Vísir Sunnudagsblað - 18.10.1942, Blaðsíða 1
1942 Sunnudaginn 18. októbep 35. blad
Frá I§landi til Utali
Brot nr ferðasögn Þorðar Diðrikisonar
1855-56
(Tekið úr almanaki, gefið út í Winnipeg
1920 af Ólafi S. Thorgeirsson).
órður Diðriksson, höfundur eft-
irfarandi greinar, var fæddur
26. marz 1828 í Hólminum í Aust-
ur-Landeyjum í Rangárvallasýslu.
Hann ólst upp hjá Ólafi Jónssyni
á Fagurhóli þar til hann var 12
ára, en frá þeim tíma og þar til
hann var" 21 árs gamall dvaldi hann
hjá Höskuldi Jónssyni á Búðarhóli.
Báðir þessir fyrr töldu bændur
bjuggu í Landeyjum.
Seint í júlí 1855 lagði Þórður
Diðriksson frá íslandi áleiðis til
Kaupmannahafnar á seglskipi, og
kom þangað um miðjan ágúst og
dvaldi þar um 4 mánuði. En um
miðjan desember sama ár lagði
Þórður Diðriksson af stað frá
Kaupmannahöfn með mörgum
„emigröntum“ áleiðis til Utah í
Ameríku, á seglskipi. Það var um
2 vikur frá Kaupmannahöfn til
Liverpool á Englandi. Og svo um
nýárið 1856 lagði allur hinn fyrr
taldi emigrantahópur frá Liverpool
áleiðis til Ameríku.
Eftir að við lögðum á stað
út á Atlantshafið höfðum við
allgott veður fáa daga fyrst,
síðan fór veður að spillast, og
eftir að við vorum komin
nokkur hundruð mílur út á haf-
ið, fengum við mótvindi í 14
daga, sem dreif okkur meira og
minna til baka á hverjum degi.
Þegar veðrið spilltist, fór fólk
að veikjast; einnig eg sjálfur
varð mjög veikur og var það
meiri hluta sjóferðarinnar.
Eg var hræddur um að eg
mundi deyja og gat ekki sofið.
Læknirinn kom til mín einu
sinni á dag og túlkur með hon-
um.
Læknirinn gaf mér svefn-
meðal og átti eg að taka 25
dropa í einu; en það dugði mér
ekkert, svo eg tólt 50 og þar
næst 100 dropa og síðast allt
úr glasinu. En það verkaði ekki
að heldur og var eg veikur eftir
sem áður.
Læknirinn skoðaði oft i mér
tunguna. Og eitt sinn er hann
vildi skoða hana, gat eg naum-
ast hreyft hana og þá brotnaði
hin hvíta þykka húð, sem var
á tungunni og blóðið rann út
úr mér, og er ör á tungunni enn
í dag. Læknirinn hætti að koma
til min.
Það dóu þrir og fjórir á
hverjum sólarhring, og sá eg
oft á morgnana að verið var að
sauma léreft utan um þá, sem
andazt höfðu nóttina áður;
einnig fann eg nályktina af
þeim og hryllti mig mjög mik-
ið við því, þar eð eg þá hugsaði
til sjálfs min, að eg mundi inn-
an skamms verða i sömu kring-
umstæðum og verða étinn af
sömu skepnum á botni hafsins
og hinir samferðamenn mínir,
sem varpað var fyrir borð á
hverjum degi.
Eg reyndi stundum að biðja
til drottins, en mitt hugarfar
var eins og fjötrað af hinu
vonda valdi, svo eg gat ekld
hugsað um neitt gött, heldur
þvert á móti um ýmislegan hé-
góma, svo sem lygasögur, rím-
ur, drauga og tröll, og annað
fleira, sem eg hafði haft
skennntun af meðan eg var
lieilbrigður. Af þessu var eg
oft mjög sorgbitinn, þar eð
mér fannst eg vera dæmdur til
dauða og fordæmdur og yfir-
gefinn af drottni.
Það iágu 4 menn í sama rúmi
og eg. Einn af þeim var Islend-
ingur, sem eg hafði lánað 80
ríkisdali í Kaupmannahöfn
fyrir fargjaldi lians til Ameriku.
