Vísir Sunnudagsblað - 25.10.1942, Blaðsíða 8

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
8.—
SÍI)V\
í brezka tímaritinu „Strand“
birtist nýlega grein er bét
„Hvernig lyktar stríðinu?" Er
hún í stil Jules Verne eða H. G.
Wells og kveðst höfundurinn —
George Antlieil — vilja reyna
að svara spurningunni, sem öll
veröldin velti fyrir sér dag
hvern og oft á dag.
Hugmyndafluginu er leyft að
bregða sér fram í tiniann. Höf-
undurinn hefir látið tvo mikil-
væga atburði gerast — Japanir
hafa beðið herfilegan ósigur i
sjóorustu á Kyrrahafi og Hitler
dregið sig i lilé frá opinberum
störfum. „Þá hélt fólk, að stríð-
ið mundi vera á enda.“
Þvert á móti, segir liinn iiug-
‘myndaauðugi sagnfræðingur,
því að það táknaði aðeins, að
herforingjaráðið þýzka tæki
stjórnina að fullu í sínar hendur
og gerði enn eina tilraun til
l>ess að útkljá stríðið með ógur-
legu átaki.
Öfreskjan mikla hikaði í ann-
arri tilraun sinni til að brjóta
Rússa á bak aftur. Hún hikaði
og nam svo alveg staðar. Það
var komið langt fram í október
og við og við snjóaði ú stepp-
urnar rússnesku. Þegar hinir
gömlu og reyndu hermeun sáu
hvitar snjóflyksurnar, þá fór
um þá hrollur, af þvi að Jjeim
var enn minnisstæður fyrsti
veturinn í Rússlandi.
Grískt-tékkneskt fallhlífalið
hafði tekið eyna Krít. Hafði það
verið að æfa sig leugi undir það
verk. Þetla varð til þess, að
Þjóðverjar sendu ógrynni vara-
liðs til Grikklands.
•
Velurinn grúfði sig smáni
saman yfir blæðandi og sár-
svanga Evrópu — Evrópu, sem
var enn að mestu leyti undir
hæl sterks og gersamlega sam-
úðarlauss sigurvegara.
En einmitt þegar jóladagur
kom, kaldur en þó gleðilegur,
þá bárust út hin ótrúlegustu
tiðindi — að Japan hefði lypp-
ast niður. Þvi hafði enginn bú-
izt við, að minnsta kosti ekki
fjTr en eftir Iangan tíma.
Eftir það og lil nýárs var allt
svo tiðindalaust, að það hefði
þótt tiðindum sæta, ef maður
hefði heyrt tituprjón falla til
jarðar ef atvik eitt hefðí ekþi
kotnið fyrÍTi

Bústaðnr ddmprofasts
í einu af hinum nýju húsum viö Garðastræti býr séra Friðrik Hallgríms-
son, dómprófastur. Húsið er eign dómkirkjusafnaðarins og mun óhætt
að sega, að það sé ein af aðalmiðstöðvum trúarlífs bæjarbúa. — Fleiri
prestssetur munu að líkindum rísa hér í bæ á næstu árurn.
Það atvik — að vísu ómerki-
legt í sjálfu sér — var kærkom-
in jólagjöf til fjölda þeirra er
voru fjandsamlegir möndulveld-
unum: Jóladagskveld 1942 and-
aðist Adolf Hitler, nú „óbreyttur
borgari“ í Þýzkalandi, en einu
sinni valdamesti maður í
heimi.
•
< fæddist seint og við
* miklar þjáningar.
Taugaveiki hafði geysað um Ev-
rópu og hún gerði engan grein-
armun á því, hvort menn voru
i einkennisbúningum möndul-
veldanna eða bandamanna, enda
l>ótt það hittist svo á, að hún
gerði mestan usla í Þýzkalandi.
En nú var svo komið, að her-
ir hinna frjálsu sameinuðu
þjóða voru farnir að þokast í
áttina á Þýzkaland sjálft!
Rússar tóku sig allt í einu til
og hófu vel undirbúna gagnsókn
og leit helzt út fyrir það um
tima, að þeir mundu vinna sig-
ur í styrjöldinni á eigin spýtur,
alveg eins og horfur höfðu verið
á árið áður.
En það var þó eitthvað, sem
vantaði á þessa sÓkn Rússa.
Þeir höfðu orðið fyrir svo miklu
manntjóni áður, að þess voru
engin dæmi í veraldarsögunn
og þegar fór að liða frá, varð
sýnilegt, að Rússar hefði ekki
svo mikið þol, að l>eir gæti rek-
ið rembihnútinn á striðið.
Heri okkar virtist lika skorta
þann höggþunga, er þeir höfðu
haft til að bera áður, en þá risu
Frakkar upp sem, einn maður.
