvíslin, sem er útbreidd
á vesturströndinni minnir á
blökkumenn, og eru menn af
þessari kynkvísl sennilega
konuih’ af blökkumannaþjóð-
um, sem byggðu ýmsar eyjar í
suðurhöfum, og fluttust þangað
á Undan Betsimisarakas-kyn-
kvislinni. Það er alger misskiln-
ingur, að Madagascarbúar séu
af Afríkuþjóðum komnir —
þess sjást engin merki.
Antakaranas, Antandroys og
Maliafalys kynkvíslirnar virðast
af arabiskum uppruna. Hver
þessara kynkvísla um sig og
margar fleiri hafa ólíka siðu og
liáttu.
Loftslag er mjög ólikt í hin-
um ýmsu landshlutum. Á norð-
ur- og austur-ströndinni er hita-
beltisloftslag. 1 hálendinu er
loftslag heilnæmt, aldrei ofsa-
hitar eða miklir kuldar. I suður-
hlutanum er loftslag heitt og
þurt. I Morondava á vestur-
ströndinni hefir hitinn komizt
upp í 125 stig á Fahrenlieit, þeg-
ar 26 stiga hiti var i hálendinu.
í Tamatave á austurströndinni
eru 180 rigningardagar á ári, en
í Fort Dauphin, syðst, aðeins
27.
Andlitsfallið
minnti
á
Afríkunegra. —
Hiö skringilega
dýr, sem á mynd-
inni er, nefnist
Lemuria, og eru
39 afbrigöi af því
í frumskógum
Madagascar.