Tíminn Sunnudagsblað - 22.07.1962, Síða 20

Skógavé og öræfavíddir -
Framhald af 488. síSu.
svif en að fitla við fjaðrir í úrum.
En ckki auðnaðist honum að geta
jafnfríðar dætur og fyrirrennurum
hans, þótt eflaust hafi þær um margt
vel gerðar. Af því er sú saga, ag eitt
sinn heyrði Stefán dætur sínar vera
að skimpa gest, sem víða hafðj farjð
í kvonbænum. Þá mælti hann:
„Verig þið ekki að gera skop að
gestinum, stelpur Hann átti hingað
gott erindi, þótt lítið .yrðj úr. Hann
kom hfngað til þess að biðja einhverr
ar ykkar, en þegar hann sá ykkur,
þá liætti hann vig það“
Þegar fiskveiðasýningin mikla var
í Björgvin árið 1898. brá Möðrudals-
bóndi sér þangað, og mátti það vissu
lega til tiðinda teljast á þeim tíma.
Og hann fór ekki erindisleysu, því
að j Austra er sagt frá, að hann hafi
komið heim meg „rakstrarvél, hey-
skurðarvél, mjólkurskilvindu og
strokk og ýmislegt fleira til nyt-
semdar og prýði heimili sínu“.
Það var enn fylgzt með nýjungum
í Möðrudal.
En svo vel, sem Stefáni vegnaði
í Möðrudal, kom þó þar, að hann
hugðist bregða á nýtt ráð. Árið 1905
tók hann sig upp og hélt .til Vestur-
heims og ferðaðist þar víða um
byggðir íslendinga För þessa fór
hann í þvj skynj að eiga langdvöl
vestra. En honum fór sem fleirum,
að hann undi þar ekki og sá sig um
hönd. Möðrudalur á Efra-Fjalli kall-
aði hann til sín á ný. Hann kom heim
þegar að ári liðnu — því að hann
fann, að í annarri heimsálfu var
hann sem rótarslitinn vísir.
VI.
Það má vel rætast úr um gróður
og grasvöxt í Möðrudal í sumar, ef
þar verða fluttir tólf hundruð hest-
burðir heys í garð í ár, svo sem
stundum hefur verig gert, þótt ó-
kunnugum kunni að þykja slíkur hey
skapur þar með ólíkindum. En Jón
bóndi Stefánsson var ekkert að fár-
ast yfir tregri sprettu og kaldrj tíð,
þegar við tókum hann tali á bæjar-
hlaðinu, þótt bændur í hlýrrj og
gróðursælli byggðarlögum bæru ugg
í brjósti.
En Jón í Möðrudal er engum manni
líkur. Enginn íslendingur hefur 'hald
ig jafnmarga konserta og hann, því
að um tugi ára hefur hann fagnað
hverjum gesti. sem að garði bar,
með söng og orgelspili í stofu og
kirkju, enda eflaust i heiminn bor-
ínn með gáfu snillingsins á sviði tón
iistar. En honum hefur ekki nægt
-að syngja og leika, heldur hefur
uann einnig samið lög, málað, ort og
skrifað laust mál og bundið. Hefði
hann verið hellisbúi á steinöid suð-
ur á Frakklandi eða Spáni, myndu
handaverk hans lifa í klettunum,
þar sem veiðidýr löngu liðinna tíma
birtust og brjóstamiklar konur ætt-
flokksins stigju fram úr myrkri ald-
anna. Meg eigin höndum reisti hann
nýja kirkju á rústum hinnar, sem
fallin var, og málaði í hana altaris-
töflu, og þar er hann sjálfur organ-
leikari og forsöngvari, þegar messað
er — og raunar þó öllu heldur hvern
þann dag, er hann hefur einhvern
til þess að ganga með sér í það hús.
Um söðlasmíði hefur hann verið
hinn mesti afkastamaður um dagana,
og ég hef fyrir satt, ag það haf| ó-
sjaldan borið við, að gestir, sem sátu
frarn á nótt við söng og gleðskap i
húsum hans, hafi að morgni, þegar
hinir árrisulustu menn komu á fæt-
ur, fundið reiðskap sinn uppskinn-
aðan, líkt og dvergar hefðu setið að
vinnu um nóttina, en Jón sjálfan
furðu lostinn yfir svefnhöfga ann-
arra. Ferðamaður hefur hann einnig
verið með afbrigðum og mikill hesta
maður. Að fara niður á Vopnafjörð,
austur á Jökuldal eða Hérað og nið-
ur í Öxarfjörð er í hans augum svip
að og skreppa úf fyrir túngarðinn.
. Kominn á níræðisaldur tók hann sig
til í fyrravetur, þegar ungir menn
sýndu fræknleik sinn með nokkurra
kílómetra skíðagöngu, og gekk fjöru
tíu kílómetra á skíðum í einni lotu.