Höfðu þeir verið vopnaðir á laun
fyrir okkar tilstilli, og í febrúar-
lok 1943 mátti segja, að enginn
maður í Þýzkalandi gerði sér
minnstu von um að Þjóðverjum
lánaðist að sigi'a.
Við tókum nú allir á — Eng-
lendingar, Frakkar, Tékkar,
Pólverjar, Bandarikjamenn,
Rússar og Grikkii-. Við rnynd-
uðum ejns og hengingai'ól utan
um Þýzkaland og það var aðeins
eftir að hei'ða á henni. Nú var
engunx blöðurn um það að fletta,
að ófi'eskjan gat ekki sloppið!
Elnginn sinnti þeim umleitun-
um um vopnahlé, er fram komu.
Snemma í marz 1943 var búið
að ráðast yfir landamaeri Þýzka-
lands frá öllum hliðum. Wavell
hafði unníð glæsílegan sigur i
Gi'ikklandi og Suður-Búlgariu
þ. 10. marz. Hami hélt hratt
norður ú bóginn og létti með
þvi á herjum Rússa, svo að þeir
gátu brotist inn i Austur-Prúss-
land.
Þ. 15. marz 1943 héldu her-
sveitir bandamanna innreið sína
í Rómaborg og Mussolini gafst
formlega upp klukkan 4;30 síð-
degis eftir Mið-Evróputima.
Veslings Mussolini — hvorki
dauði né vitfirring gátu forðað
honum frá þessari niðin'Iæg-
ingu.
•
Þegar svo var komið, greip alt
í einu eitthvert æði Þjóðverja.
Þeim vai'ð skyndilega ljóst, að
þeir mundu ekki eiga að fá ann-
að „vopnahlé“ — liitt hafði allt
of sannarlega verið eingöngu
vopnahlé — svo að þeir sendu
allt í einu þúsundir flugmanna
sinna fram til öi'væntingarfullr-
ar sóknar.
Það er enn hulin í’áðgála,
hverju þeir hugðust geta komið
fram með þessu, en þeir gerðu
þetta samt. Þeir böi'ðust ágæt-
lcga — lietjulega, án þess að for-
mæla örlögunum eða tapa
kjarkinum. Þetta var mikilfeng-
leg barátta, svo að rétt sé frá
skýrt.
Margur vaskur piltur varð að
láta lifið þessa ægilegu daga í
api'ilmánuði.
Þ. 6. mai bauðst þýzka herfoi’-
ingjaráðið til að gefast upp með
vissurn skilyrðum.
Hálfri klukkustund eftir að
hinar sameinuðu frjálsu þjóðir
fengu tilkynninguna um þetta,
flugu flugvélar þeirra í enda-
lausum fylkingum jTir Berlin og
jöfnuðu við jörðu alla byggð við
fjörutíu götur i hjarta borgar-
innar. (Þrem árum áður hafði
Rotterdam gefizt upp, en hálfri
klukkustund eftir að það varð
hafði þýzki flugherinn gereytt
miðbiki borgarinnar.)
Þ. 7. maí töldu Berlínarbúar
hversu margar þær götur höfðu
verið, sem bandamenn bj|efði
ráðizt á, og sáu að þær voru
jafnmargar og í Rotterdam —
fjörutíu. Eftir það voi'u þeir svo
skynsamir, að bera ekki fram
frekari mótmæli. Þeir skildu nú
eins vel og unnt var hið ægilega
mál spi'engikúlnanna.
Þá 13. maí flýðu Göring,
Göbbels og Himmler til Sviss, —
en það var ekki til neins, því að
Svisslendingar voi-u ekki lengi
að afhenda þá bandamönnum.
•
Leifar þýzka hersins, er voru
nú að heita mú alveg blindaðar
af því ofui-efli flugvéla, sem hin-
ar fx-jálsu sameinuðu þjóðh'
tefldu fraxn, vörðu hvern þuml-
ung lands síns fyrir innrásar-
hex’junum. Blóðbaðið var ógur-
legt — hafði aldrei verið eins
mikið í sögu mannkynsins, —
en Þjóðvei'jar misstu tíu menn
fyrir hvern einn, sem þeir drápu.
Lokaáugnablikið kom i
Spandau — þ. 24. maí kl. 3.03
síðdegis. Hei'foringjaráðiðþýzka
kom út úr borginni og lét bera
fyrir sér hvítan fána og léttir
rússneskh' ski’iðdrekar fluttu
það til herbúða bandamanna.
Allt í ehiu hætti allur þýzki
herinn skothriðinni. Hjarta hans
—• hinri illi and hans — var ekki
lengur til. Þýzkaland junkar-
anna — kötturinn með lífin níu
— hafði látið níuxada lifið.
Það var engin ofsagleði. All-
ur heimurinn féll á kné.
/