Nýja dagblaðið - 25.05.1934, Blaðsíða 1
2. ár
Reykjavík, föstudaginn 25. maí 1934.
120. blað
Fyrsta kosningabomban
Arnljótur látinn dæma í ljúgvitnainálinu dag-
inn eftir að Hermann Jónasson iagði af stað
í kosningaleiðangur
Þegar eftir að Hermann Jón-
asson hafði auglýst framboðs-
fimdi í Strandasýslu, urðu
menn þess varir, að hreyfing
var komin á hið svokallaða
„kollumál“, sem legið hefir í
þagnargildi í marga mánuði og
íhaldsmenn almennt hafa
skammast sín fyrir að minnast
á.
Með Goðafossi í fyrrakvöld
lagði Heramnn Jónasson af stað
til fundahaldanna í Stranda-
Hermann Jóaasson fi
vörn í
sýslu, ásamt Tryggva Þórhalls-
syni.
En kl. 414 í gærdag kvað
Amljótur upp dóminn í bæjar-
þingssalnum í tugthúsinu.
1 þessum dómi er Hermann
dæmdur í 400 króna sekt og
riffill, sem dómarinn gengur út
frá að Hermann eigi, gerður
upptækur til bæjarsjóðs.
Kr. 12.67 af þessu fé er til-
dæmt Oddgeiri Bárðarsyni, sem
upplj óstrunarlaun.
kk ekki aö bera fram
málínu
Þegar veður fékkst af því,
að dómur ætti að ganga í máli
þessu, krafðist málaflutnings-
maður Hermanns Jónassonar,
liæstréttarmálafl.m. Stefán Jóh.
Stefánsson þess, að fá að bera
fram skriílega vöm í málinu.
Þessu neitaði dómarinn.
Hefir slíkt réttarhneyksli
ekki áður hent hér á landi, svo
vitað sé, og er þetta eftir öðm'
í þessu þokkalega máli.
Hermann Jónasson iögr.stj.
boðar til þriggja funda 1 Skagafirði um dóms-
málastjórn Magnúsar Guðmundssonar.
Jafnframt skorar hann á Magnús Guðmundsson
að mæta sér á fundum þessum og skuli þeir
hafa jafnan ræðutima.
Hermann Jónasson lögreglu-
stjóri fór með Goðafossi í
fyrrakvöld til fundahalda í
Strandasýslu. Goðafoss kom til
ísafjarðar í gær og bárust Her-
manni fréttimar um dóminn í
„kollumálinu“ um sjöleitið í
gærkvöldi. Sendi hann þá út-
varpinu samstundis símskeyti
tun eftirfarandi fundarboðun,
sem hann bað það að birta tvö
kvöld í röð:
„Af hálfu miðstjómar Fram-
sóknarflokksins boða ég hér-
með til stjórnmálafunda í
Skagafirði svo sem hér segir:
Á Hofsósi 10. júní, Sauðár-
króki 11. júní og við Sveins-
staðalaug 12. júní. Aðalumræðu
efni: Dómsmálastjóm Magnús-
ar Guðmundssonar ráðherra.
Skora ég hérmeð á Magnús Guð
mundsson að mæta til andsvara
á fundum þessum. Jafn ræðu-
tími fyrir báða.
Hermann Jónasson“.
Frá Stórstúkuþinginu
Það krefst betri tollgæzlu, stangara eftirlits með
ölvun embættismanna, aukinnar bindindisfræðslu í
skólum, blóðrannsóknar í bifreiðaslysamálum, ef
vafi leikur á um ölvun sakbomings o. fl.
Friðrik Ásmundsson Brekkan var kosinn stórtempl-
ar í stað Sigfúsar Sigurhjartarsonar.
Stórstúkuþinginu lauk síð-
astliðinn laugardag og hafði þá
staðið í fjóra daga. Fara hér á
eftir nokkrar helztu samþykkt-
ir þess:
I. Verði núgildandi áfengis-
löggjöf breytt, svo að leyfður
verði innflutningur sterkra
drykkja, felur stórstúkuþingið
framkvæmdanefnd sinni, að
gjöra allt, sem í hennar valdi
stendur, til þess að hafa áhrif
Skriðuhlaup í Kína
liondon 24./5. kL 16. FÚ.
í Kína hafa fallið skriður og
grafið nokkur þorp, en mörg
hundruð manna hafa farizt.
á, að lögieidd verði víðtæk tak-
mörkun á sölunni, og að leggja
sérstaka áherzlu á að í lögin
verði sett ákvæði um ákvörð-
unarrétt héraðanna um áfeng-
issöluleyfi í héraðinu eða i
kaupstöðum, og að til slíks
leyfis þurfi 94 hluta greiddra
atkvæða atkvæðisbærra héraðs-
manna.
II. Stórstúkuþingið telur allra
hluta vegna bráðnauðsynlegt,
að tollgæzlan sé aukin til mik-
illa muna alstaðar í landinu,
og launakjör tollgæzlumanna
séu það góð, að þeir geti
óskiptir gefið sig við starfinu.
Einnig telur þingið það nauð-
syn, að tollgæzlumönnum og
löggæzlumönnum sé gefið það
vald, að þeir megi rannsaka
flutningatæki, hvaða tegundar
sem þau eru, og hvar sem er.
III. Stórstúkuþingið skorar á
stjómarvöld landsins, sem þau
mál heyra undir, að framfylgja
til hins ítrasta lögum og reglu-
gerðum þeim, er. nú gilda og
banna embættis- og starfs-
mönnum þjóðarinnar ölvun á
almannafæri og við embættis-
störf.
