Vísir Sunnudagsblað - 15.11.1942, Blaðsíða 4

4
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Ur §ögfn
Konstantinopel.
Ef keisarinn hefði verið
nokkur maður, og liaft vit og
þor til að nota þá krafta borg-
inni til varnar, sem hann hafði
yfir að ráða, hefði og skjótt
verið úti um þessa fámennu
frönsku riddaraherdeild, og.all-
an her krossfaranna, en ekkert
var gjört. Keisarinn og borgar-
búar treystu múrunum og mála-
liði keisarans sér til varnar og
öryggis, ásamt þeirri trú, að
Konstantinópel væri óvinnandi.
Eftir tíu daga liafði þeim
frönsku tekist að fylla grafirnar
á köflum, og koma sér upp vig-
skurðum meðfram múrunum;
undir eins og þeir gátu brotið
skörð í brúnir múranna, seltu
þeir stiga að og áður auga á
festi voi'U 15 riddai'ar og svein-
ar þeirra lcomnir upp á múrana,
en þrátt fyrir hreystilega fram-
göngu voru þeir ofurliði bornir
og áhlaupinu hætt að því sinni.
Á sama tíma og það gerðist,
er nú var frá sagt, réðust Vene-
zíumenn á múrana frá höfninni.
Donaldo foringi þeiri’a lagði
skipunuixi svo nærri múrunum
sem kostur var. Valslöngui', sem
voru í framstafni skipanna,
slöngvuðu grjóti, örvunx og
spjótum á þá er múrapa vöi’ðu.
Bx-ýr sem festar voru upp i
möstrum galeiðanna voru látnar
falla á múrana og þutu her-
mennirnir eftir þeinx. Hinn
gamli og lirausti Donaldo var sá
fyrsti, sem steig fæti upp á múr-
ana, og setti liann þar strax nið-
Ur merki St. Max-kúsar ljónsins,
allur herinn fylgdi honum og
innan stundar höfðu þeir tekið
Það er laglega af sér vikið, og
ekki heiglum lient, að nefna
sextán kvennanöfn í einni vísu,
en hún sýnir að Þorleifur lögm.
hefir verið skáld gott, enda dótí-
ui’-dóttursonur Lofts ríka. En
því miður hefir ekkert annað
geymst af skáldskap Þoi’Ieifs.
Það hefir vei’ið fleira kvenfólk
á Skarði hjá Þörleifi en nú tíðk-
ast á bæjum — og líklega þó
ekki allt talið, t. d. það, sem var
á engjuiu, svo og unglingar og
gamalmenni. — Enn kvað vera
allmai’gt kvenfólk á Skarði, og
þar á meðal mvndai’legar heima-
sætui'. Heilladísir virðast halda
verndarhendi sinni yfir þessu
fræga höfuðbóli, sem nú er bú-
ið að vei-a í eigu og ábúð sömu
ættax-innar, ef ekki frá land-
námstíð, þá a. m. k, nokkuð á
níundu öld.
25 varðturna, og sett eld í þann
hluta borgarinnar er næst þeim
var, og við það flýði fólkið og
varnai'liðið til annai’ra staða i
boi-ginni. Þannig stóðu sakir
þegar Donaldo bárust þau tíð-
indi, að félagar þeirra, Fi’ans-
mennirnir væru nauðlega stadd-
ir. Hann brá skjótt við og hvarf
frá hálfunnum sigri; liann
kvaðst lieldur vilja deyja með
félögum sínum, en vinna sigur
og synja þeini liðveislu.
Hann kallaði sveitir sínar
sanxan og lagði til liðs við þá
frönsku. Þegar Donaldo kom
þar sem Frakkar og keisarans
menn börðust, sá liann skjótt
hvei’su liðfár liann var til þess
að leggja til ox’ustu við her keis-
arans. Keisarinn hafði gert út-
í’ás úr borginni með allt sitt
riddai’alið, en er hann fann
hvei-su fast þeir frönsku stóðu i
fylkingu, dró hann úr sókninni
og er kvölda tók, dró hann sig og
allt sitt lið til baka og inn í
boi'gina. Þá nótt flýði hann einn
á bát úr borginni, og hefir hann
hvergi, svo menn viti, komið
fram síðan.
