Vísir Sunnudagsblað - 29.08.1943, Qupperneq 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
Dóttir dýratemjarans —
sem varð keisarafrú.
Þegar hið afarstóra hring-
leikahús í Byzans var autt fyrri
hluta dagsins og sólin hellti
geislum sínum yfir gula mölina
er lijólför kappakstursvagnanna
súust í eftir kappaksturinn
kvöldið áður, komu hörn eftir-
litsmannana og léku sér á
marmarasætum áhorfenda-
svæðisins. Þarna lcomu brún
börn, svört hörn og hvít börn.
Byzans, sem nú heitir Istambul
var um þessar mundir orðin
höfuðborg heimsins. íbúar voru
um 700 þúsundir. Þar voru allar
kynkvíslir jarðarinnar saman
komnar. Þar voru talaðar allar
tungur.
Þar sáust menn með öllum
litum.
Innan úr steinbúrunum
hejn-ðust öskur villidýranna. En
þau voru grafin i jörðu. Öskrin
• trufluðu börnin ekki. Þau voru
vön við að heyra þau.
Meðal barnanna voru þrjár
litlar telpur, dætur Aceciusar
dýralemjara. Þær hétu Comito,
Auastasia og Theódora.
Cumito Iék sér að keilum að
þessu sinni, Auaslasia dansaði
og stældi fræga danskonu, en
Theódóra stökk upp i hásæti
kéisarafrúarinnar og sagði: „Eg
vil vera keisarafrú i Byzans. Eg
er viss um að eg verð það. Og
allar þjóðir munu hlýða mér.“
Um leið og hún sagði þetta,
tindruðu augu hennar af stæri-
læti, harðnieskju og grimmd.
F'aðir hennar horfði á hana,
hristi höfuðið,en mælti svo: „Já,
því ekki það? Hver veit hvað
getur gerzt hér í Byzansborg?“
Jú, það gat margt komið fyr-
ir í þessum bæ, sem stóð á horni
Evrópu og Asíu, þar sem há-
menning tveggja heimsálfa var
að finna og hrottalegasta slark
og siðleysi hafði náð hámarki.
— Dýratemjarinn dó, og ekkjan
lét dætur sinar leika í leikhús-
inu mikla. Ein varð dansmær,
önnur kastaði hnifum og brenn-
andi blysum, og Theódóra lék í
hinum gömlu, grísku harmleik-
um. Menn hlógu að hermi og
hún var fokvond. Siðan varð
hún dansmær. ITún dansaði
meðal spjótodda. Og karlmenn-
irnir ætluðu nú að eta hina 18
ára fögru meyju með augunum.
Sumir urðu gjaldþrota fyrir
gjafir til hennar. Og nokkrir
menn frömdu sjálfsmorð af ó-
stjórnlegrí ást til hennar. —
Hún lifði villtu lífi. Svo villtu
lífi að fólk í þessari borg, þar
sem ósiðsemi var á liæsta stigi,
fyrirleit liana, og margir karl-
menn viku af leið á götunni til
þess að mæta henni ekki.
Skyndilega varð hún ástfang-
in fyrir alvör.u. Maðurinn liét
Hecebolus, ungur liðsforingi.
Hann liafði fengið skipun um
að fara í setuliðið í Egiptalandi.
Vegna hinnar trylltu ástar sinn-
ar yfirgaf Theódóra atvinnu
sína í Byzans og fylgdi elskhuga
sínum til Alexandríu. En þar
yfirgaf kærastinn liana og
reyndist mesti ódrengur.
Þetta gerðist á fyrri hluta 6.
aldar e. Kr. Alexandria var þá
ein af heimsins ríkustu og veg-
legustu borgum. Þar voru flest-
ar kirkjur og klaustur, mestur
lærdómur, mestur munaður.
í holum umhverfis borgina
bjuggu einsetumenn.Á götunum
var fjöldi heilagra manna. Á
súluendunum sálu súludýrling-
ar. Yfir borginni glampaði á
gullnar hvelfingar og krossa.
Theodora reyndi að dansa í
leikhúsunum. En hún mætti
mótblæstri og var hrópuð niður.
Hún dansaði þá á strætunum
og lifði af þeim eirpeningum er
fleygt var til hennar. Hún gerð-
ist afgreiðslumær i vinbúðum.
Hún féll dýpra og dýpra í
auðnuleysinu.
