Vísir Sunnudagsblað - 29.11.1942, Blaðsíða 2

VlSÍR StJNNUDAGSBLAÐ
íí
ur eftir hlaupin. En eg gat lield-
ur ekki varizt þeirri liugsun,
að hér væri éf til vill lieimkynni
dauðra, og ónotahrollur fór um
mig. Eg vildi að Lubbi færi á
undan mér, en nú var þess eng-
inn kostur. Hann hélt sig nú
aðeins við hæla mér. Mér fannst
eins og beygur í lionum. Eg gekk
því fram á barðið fyrir ofan
skriðuna, sem þarna liggur of-
an að ánni og virði þetta fyr-
ir mér á ný. Sýnist mér þelta
nú enn líkara því að vera haus-
kúpa af manni, en á meðan eg
var uppi á þreminum. Og til
þess að vera viss í minni
sök, geng eg niður að ánni
og sé mér lil mestu undrunar
að þarna er þá beinagrind af
manni. Holdlaus hauskúpan
blasti þarna við mér með tómar
augnatóftir og skein í hvítan
tanngarðinn alla leið aftur úr.
Hryggurinn og neðri hluti
líkamans, ásamt fatadruslum,
sem héldu þessu saman, hafði
flækst um steininn, en haus-
kúpan dinglaði þarna föst í
lygnunni fvrir neðan steininn.
Ónota hrollur fór um mig.
Hann seitlaði niður bakið og
alla leið niður í fætur. Mér kom
ekki til hugar að snerta við
þessu. Framhandleggir voru
farnir og fætur um ökla. Eg
skundaði upp úr gljúfrinu
og nú fór Lubbi óbeðinn á und-
an.
Mér fannst hressandi er eg
kom upp úr árgljúfrinu og sól-
in fór aftur að vlja líkama
minn. Eg veitti yndisleik nátt-
úrunnar nú ekki mikla athygli
og hraðaði mér lieim með bú-
smalann, kvíaði og skýrði svo
föður mínum frá fundi mín-
um. Hann varð fár við og kvað
þetta varla geta átt við rök
að styðjast, að þetta væru
mannsbein, og kvað þess ekki
von á þessum slóðum. En eg
sat við minn lceip og kvað bann
mundi þá komast að raun um
liið sanna er hann sæi það.
Vildi hann þá, að eg kæmi með
sér að vísa sér á staðinn, en eg
aftók það þar sem eg gæli visað
honum svo greinilega á liana
að ekki væri um að villast.
Kvaddi baim þá annan lil
fylgdar við sig með liandbörur,
og er stund leið, komu þeir aft-
ur og fluttu þá með sér beinin
'ásamt falaræflum sem um þau
héngu og létu í fjárliúskofa
fram á túni, meðan faðir mínn
smíðaði um beinin.
Síðar sannaðist, að þetta voru
bein af dreng sem hafði tapazt
af bæ einum þar í sveitinni árið
áður, og verið leitað mikið að,
en engum dottið í hug að leita
A. J. Johnson:
Fáein orð um skáldin fornu
— forfeður rangæisku
skáldanna.
Einar Sigurðsson
prófastur
Niðurl.
Séra Einar var göfugra manna
og kvenna, einkum þó er fjær
dró, eins og Jón biskup Arason,
enda voru þeir frændur í móð-
urætt séra Einars. Faðir hans
var Sigurður Þorsteinsson síð-
ast prestur í Grímsey, en móðir
Guðrún, dóttir Finnboga ábóta
Einarssonar á Munkaþverá, ís-
leifssonar beltislausa. Var ís-
leifur beltislausi langafi Jóns
biskups, en langa-langafi séra
Einars. Lengra frá átti séra
Einar til stórmenna að telja eins
og t. d. Torfa Arasonar hirð-
stjóra og riddara, Þorsteins Ól-
afssonar lögm. (bróður Árna
bisluips milda), og Þorsteins
lögmanns og hirðstjóra Eyjólfs-
sonar, (af Oddaverjaætt).
Séra Einar fæddist að Hrauni
í Aðalreykjadal í Þingeyjarþingi
1538, en andaðist i Eydölum
1626, 88 ára gamall. Hafði hann
þá verið prestur í 69 ár, og gerði
það ekki endasleppt með prest-
skapinn, því hann embættaði að
sögn, síðasta sunnudaginn sem
hann lifði, og var þá alblindur.
Hann ólst upp við mikla fátækt,
því faðir hans' var mjög fátækur
(og það var séra Einar einnig
framan af æfinni), en hann
vann það til, lil að koma syni
sínum i skóla, að gerast prestur
í Grímsey. Er Einar var 14 ára
fór hann í Hólaskóla. Var
hann, eins og séra Ólafur í
Sauðanesi, skólabróðir Guð-
brands biskups, er var þeirra
yngstur. Á nitjánda. ári var
bann vigður aðstoðarprestur að
Möðruvöllum í Hörgárdal. Varð
förin þangað ærið afdrifarík
fyrir líf bans síðar, þvi að þar
komst hann fljótlega í kynni
við stúlku er hét Margrét Helga-
dóttir, bóndadóttir úr Hörgár-
dal. Var hún allmiklu eldri en
liinn ungi prestur, kominn um
eða yfir þrítugt. Sagt er, að hún
liafi verið ráðskona á sumrum
í seli frá Möðruvöllum, og að
séra Einar hafi flutt mat úr sel-
svona langt, eða á þessum slóð-
um.
Varð eg þannig til að ýfa upp
harma foreldranna, sem nú
heimtu aftur týnda soninn með
þessum hætti.
