Vísir Sunnudagsblað - 05.09.1943, Side 6

6
yism su^Kpt>AGsguí)
Samgöngur.
Skipatjón Japana af völdum
fiugvéla og kafbáta okkar hefir
verið mjög mikið, en það hefir
þeim að nokkru leyti hætzt méð
hjörguðum skipum og hértekn-
um i byrjun styrjaldarinnar.
Þar að auki getur þörf Japana
fyrir skip aðeins verið tíma-
spursmál. Frú Chiang-Kai-shek
liefir látið svo um mælt, að inn-
an árs geti Japanir verið búnir
að koma sér upp járnbrautar-
kerfi, sem nái alla leið til Singa-
pore. Á þetta innanlands sam-
göngukerfi væri aldrei hægt að
ráðast af sjó, jafnvel þó að
mestur liluti japanska flotans
hefði verið eyðilagður.
Þar að auki nota Japanir flug-
ið mikið til að tengja saman
heimsveldi sitt. Verzlunarflug-
floti þeirra heldur uppi sam-
göngum á nærri 40 þús. milna
leið, sem nær frá Manchukuo
til Thailands.
Kynþáttahatur.
En það sem ér jafnvel ennþá
hættulegra Bandarikjunum en
verzlunarskipulagið, eru til-
raunir Japana til að koma af
stað kynþáttabaráttu meðal As-
iuþjóða. Burmabúar, Malajar,
Tliailendingar og Javabúar eru
vel móttækilegir fyrir hinum
síendurtekna áróðri Japana:
„Þetta er stríð hinna miklu
Asíuþjóða gegn kúgun Amer-
íkumanna og Englendinga.“
Þegar til átakanna kom, barð-
ist fólkið í nýlendum Asíu ekki
með Evrópumönnunum. Aðeins
Filippseyjabúar börðust, og nú
verða þeif — eins og aðrar
þjóðir Austurlanda — að
beygja sig undir vilja Japana
eða deyja að öðrum kosti.
Hinum miklu sigrum Japana
var fagnað á ársafmæli Pearl
Harbour-árásarinnar i öllum
hernumdu löndunum, án efa
eftir miklar hvatningar, en einn-
ig með fúsum vilja fólksins.
Jafnvel í Manila sagði Jorge
Vargas borgarstjóri — sem fyrr-
um var mikill vinur MacArthurs
hex'shöfðingja — í í’æðu, sem
hann hélt fyrir fagnandi mann-
fjölda: „Það er ánægjuleg
skylda okkar að taka þátt í fögn-
uði milljónanna. Sigur Japan er
sigur Fihppseyja.“
í Burma var haldinn þjóð-
íundur til að þakka Japönum
fyi'ir „fi-elsunina“ undan oki
Breta. Japanski borgarstjórinn
í Singapore tók á móti trúnað-
aryfirlýsingum og samvinnutil-
boðum fi'á leiðandi mönnum
þar. Kínverskir íbúar í Saigon,
Indo-Kína, gáfu 100.000 yen til
flugvélakaupa handa Japönum.
Það er ekki rétt að líkja mönn-
um eins og Vargas við kvislinga
—- þeir geta verið sannfærðir um
að örlög þeirra séu nátengd ör-
lögum Japana;
Hernumin lönd hafa verið
„japaniseruð“ fullkomlega. Það
er áætlað að 25% af stax-fsmönn-
um ráðuneytanna í Tokio, í
verzlun, iðnaði, almennri vel-
ferð, - járnbrautum, landbúnaði
og nxenntun, ásamt með öðr-
um æfðum sérfræðingum, hafi
vei'ið sendir til þessara landa.