En þegar hún hitti Comitu
systur sína sem ferðaðist með
leikara einum og spurði hana
háðslega, hvort hún tryði því
að hún yrði drottning í Byzans,
svaraði hún játandi með sigur-
hreim í röddinni.
Ef til vill var það háð systur
Theódóru sem breytti stefnu
hennar. Hún yfirgaf Alexandr-
iu. Hún var blásnauð og fór
gangandi yfir Sýrland, Litlu-
Asíu, alla leið til Bvzans við
„gullna hornið“. Hún hafði
fætt son í Alexandríu. Á dánar-
dægri trúði Hecebolus syni sín-
um, þá uppkomnum, fyrir þvi
hver móðir lians væri. En þá
var Theódóra orðin keisarainna
í Byzans. Ungi maðurinn lagði
svo af stað til þess að finna
móður sína. Þegar Theódóra
fékk vitneskju um það, leigði
hún tvo menn, er fóru á móti
piltinum og myrtu hann. For-
tíðin átti ekki að lorvelda leið
hennar til metorða.
Þegar Theódóra kom til By-
zans var hún skínandi fögur
sem fyrr. Erfiðleikarnir liöfðu
ekki eyðilagt fegurð hennar.
Hún seltist að í götu er her-
menn byggðu að mestu. Hafði
hún ofan af fyrir sér með því
að spinna ull fyrir þá. Stundaði
tóvinnu eins og sagt er. Er hún
kom aftur var Justinus keisari.
Hanu var bóndasonur frá Da-
cien. Hann hafði verið hermað-
ur í lífverði Leos keisara. Hann
var læs, en ekki skrifandi. Með
undirferli, loforðum, mútum,
eitri, morðum og peningum
tókst honum að ná í keisara-
tígnina. Justinian, bróðurson
sinn, er einnig var bóndasonur,
hafði Justinus fengið valinn til
yfirlífvarðai'foringja og síðar
til rikisei'fingja. Justinían
kunni bæði að lesa og skrifa.
Fljótlega náði hann mest öllum
völdum lijá hinum gamla keis-
ai-a og var liinn raunverulegi
stjói'nandi. Dag nokkurn reik-
aði ríkiserfinginn um úthverfa-
götur boi'garinnar og í þeirri
för sá hann Theódóru. Hún sat
úti fyrir lirörlegu liúsi og spann
ull. Sólsetrið gerði hana dásam-
lega fagra. Justinian stóð orð-
laus af aðdáun. Það vai'ð sterk
ást við fyrstu sýn. Þekkti hún
hann? Ef til vill. Ætli hún liafi
fundið á sér að draumur henn-
ar um að verða keisarafrú var
að verða að staðreynd. Enginn
veit þetta. En þegar hann tók
hönd hennar og leiddi hana til
liallai’innar fylgdi hún honum
með gleði. í höllinni gaf hann
þá yfirlýsingu að hann ætlaði
að giftast henni. Keisai'afrúin
hét Eufemla. Hún var af ó-
menntuðu fólki komin. En hún
hafði alla æfi lifað heiðarlegu
lifi. En hún setti sig upp á móti
þessum ráðahag. Henni virtist
það óþolandi að leikhúsdi'ós og
vínbúðardama ætti að verða
drottning og setjast í hásæti
sitt. Móðir Justinians hét Vigil-
antia. Hún fóraaði höndum til
himins, frávita af undrun yfir
því að sonur sinn ætlaði að
giftast kvensu með öðru eins ó-
orði og Theódói-a hafði. En
þessar konurdóu með fárradaga
millibili. Menn hvisluðu um að
þeim hefði verið gefið eitur.
En keisarinn gaf út tilskipun
þess efnis að syndug kona, með
óhreina fortíð, er sæi að séx%
skyldi vera eins mikils metin
og hver hefðardama og mætti
því giftast hinum tignasta
manni. Þegar Justinian árið
524 varð hjálpai'keisari frænda
síns giftist hann Theódóru i
Sofíukirkjunni. Þar setti æðsti
maður kirkjunnar hið keisara-
lega gullna djásn á höfuð henn-
ar.
Það er ái'eiðanlegt að Justin-
ian hefir elskað hina fögru konu
sína. Hann lét Theódóru fá
Brezkir hermenn slcoða þýzkar sprengjuvörpur, sem teknar voru á Sikiley.