IV. „Verði núgildandi áfeng-
islöggjöf breytt, krefst stór-
stúka íslands þess, að í engu
verði slakað á þeim hömlum á
áfengisúthlutun í landi eða á
sjó, er voru á áfengislöggjöf
vorri 1908“.
V. Stórstúkuþingið skorar á
næsta Alþingi að ákveða með
lögum að 25% af væntanlegum
hagnaði ríkisins af áfengis-
verzlun renni til Stórstúkunnar
til útbreiðslu bindindis og bind-
indisfræðslu, en 10% til
stofnunar drykkjumannahæla.
Drykkjumannahælunum verði
komið á fót, sem allra fyrst.
VI. Stórstúkan samþykkti að
vinna að því:
a) Við skólanefndir og
fræðslumálastjóm landsins að
kennarastöður ríkisins verði
ekki veittar öðrum en bind-
indismönnum.
b) Að bindindisfræðsla verði
tekin í tölu skyldunámsgreina
við alla skóla landsins.
c) Að gefin verði út heppileg
kennslubók i handbókaformi,
um andleg og líkamleg áhrif
áfengis og tóbaksnautnar á
I þjóð og þjóðUf.
Framh. á 2. gtítn.
Gísli Sveinsson býður Jón í Stóradal og Hannes
frá Hvammstanga hjartanlega velkomna í íhalds-
flokkinn.
Gisli telur Tryggva Þórhallsson góðan lika, þótt
hann að vísu hafi „flekkaða fortíð“.
Á fundinum í Vík í fyma-
dag mætti Jón í Stóradal af
hálfu klofningsmanna, og mun
hafa ætlað að verða Lárusi í
Klaustri til hjálpar. En hjálpin
varð minni en til stóð, því Jón
fór á allan hátt hina mestu
hrakför og faxmst héraðsmönn-
um lítið til um hans frammi-
stöðu.
Er það sögulegast frá þess-
um fundi, að Gísli Sveinsson
sýslumaður, frambjóðandi 1-
haldsflokksins, ávarpaði Jón í
Stóradal fögrum orðum, og
kvaðst vilja bjóða Jón sjálfan
og Hannes á Hvammstanga
hjartanlega velkomna í íhalds-
flokkinn. Hann sagði að mynd-
un hins svonefnda bændaflokks
væri af engum tekin alvarlega
og auðvitað væri hún ekkert
nema millispor á leiðinni inn í
íhaldsflokkinnn, óþarft að vísu,
en þó afsakanlegt eins og á
stæði.
Um Tr. Þórhallsson sagði G.
Sv. eitthvað á þá leið, að hann
(Tr. Þ.) hefði að vísu „flekk-
aða fortíð“ og yrði því að taka
við honum með varkámi, en
leið hans, eins og hinna tveggja
lægi þó beint inn í íhaldsflokk-
inn. Héðan af gætu þeir ekk-
ert annað farið.
Nazisíaflokkur
Gísla Sigurbjörnssonar
stofnaður i samráði við M.iðstjórn ihaldsfiokksins
Fulltrúi nazista lýsir því yfir á fundi, þar sem mættir
voru fulltrúar frá öllum stjórnmálaflokkum.
Á annan í hvítasunnu var •
haldinn fundur af fulltrúum'
stjómmálaflokkanna til undir-
búnings stjómmálaumræðna í
útvarpið. Fyrir íhaldsflokkinn
mætti Ólafur Thors útgerðar-
maður en fyrir nazista Jón N.
Sigurðsson, stúdent.
Meðal þess, sem bar á góma,
var Gísli Sigurbjörnsson. Innti
ólafur Thors fulltrúa nazist-
anna eftir því, hvar Gísli væri
nú niðurkominn og hvemig að-
staða hans væri í „hreyfing-
unni“. Væri það merkilegt, ef
sá maður væri þar ekki hátt
settur, sem hefði verið aðal
stofnandi „hreyfingarinnar“.
Jón svaraði þessu á þá leið,
að það væri rétt og Gísli hefði
„stofnað þjóðernishreyfingunaí
samráði við miðstjórn Sjálf-
stæðisflokksins“!
ólaf Thors setti hljóðan við
þetta svar og fannst það greini.
lega á honum, að honum hafði
fundist Jón full berorður í á-
heym þeirra, sem þarna voru
staddir.
En það er víst, að orð Jóns
voru sögð í fullri alvöru. Það
er líka allt sem bendir til þess,
að þau hafi við rök að styðj-
ast.
Það er opinbert leyndarmál,
að þegar eftir kosningar 1931
kom til mikilla ráðagerða hjá
forráðamönnum íhaldsflokks-
ins, á hvern hátt væri hægt að
vinna yngri menn til liðs við
flokkinn, en þeir voru alltaf að
verða honum fráhverfari og
fráhverfari.
Það ráð var þá tekið, að
reyna að efla félagið Heimdall.
Dansskemmtunum var fjölgað.
En það bar engan árangur.
Fylgi æskunnar hneig í aðra
átt
Þess vegna var gripið til þess
ráðs, að reyna að nota þjóðem-
istilfinninguna, sem lyftistöng
fyrir íhaldsstefnuna. En þá
máttu foringjamir þar sjálfir
hvergi nærri koma. Fortíð
þeirra var þar óyfirstíganlegur
þröskuldur á vegi.
En jafnframt því, sem sleg-
ið var á strengi þjóðemistil-
finningarinnar, þurfti að vinna
fylgi við nýja stefnu, einræðið.
Það þurfti að undirbúa jarð-
veginn fyrir það stjóraskipu-
lag, sem íhaldið ætlaði að gmnd
valla, fengi það aðstöðu til
þess.
Þetta voru ástæðumar fyrir
stofnun þjóðemishreyfingariim
Frnmh. 4 4 SÍ&U.