Eydölum.
inu og heim á slaðinn. En svo
fór, að ráðskonan fór að þykkna
undir belti af völdum prestsins,'
og fæddi honum son. Var hann
skírður Oddur (líklega heitinn
eftir Oddi lögm. Gottkálkssyni).
Varð hann síðar (mjög merk-
ur) biskup í Skálholti, sem al-
kunnugt er, fyrir atbeina Guð-
brands biskups. Og með bisk-
upstign Odds, fer fyrst verulega
að rakna úr fyrir séra Einari á
allan hátt. Spor hans að Möðru-
völlum — og síðan í Möðru-
vallasel til Margrétar ráðskonu,
reyndust honum sannkölluð
göfuspor. Nokkrum árum síðar
giftust þau. Áttu þau saman 8
börn; upp komust af þeim,
Oddur biskup, séra Sigurður á
Breiðabólsstað í Fljótshlið, og
ein dóttir, Sesselja, Séra Sig-
urður, sonur lians séra Jón, og
sonarsonur séra Magnús, sátu
. Breiðabólsstað í Fljótshlíð sam-
fleytt í 116 ár, og voru þeir ætt-
feður Guðrúnar í Eyvindar-
holti, móður Tómasar próf.
Sæmundssonar.
Séra Einar missti konu sína
eftir fremur stutta sam-
búð, en kvæntist litlu síð-
ar bóndadóttur úr Reykjadal
er Ólöf hét Þórarinsdóttir. Áttu
þau tíu börn, 5 syni og 5 dætur.
Eru miklar ættir frá þeim
komnar. Kunnust af þeim munu
vera, séra Ólafur skáld í Kirkju-
bæ í Hróarstungu, (kvæntur
Kristínu dóttur séra Stefáns í
Odda Gíslasonar biskups) faðir
séra Stefáns skálds í Vallanesi;
séra Gisli í Vatnsfirði, (kvæntur
Þórnýju Narfadóttur í Reykja-
vík, dótturdóttur sonardóttur
Björns rika), og Anna kona séra
Ketils á Kálfafellsstað, sonar
séra Ólafs i Sauðanesi. Hún var
að nokkuru levti alinn upp bjá
séra Erasmusi Villaðssyni bin-
um merka þýzka eða jótzka
prófasti á Breiðabólsslað i
Fljótshlíð.
Séra Einar var víða prestur.
Eins og fyrr segir, varð hann
fyrst aðstoðarprestur á Möðru-
völlum í Hörgárdal 1557. Síðar
var hann um nokkur ár prestur
við Mývatn. Nes í Aðaldal fékk
hann 1565. Tæpt ár var liann
prestur í Hvammi í Norðurár-
dal, en 1591 fékk hann veitingu
Odds biskups sonar síns, fyrir
einu af beztu brauðum lands-
ins, Eydölum i Breiðdal, og þar
var hann til æviloka. Eftir að
séra Einar kom þangað fór hag-
ur hans mjög batnandi, sem áð-
ur liafði oftast verið mjög óhæg-
ur, vegna ómegðar (hann liefir
með báðum konum sínum átt a.
m. k. 18 börn, og lifðu 13 af
þeim, sbr. eftirfarandi vísur;
hin munu hafa dáið ung) og
tekjurýrra brauða. Að siðustu
varð hann vel efnaður. Oddur
biskup studdi 'föður sinn á alla
lund, ekki aðeins með því að
veita honum gott prestakall,
góða bújörð, og gera hann að
prófasti í Múlasýslum o. s. frv.,
heldur einnig með því, að
mennta syni hans (bræður
sina), sem voru bráðgáfaðir
efnismenn. IJann mun og liafa
látið sér annt um systur sínar.
Vísur séra Einars um tölu
barna sinna m. m. eru þessar:
Syni á eg sjö til vonar,
set eg Odd1) fyrst í letri,
Sigurður2) sæll mun verða,
sýslar trúlega Gisli3).
Ólafi4) hjúin öll ííæla,
Höskuld5 *) tel eg geðröskvan,
Eiríkur0) og Jón7) líkjast
ungir, af snjallri tungu.
Dætur á ég sex í sveitum,
Setzelíu8 *) tel eg geðröskva,
Margrét11) mín skal heita,
meira hlýði eg Sigríði10),
Anna11) er oi’ðsnjöll kvinna,
allfróð Gunna12) rnóðir,
Herdís13) hornsóp læi'ir
hugarsvinn, verklag liinna.
Séra Einar var afbragðs
skáld, — Hallgrímur Pétursson
sinnar tíðar — og er enn mik-
ið til af skáldskap hans, bæði
andlegum og veraldlegunx.
1) Oddur biskup. 2) Sr. Sig-
urður þrófastur á Breiðabóls-
stað. 3) Séra Gísli próf. i Vatns-
firði. 4) Séra Ólafur próf. i
Kii’kjubæ. 5) Séra Höskuldur í
Evdölum. 6) Eiríkur andaðist
ungur á Háskólanum 7) Séra
Jón á Ilofi í Álftafirði. 8) Kona
séra Halls Hallvarðssonar í
Bjarnanesi. 9. Kona séra Árna
Þorvarðssonar á Stöð í Stöðvar-
fii’ði. 10) Kona Bjarna Jónsson-
ar gullsmiðs í Bei’unesi. 11)
Ivona séra Ivetils á Kálfafells-
stað. 12) Kona sér Gissurar
Gislasonar í Þingmúla. 13) Hún
andaðist 10 ára gömul. Af þessu
sést, að af sonum séra Einars
varð einn biskup, þrír prófast-
ar og prestar, og tveir prestar,
og af dætrunum urðu fjóx’ár
prestskonur. 68 árum eftir
dauða séra Einars, voru 36
prestará lífi hér á landi, er voru
afkomendur hans.