Nýja dagblaðið - 27.03.1934, Blaðsíða 1

NYJA DAGBIAÐIÐ
2. ár. Reykjavík þriðjudaginn 27. marz 1934. 73. bla5
Raílýsing sveiíanna
Viðtal við Bjarna Runólfssnn
bóiida í Hólmi
(ximsteinaborgin
Jóhannesarborg í Suður-Afríku.
Suður-Afríka er sjálfstjórnarnýlenda innan Bretaveldis.
Þar var Búastyrjöldin háð rétt urn aldamótin síðustu. Landið
er auðugt að gimsteinum. Núna nýskeð bárust þaðan fregn-
ir um óvenjulega mikið regn og stórkostleg vatnsflóð. Á ein-
um stað varð ferðafólk að hafast við í jámbrautarlest í
hálfan mánuð vegna vatnsflóðsins.
Rooseyelt sigraði
og’ auðliringarnir Yiðurkenndu samtatarétt
yerkamanna.
ÍDAG
Sólaruppkoma kl. 6,30.
Sólarlag kl. 6.60.
Flóð árdegis kl. 3,05.
Flóð síðdegis kl. 5,25.
---- i
5
Veðurspá: Allhvass suðaustan eða ‘
austan. Snjóél eða slydda.
Söfn, skrifstofur o. ÍL:
Landsbókasafnið opið kl. 1-7 og 8-10
þjóðskjalasafnið ....... opið 1-4
Alþýðubókasafnið .. . .opiö 10-10
Landsbankinn ......... opinn 10-3
Búnaðarbankinn opinn 10-12 og 1-3
ÚtvegsbanHnn opinn 10—12ogl—4
Útbú Landsb., Klapparst. opið 2-7
Sparisj. Rvk og nágr. 10-12 og 5-7!/2
%
Pósthúsið: Bréfapóstst. .. opin 10-6
Bögglapóststofan ...... opin 10-5
Landssíminn ............ opinn 8-9
Skrifstofa útvarpsins kl. 10-12 og 1-6
Búnaðarfélagið .. opið 10-12 og 1-4
Fiskifél.... Skrifst.t. 10-12 og 1-5
Samb. ísl. samvinnufél. 9-12 og 1-6
Sölusamb. ísl. fiskframleiðenda
opið 10—12 og 1—6
Skipaútg. ríkisins opin 9-12 og 1-6
Eimskipafélagið ......... opið 9-6
Stjómarráðsskrifst. .. 10-12 og 1-4
Skrifst. bæjarins opnar 9-12 og 1-4
Skrifst. lögreglustj. opin 10-12 og 1-4
Skrifst. lögmanns opin 10-12 og 1-4
Skrifst. tollstjóra opin 10-12 og 1-4
Tryggingarst. ríkisins 10-12 og 1-5
Hafnarskrifstofan opin 9-12 og 1-6
Ríkisféhirðir ............... 10-3
Baðhús Reykjavíkur .... opið 8-8
Heimsóknartimi sjúkrahúsa:
Landsspítalinn ........... kl. 3-4
Landakot3spítalinn ....... kl. 3-5
Laugarnesspítali ...... kl. 12þ2-2
Vifilstaðahælið 12i/2-iy2 og 3i/2-4i/2
Kleppur ................. kl. 1-5
Fæðingarh., Eiríksg. 37 kl. 1-3 og 8-9
Sólheimar..................kl. 3-5
Sjúkrahús Hvítabandsins .... 2-4
Elliheimilið ................. 1-4
Næturvörður í Reykjavíkurapóteki
og lyfjabúðinni Iðunn.
Næturlæknir: Valtýr Albertsson,
Túngötu 3, sími 3251.
Skemmtavlr op samkomur:
Nýja Bió: 13 við borðið, kl. 9.
Gamla Bíó: Gleymdu boðorðin,
kl. 9.
Málverkasýning Asgríms Jónsson-
ar Austursti'. 10, opin frá 11—10
e. m.
Málverkasýning Jóns þorleifsson-
ar að Blátúni við Kaplaskjóls-
veg, opin 10—7.
Dagskrá ótvarpslns:
Kl. 10,00 Veðurfregnir. 12,15 Há-
degisútvarp. 15,00 Veðurfregnir.
19,00 Tónliekar. 19,10 Veðurfregnir.
Tilkynningar. 19,25 EnskUkennsla.
19,50 Tónleikar. Auglýsingar. 20,00
Klukkusláttur Fréttir. ‘20,30 Er-
indi: Gyðingurinn gangandi (Guð-
br. Jónsson). 21,00 Lúðrasveit
Reykjavíkur. 21,20 Upplestur
(Brynjólfur Jóhannesson). 21,35
Grammófónn: Brahms: Kvartett í
B-dur, óp. 67.
Símar Nýja dagblaðsins:
Ritstjóri ...................... 4373
Fréttaritari ................... 2353
Afgr. og augl. ................. 2323
Bjami Runólfsson bóndi í
Hólmi í Vestur-Skaftafells-
sýslu er þekktur maður um
land allt. Hann hefir unnið
manna mest að raflýsingum í
sveitunum. Sú starfsemi hans
er enn merkilegri vegna þess,
að hann hefir aflað sér allrar
sinnar þekkingar og kunnáttu
upp á eigin spýtur.
Nýja dagblaðinu finnst á-
stæða til að segja lesendum
sínum örlítið frá þessum
þekkta hagleiksmanni. Náði
það tali af honum, er hann var
staddur í bænum nú fyrir
skömmu. Fer hér á eftir
nokkuð af samtalinu.
— Hvenær var fyrsta raf-
magnsstöðin byggð í Vestur-
Skaftafellssýslu ?