Eg spurði hann eitt sinn, hvort
hann héldi, að eg mundi deyja.
Hann svaraði: nei, og þótti mér
það stórlega, þar eð eg þóttist
fullviss um, að hann talaði
þvert á móti sannfæringu sinni.
Mér var fenginn stór sinn-
epsplástur, sem átti að leggjast
yfir allt bakið á mér. En eg
þoldi hann ekki, svo að eg reif
hann frá og fleygði honum, og
kvaðst heldur vilja deyja en
brúka hann.
Eitt sinn höfðum við ofsa-
storm i 3 sólarhringa svo ekk-
ert varð eldað. Og á nóttunni
heyrðist stundum á þilfarinu
köll og háreisti, fótasp>ark og
hringl i keðjum og skaut það
sumum skelk í bringu. Allt sem
lauslegt var á skipinu varð að
binda, svo að það slengdist ekki
frá einni hlið til annarrar og
átti maður bágt með að halda
sér í rúminu. — Eina nótt kom
maður, sem hafði verið uppi á
þilfari niður til okkar og sagði,
að skipið væri bilað og orðið
lekt, svo að þeir yrðu að dæla
nótt og dag með báðum dælun-
um. Mér þótti þetta mjög góð-
ar fréttir, þar sem eg þóttist
vera fullviss um, að eg mundi
deyja, og þótti sætt sameigin-
legt skipbrot, ef skipið sykki
með öllu, sem á var, þar eð mér
fannst eg öfunda hina af að
lifa, þar sem eg sjálfur hlyti
að deyja.
Eg heyrði stundum spurt
hvort Islendingurinn væri ekki
dauður, og var þá oftast svarið,
að það yrði bráðum, og féll mér
það svo illa, að eg óskaði oft að
vera dauður, svo þeir þyrftu
ekki að bera umhyggju fyrir
mér lengur.
Ein kona týndist af skipinu
viljandi eða óviljandi. Eftir að
mér fór að skána, kom eg einn
dag upp á þilfar í ofsa stormi,
og þá gekk sjórinn eins og i
renningsbyljum á landi, og það
sem talað var, varð að orga af
öllum mætti, ef það átti að
heyrast, því að það hvein svo
í reiðanum, sem reiðarslög
væru.
Sagði skipstjórinn að hann
hefði aldrei verið á sjó i verra
veðri. Fimm dögum síðar fund-
um við stórt, þrímastrað skip,
og voru bugspjót, skansklæðn-
ing og siglutré, allt meira og
minna brotið, og skipið orðið
svo lekt, að yfirmenn þess urðu
að standa yfir hásetunum með
reiddar svipur, til að halda þeim
við að dæla til skiptis nótt og
dag, þar eð þeir sáu elcki annað
en dauðann fyrir, ef gefist var
upp. En þar sem þeir höfðu
næstum ekkert til að nærast á,
voru mennirnir að kalla þrótt-
lausir, og þvi varð að berja þá
áfram til að vinna.
Þegar við sáum skipið, mundu
flestir hafa komið upp á þilfar,
sem gátu, ef þeim hefði verið
leyft það, en þeir voru reknir
ofan i skip aftur. — Þeir, sem á
þessu brotna skipi voru, settu
út báta í mesta flýti og yfirgáfu
skip sitt eins og þeir stóðu,
sumir hlæjandi, en sumir grát-
andi af gleði. Það voru 30
manns á skipi þessu.
Á okkar skipi dóu um 50
manns, eða hér um bil tiundi
hver maður. Og við vorum frá
Englandi til New York 10 vik-
ur (70 daga), og var þá ox-ðið
næstum kolalaust og vatns-
laust, svo að um tíma höfðum
við ekki meira en hálfan
skammt af vatni og kolum eft-
ir þvi sem þörfin útheimti.
Þegar við komum til New
York, seint í annari viku marz
1856, var okkur sagt, að þetta
væri annar dagurinn frá því ísa
- leysti af höfninni, svo nokkurt
skip kæmist inn, og fundum
við þakklæti til okkar himn-
eska föður fyrir þá frelsun og
handleiðslu á þessari löngu og
hættulegu sjóferð. Því að fyrst
var það, að alla langaði til að
komast á land sem fyrst, og svo
var annað, að hefðum við orð-