Sijgruðu fójki er kennd jap-
anska, japanskir siðir og jáp-
önsk trúai'brögð. Þúsundir af
japönskum fjölskyldum hafa
flutzt til hei'numdu landanna
sem landnenxar. í staðinn eru
þúsundir ungra manna og
kvenna flutt til Tokio frá Java,
Kina, Tliailandi, Indo-Kina og
Filippseyjum, til að menntast
þar, svo að þau geti síðar meir
tekið við störfum í þágu „vel-
megunar hinnar sameinuðu
Austur-Asíu“.
I
Flugvernd.
Japanir ætla að halda sinu
víðáttunxikla í'íki saman með
flugflotum. Sagt er að þeir fram’
leiði a. m. k. 800—1000 flugvél-
ar á mánuði og að þeir hafi
varnarstöðvar og flugvelli fyrir
landvélar i séi'hvei'jum krók og
kima x’íkis síns.
I framtiðax'sókn vorri vei'ðum
við að senda lierlið loftleiðis í
sjóflugvélum gegn landflugvél-
um. En Japanir vita að Banda-
í'íkjamenn geta sett niður her-
lið með þvi að senda nógu stór-
an flugflota á einn stað. Þess-
vegna hafa þeir víggirt stei’k-
lega alla líklega staði. Þýzkur
fréttai'itai’i, sem. heimsótti ný-
lega Corregidor-virki, sagði að
Japönum liefið tekizt að gera
þetta vii’ki, sem áður var amei'-
ískt, „sterkara heldur en Gi-
braltar“. Samkvæmt upplýs-
ingum fi'á liernaðarfræðingum
Japana sjálfra álít ég að mark-
mið þeix-ra nú sé að valda okk-
ur svo miklu tjóni, jafnskjótt
sem við gerunx árás einhvers-
staðar, að herir okkar bíði var-
anlegan bnekki, og búa þannig
í haginn fyrir friðarsamninga,
sem munu heimila þeim að
balda öllu því, sem þeir hafa
þegar náð á sitt vald. — Þá
fyi'st geta þeir fullkomnað vei'k
sitt í ró og næði, — að sameina
þjóðir Asíu undir forustu sinni
og byggja upp þá hernaðarvél,
sem gerir þeim kleift að brjóta
undir sig allan heiminn.
Hvað kostar heimsveldi?
Á ráðstefnunni í Tientsin ái'ið
1939, sagði Homma hershöfð-
ingi — sá senx síðar stjórnaði
herleiðangrinum til Filipþs-
eyja —■ við inig: „Við ei'um
reiðubúnir til að missá 10 rnillj.
mánna í stríði okkar við Amer-
iku. Hve mörgum eruð þið
reiðubúnir til að fórna?“
Þessi kyrrstöðuhernaður okk-
ar nú í Kyrrahafi, er einmitt
það, sem hentar Japan bezt.
Við „höldum“ aðeins þeim stöð-
um, sem Japanir hafa ákveðið
að við héldum, en ekki við
sjálfir. Við „stöðvuðum" Japani
ekki fyrr en þeir höfðu tekið
alla þá staði, sem þeir þörfnuð-
ust. Þrátt fyrir sigra okkar og
þrátt fyrir hið mikla skipatjón,
sem við höfum valdið Japön-
um, erum við ekki ennþá byrj-
aðir sóknina á liendur þeim.
Hæfir menn, nóg af skipum og
flugvélum mun án efa gera okk-
ur kleift að heyja hana sem
fyrst.
En hvaða aðferð sem við not-
um, hvort sem við reynum að
mjaka okkur eyju af eyju, eða
við heyjum allslierjai'sókn gegn
Japan sjálfu frá Alaska, Hawaii
og Kína — er stai’fið, sem bíður
okkar mjög erfitt. Og á meðan
notfæra Japanir sér timann,
sem við erum að gefa þeim.
Sjálfsagður liður i vorönnum
á flestum, heimilum fyrir alda-
mótin var að fara á gi'asafjall.