,LTndir eins og það vai’ð hljóð-
bært, að keisarinn væri flúinn,
var tsak ggmli sóttur i fangelsið,
og næsta dag hélt hinn ungi
prins, Alexius og vinir lxans,
leiðtogar krossfaranna, innreið
sína í boi’gina, og allir voru
fagnandi yfir því, að þetta blóð-
uga stríð lxafði tekið svo skjótan
enda; en því miður var það
ekki, það var aðeins fjæsti þátt-
urinn i hinum hörmulega sorg-
ai'leik, er nú var hafinn.
Alexius prins var krýndur
sem meðkeisari með föður sín-
um. Þegar öllu var svo komið,
eins og ráðgjört var, kröfðust
leiðtogar ki-ossfaranna að Alex-
ius uppfyllti loforð sín, er hann
hafði gefið þeim sér til liðveislu,
en er til þess kom, var margt til
fyrirstöðu, og þó helzt það, að
sameina liina grísku og róm-
versku kirkju. Menn sáu sti’ax,
að til þess að koma þvi
til leiðai', þui-fti á mikilli
þolinmæði að halda, og
að slikt mundi taka langan tinxa.
Alexius keisari gat þó saixxið svo
við sanxherja sina, að þeir liðu
hann fyrst uixi sinn um hinar
stóru fjárgreiðslui’, er hann
hafði lofað þeiixi, og er svo
samdist, virtist allt vera að
komast í gott lag aftur, eftir þá
stóru viðburði er gerst höfðu.
Alexius keisari þóttist ekki
með öllu óhultur. Hann tor-
trygði þegna sína uixi lioll-
ustu við sig, og fékk krossfar-
ana til að setjast að i hafnar-
boi’ginni Peru, til þess ef á þyrfti
að halda, að lialda borgarbúum
í skefjum, nxeðan liamx færi unx
ríkið, til að bi jóta þá til lilýðni
við sig, er hann grunaði að væi-u
sér mótfallnir. Hann fékk gi’eif-
ann af Montfen-at í fylgd nxeð
séi*, og herdeild franskra ridd-
ara. Þetta tiltæki keisarans
reyndist mjög óheppilegt, til
þess að vinna li-aust og tiltrú
fólksins.
I Konstantínópel varð brátt
allt í uppnámi í borginni, er
keisarinn var farinn, en kross-
fai'a herinn settur til að gæta
fx’iðar og reglu; þá vaknaði brátt
hið gamla þjóðernis- og trúar-
bragða hatur nxilli hinna grísku
og latnesku. Konstantinópel-
inenn höfðu alltaf staðið örugg-
ir í þeirri trú að borgin væri ó-
vinnandi, og fyrir hið takmai-ka-
lausa þjóðardranxb þeirra voru
það sár vonbrigði sem skeð
höfðu; þeixxi fannst að krossfai-
arnir hefðu svívirt og vanhelgað
sína lxeilögu borg, og hatur
þeirra blossaði nú upp gegn
þeim, sem hjálpað liöfðu til,
hæði að fx-elsa fsak gamla úr
fangelsi og konxa syni hans til
valda, en fsak gamli hafði alltaf
verið forsmáður og fyrirlitinn,
svo bætti það ekki úr, að sá
orðrómur breiddist út meðal
fólksins, að Alexius væri svik-
ari við ti’úna; því þrátt fyrir það
að samningur sá er Alexius
gerði við ki’ossfarana og páfann
væri heimulegur, lagðist samt
sem áður sá orðrónxur á, að
liann hefði selt hina grísku
kirkju í hendur páfans, og
grunurinn unx það, var nóg til
að vekja ódauðlegt hatur gegn
lionunx. Þá vildi það til sem
gex’ði illt verra. Þegar krossfar-
amir kynntust meir í borginni,
urðu þeir þess varir, að þar voru
ein eða fleiri Múhameðstrúar-
mannakirkjur, en við það bloss-
aði upp hin trúai’lega vaxxdlæting
o^hatur gegn þeim vantrúuðu,
að þeir kveiktu í einni kirkj-
unni ög brenndu hana til ösku;
þeir leituðu upp hús og heimili
Múhanxeðstrúarmánna og
brenndu þau, en drápu fólkið.