— Eg blés ekki úr nös, sagði Jón.
Það lágu margir hnakkar í röð
upp við húsvegginn, þegar við kom-
um að Möðrudal. Jón leit á okkur
með likum svip og fjárbóndi skoðar
fénað sinn i haustréttum, renndi síð-
an augum til hnakkanna og mælti:
— Mér vannst vel í morgun. Eg er
búinn að koma miklu í verk.
Við stundum því upp, að okkur
langaðj til þess ag sjá kirkjuna og
skrafa lítið eitt við hann, þótt skömm
væri að því, þegar slæpingjar kæmu
á bæi til þess að tefja fólk.
— Eg vinn allra manna mest, svar
aði Jón umbúðalaust, — og þó má
ég alltaf vera ag öllu. Það eru þeir,
seim aldrei komast ag verki, sem
aldrej mega vera að neinu.
Að svo mæltu tók hann á sprett
og hljóp inn í bæ til þess að sækja
sér jakka. Því að jafnvel Jón í Möðru
dal varð þess var, að það var fjári
kalt í veðri.
Vig gengum inn um sáluhliðið í
garðinum, þar sem bóndinn frá
Fögrukinn vildj ekki liggja kyrr forð
um, fyrr en Oddrún hafði þulið yfir
honum særingamar — Jón fremst-
ur og við í halarófu á eftir.
— Þessi kirkja átti engan eyri,
þegar ég byrjaði að byggja hana,
segir Jón. — Nú á hún 3633 krónúm
meira í sjóði en kirkjan á Seyðis-
firði. Hún hefur fengið peninga úr
öllum áttum — áheit og gjafir. Einar
læknir hét strax á hana á leiðinni
hingað á vígsludaginn — hann vildi
fá sólskin. Hann fékk það, og síðan
kemur hér ævinlega sólskin, þegar
gengið er í kirkju.
Svo göngum við inn. Það er sjaldn
ast margmenni við kirkju f Möðrudal
á Efra-Fjalli, og þess vegna er þetta
ekki musteri, þar sem hátt er til lofts
og vítt til veggja. Fyrir gafli er al-
taristaflan hans Jóns. Kristur situr
í hvítum klæðum tæpt á brún bjargs,
sem vaxið er pálmviði hið efra.
Þetta bjarg er sótt austur á Gyðinga
land. Neðan vig bjargig skipa tveir
hópar manna sér í raðir. Það sést
sniðhallt aftan á fólkið í annarri röð
inni, en hinn hópurinn snýr andlit-
um að þeim, sem í kirkjuna koma. í
baksýn eru þrír tindar Víðidals-
fjalla eins og þeir blasa við af Möðru
dalsheiði. Þannig kallast þau á,
löndin helgu, á altaristöflu Jóns
Stefánssonar.
Orgelið er í kór við norðurhliðið,
og á því liggja Þorlákstíðir og fleiri
kjörgripir.
— Eg get opnað hvar sem er, án
þess að fletta blaði, segir Jón, um
leið og hann tekur Þorlákstíðir og
sezt við orgelið. — Hún er mörg þús-
und króna virði, þessi, bætir hann
við.
Ekki hefur hann fyrr sleppt orðinu
en hann byrjar að spila og syngja,
stillt og settlega.
— Getið þið sungið? spyr hann svo.
Við hristum höfuðið raunamædd.
Sú gáfa var okkur ekki gefin.
— Það var slæmt, segir Jón. En
ég skal syngja fyrir ykkur samt. Eg
er harður við stórbokka, en hlífi
vesalingum. Eg ætla að vera góður
við þig. En himnaríkislagið syng ég
ekki núna. Það er komið beint af
himnum ofan og ekki eftir neinn
mann. Þag fá ekki aðrir að heyra
það en Páll ísólfsson og Páll Kr.
Þegar söngmenn koma, býg ég þeim
í kappsöng. Eg byrja allra manna
hæst, og get samt sungið hvaða lag
sem er til enda. Einu sinni kom Ein-
ar Kristjánsson, stórfrægur maður.
Eg bauð honum að syngja með mér,
og svo sungum við og hann sprakk.
Eg söng og söng, og seinast fór hann
að syngja undir: „Haltu kjafti, haltu
kjafti“.
Á samri stundu er Jón farinn að
syngja annag lag með þeim regin-
hljóðum, ag betur hefði hæft víðern-
inu utan dyra en litlu kirkjunni
hans. Næst syngur hann lag eftir
sjálfan sig, Jón A. Stefánsson. Það
hefur verið prentað og er iðulega
flutt í útvarp.
— Eg fæ á hverju ári peninga frá
útvarpinu fyrir þessi lög, sem snngin
500
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