Hjá okkur þarna í firðinum og
sveitinni yfirleitt voru það hin-
ar svokölluðu skottuferðir, sem
ujn var að ræða, þ. e. þegar ekki
var legið við tjald. En þaraa
þótti það ekki ómaksins vert, því
tiltölulega stutt var á sæmilegt
grasland.
Þessar ferðir voru farnar
venjulega fyrir sláttarbyrjun, er
leit út fyi*ir hæglætis vætu, eða
vott væri á grasi og ekki útlit
fyrir þurviðri. í vætu er vanda-
laust að sjá grösin, en í þurvirði
dyljast þau mjög, að eg ekki
tali um í sólskini, þvi þá falla
þi'iu vel sapxan ivið gulgrjáar
mosaþúfurnar og fela sig nxeð
öllu, nenxa vendilega sé leitað.
Stundum var farið á túna-
slætti til grasa, ef vætutíð var
og hikað vai’ við að slá niður
töðuna. Bezt þótti til grasatekju
hæglátt og hlýtt veður, en sól-
skinslaust, og nú lá fyrir okkur
að fara í eina slíka skottuferð.
Veði’i var þannig farið, að
vætumolla var á, og hlýtt.í veðri.
Sá til sólar of og til og hafði
svo verið nokkra daga, að ekki
þornaði af strái, og þótti því
Styðjum Kínverjá; ,
Hernaðarátælun okkar í
Kvrraliafi hefir aðallegá byggzt
á þvi að gefa Kinvejum fært að
halda áfram baráttunni gegn
Japönum, með láns- og leigu-
liergögnum, sem við höfum
flutt loftleiðis frá Indlandi, síð-
an Japanir hertóku .Burina.
Þessi hjálp hefir meira verið til
málamynda lieldur en að hún
hafi komið að fullum notum.
Mikillar og vaxandi óánægju
gælir meðal Kínverja, yfir því
að við skulum, ekki viðurkenna
Japani sem óvin nr. 1, og haga
okkur eftir þvi. Eitt sinn, þegar
rætt var um lijálp okkai’, sagði
dr. Lin Yu-tang biturlega: •—
Eina ábyggilega afleiðingin af
þessari aðferð (þessari mála-
myndarhjálp til Iíinverja) er sú,
að kínverski herinn verður ger-
sigraður einn góðan veðurdag.“
Við verðum að gera allt sem
i okkar valdi stendur til að
styðja Kína og gera því kleift að
halda styrjöldinni áfranx. Tap
Kínverja, sexxi bandamanna,
mundi vex’ða það versta, senx
fyrir okkur gæti komið.
gott grasaveður. Við vorunx
fjögur, senx áttum nú að fara,
tvær stxilkur og við tveir strák-
arnir.
Grasapokarnir voru teknir
fraixx og bundinn lindafetill í
opið og brugðið um öxl sér, og
nestisbiti i horni pokans, og síð-
an lagt af stað um dagmála-
leitið. Silfurskær döggin glitr-
aði á livei'ju blaði og blómi, þeg-
ar blessuð sólin sendi gullinn
geislavöixd sinn af og til inn á
milli skýjanna. Og döggin
hrundi um fætur manns af
puntinum i hliðinni, og þegar
við stöldruðuixx við á Brúninni
til að kasta nxæðinni og lituni til
baka, xnátti greina slóðina alla
leið heim til bæjar. Fyrir neð-
an lá fjöi'ðurinn spegilsléttur,
og æðurin úaði værðarlega
með fjöld unga um allan sjó.
Hann var nú kominn í sumar-
leyfi inn í fjarðai’botna, úr ey-
verinu fyrir utan fjarðarmynn-
ið og var nú hinn ánægðasti
yfir lifinu, bústinn og þriflegur
að vanda. En nú skall þokan yfir
okkur og byi-gði útsýn alla; grá
og köld vafði liún okkur örnx-
um.
Við gengum nú upp i Kross-
táar og fórum að svipast um
Úr Æskuminningum:
Á grasafjalli.