Eldurinn breiddist út, svo þeir
réðu ekki við að stöðva hann.
Afleiðingin af þessu tiltæki vai’ð
sú, að eldurinn geysaði í 8 daga,
og hafði þá bi’ennt bx-eitt svæði
i gegnunx þéttbyggðasla hluta
boi’gai’innai’, alla leið frá höfn-
inni yfir að Marmai’ahafinu.
Ástandið í borginni varð ó-
skaplegt, hörmungar og hræðsla
gerði fólkið næstum brjálað og
samfara þvi magxxaðist hatrið
til útlendinganna, svo við ekk-
ert varð ráðið. Leiðtogar kross-
faranna lýstu því yfir að þessi
bruni hefði ekki vei’ið að þeirra
ráðum, eða með þeirra vitund,
og kváðust algjörlega saklausir
af því óhappaslysi, en borgai'-
búar lögðu engan trúnað á orð
þeirra og yfirlýsingai’, enda vaF
hatrið orðið svo yfii'gnæfandi
að engrar sanngirni var gætt.
ítalii’ og aðrir Vestur-Evrópu-
menn, senx sezt liöfðu að i boi’g-
inni, eftir fyrra blóðbaðið, voru
orðnir 16 þúsund að tölu, flúðu
til hafnai’borgarinnar Peru, þar
sem þeir leituðu sér öi-yggis í
skjóli hersveita krossfai'anna.
Þannig stóðu sakir í borginni
þegar Alexius keisari konx heim
úr leiðangi’i sínunx. Nústóðhann
uppi hjálparlaus og ráðalaus,
hræddur, bæði við samliei-ja
sina og borgarbúa. Loksins af-
réð liann að biðja greifann af
Monlferrat að lialda vörð með
hermönnum sínum, unx keisara-
höllina, því hann trúði ekki líf-
verði sínunx til þess; en á sama
tíma hélt hann leynifundi nxeð
aðlinunx, til þess að vinna að því
að konxa liinum útlenda her senx
fljótast út úr borginni, en sú
ráðagjörð konxst bráðlega upp,
og afleiðingin varð sú, að leið-
togar krossfaranna sendu sex
riddara á hans fund nxeð hótun-
arbréf, og kröfðust að keisarinn
stæði við öll þau lofoi’ð er hann
liafði gefið þeim. Þeir lýstu því
yfir, að þeir hvorki viðurkenndu
hann senx keisara né vin sinn,
ef hann ekki þegar uppfyllti ÖII
sín lofoi’ð við þá, undanfærslu-
laust. Að þessu erindi afloknu
riðu riddararnir til lxei’búða
sinna, og sluppu út úr borginni
án þess nokkur lxefti för þeirra.
Með þessu hótunarbréfi hófst
stríðið að nýju, en það var ekki
Alexius keisai’i, senx tókst á
hendur að stýra hersveitunx
borgarinnar, því næstu nótt var
honum steypt úr völdum, af
manni er Mourzoufle hét, og
Alexius hafði sett til hárra valda
og metorða; og nokkrunx dög-
um síðar lét harðstjórinn myrða
Alexíus fyrir augunx sér, hin
sönxu forlög biðu og ganxla ísaks
keisara, senx var tekinn af lífi
nokkru síðar.
Þegar ki’ossförunum bárust
þessi tíðindi gleynxdu þeir hati’-
inu til hins ógæfusama Alexius,
og sóru að hefna grimmilega á
nxorðingja hans og hinum trú-
lausa lýð, er tekið hefði hann
til keisara; en nú var við harð-
vilugan ofbeldismann að eiga,
sem lét sér fátt fyrir brjósti
brenna, og nxeð snarræði og
höi'ku kom hann reglu á hinar
skipulagslausu hersveitir borg-