— Rafmagnsstöðin í Þykkva-
bæ var fyrsta stöðin í sýslunni,
byggð 1912 eða 1913. Halldór
Guðmundsson rafmagnsfræð-
ingur sá um verkið, en ég
vann að því með honum. Það
er fyrsta kynningin, sem' ég
hefi haft af þessum hlutum.
Eftir það fór ég að fást við
þetta heima hjá mér og sá um
viðgerðir á Þykkvabæjarstöð-
inni. Árið 1919 tók ég það að
mér að flytja stöðina nokkum
spöl. Það tókst sæmilega. Það
er fyrsta þesskonar verkið,
sem ég tók mér fyrir hendur.
— Hvenær fóruð þér sjálfir
að setja upp stöðvar?
— Fyrsta stöðin, sem ég
reisti, var heima hjá mér. Túr-
bínuna smíðaði ég sjálfur. Það
var árið 1921. Hún hefir enzt
mér vel allan tímann. Næstu
stöðvarnar, sem ég byggði,
voru í Svínadal í Skaftártungu
og Svínafelli í öræfum.
— Hvað hafið þér raflyst
mörg sveitaheimili ?
Mér telst svo til, að þau
muni vera nálægt 130. Ég hefi
smíðað 77 túrbínur frá 4—30
hestafla stærð.
— Hvar hafið þér byggt
flestar stöðvar?
— 1 Suður-Þingeyjarsýslu
og hvergi eins þétt og í Bárð-
ardalnum. Næst kemur svo
V estur-Skaf taf ellssýsla.
— Þér eruð náttúrlega búnir
að byggja stöðvar í flestum
héruðum landsins?
— Auk þeirra tveggja, sem
ég nefndi áðan, hefi ég reist
stöðvar í Skagafirði, Vestur-
ísafjarðarsýslu, Árnessýslu,
Vestur-Húnavatnssýslu, Rang-
árvallasýslu og víðar.
— Eru stöðvarnar ekki alls-
staðar notaðar bæði til ljósa og
suðu ?
— Jú, og þær stærri líka til
hitunar.
— Hvað hafa stöðvarnar yf-
irleitt verið dýrar?
— Ég hefi athugað það fyr-
ir skemmstu, hvað sé meðal-
verð þeirra stöðva, sem ég 1
— Hafið þér gefið nokkra
hefi byggt og reiknast mér svo
til, að það verði 4600 kr.
Framh. á 2. síðu.
Tveír óvinír
þingræðísíns
Foringi „Þjóðemishreyfing-
arinnar“ í Danmörku (Rit-
mester Lembcke). Hann er nú
undir eftirliti lögreglunnar.
Willy Munzenberger. Hann
varð milj ónaeigandi á því að
gefa út blöð handa þýzkum
kommúnistum. Nú er hann í
útlegð, því að „nazistar“ vildu
hafa einkarétt á því að brjóta
niður þingræðið í Þýzkalandi.
London kl. 18 26/3. FU.
Verkfallinu í Bandaríkjunum
hefir verið aflýst. Orsök verk-
fallshótunarinnar voru deilur
um rétt verkamanna, til þess
að vera í verkamannafélögum,
en vinnuveitendur höfðu neit-
að því, að semja við slík félög,
sem aðilja fyrir hönd yerka-
manna.
Á fundum þeim, sem Roose-
velt forseti hefir haldið með
eigendum bifreiðasmiðjanna,
hefir réttur verkamanna verið
ákveðinn skýrar en áður. Er
sagt í amerískum blöðum í dag,
að sigur forsetans í þessu máli
sé áhrifamesti atburðurinn í
öllu viðreisnarstarfinu.
London kl. 18 26/3. FÚ.
Alþjóða verzlunarráðið hefir
sent ríkisstj órnum helztu landa
lieimsins áskoranir, þar sem
lagt er fast að þeim, að koma
föstu skipulagi á mynt sína
eins fljótt og auðið er- Verzl-
unarráðið varar einnig þær
þjóðir, sem enn hafa ekki horf-
ið frá gullinnlausn, við því að
hverfa frá henni nú og ræður
þeim til þess að gera það ekki.
1 ávarpi sínu gefur verzlunar-
ráðið yfirleitt um bættan hag
fjármála og iðnmála og við-
reisn þeirra síðastliðna mán-
Réttindi verkamanna höfðu
verið sett fram í hinni upphaf-
legu viðreisnarstefnuskrá og
komið fyrir í einstökum atrið-
um í reglugerðum einstakra
iðngreina. En vinnuveitendur
skýrðu þessi ákvæði á ýmsan
hátt og sitt á hvað og deilur
hafa oft orðið um skilninginn
á þeim. Försetinn hefir sett
fram rétt verkamanna skýrt og
greinilega. í tilkynningunni um
þetta, sem gefin var út í dag,
segir, að verkamenn hafi rétt
til þess að kjósa sér sjálf full-
ti’úa til samninga um verka-
mál. Vinnuveitendum skal vera
óheimilt að gera nokkurar ráð-
stafanir um vinnuhömlur gegn
fólki, vegna þess eins, að það
sé í slíkum félögum.
uði, en segir að þrátt fyrir það,
þótt viðskipti hafi örvast og
atvinna aukizt, þá megi alls
ekki skilja þetta svo, að jafn-
vægi sé aftur komið á. Hins-
vegar telur ráðið að nota eigi
tækifærið meðan sá bati
stendur, sem nú er hafinn til
þess að koma almennri festu á
gjaldeyrismálin, því að með því
einu móti verði tryggð vaxandi
alþjóða viðskipti og verðhækk-
un.
Það er lagt í vald þeirra ein-
stöku stjói-na, sem ávarpi
Framh. á 4. síðu.
Alþjóða verzlunarráðið
liefir sent út ávarp um gengismál